Καθώς πληθαίνουν οι ενδείξεις πως η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα επιβραδύνεται, οικονομολόγοι, χρηματαγορές και οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες έχουν πειστεί πως δεν θα χρειαστούν περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων.
Προ ημερών, υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιαπωνία και την Ελβετία αποφάσισαν να διατηρήσουν αμετάβλητα τα επιτόκια. Οι κεντρικοί τραπεζίτες τόνισαν την ανάγκη να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους αντί να συσφίξουν περισσότερο τη νομισματική πολιτική, καθώς ο πληθωρισμός συνεχίζει να μειώνεται στα περισσότερα δυτικά κράτη.
«Έχουμε φτάσει σε ένα ορόσημο στον παγκόσμιο κύκλο νομισματικής πολιτικής», δήλωσε η Jennifer McKeown, επικεφαλής παγκόσμιας οικονομολόγος της Capital Economics. «Ο παγκόσμιος κύκλος σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής έχει τελειώσει».
Για πρώτη φορά από το τέλος του 2020, περισσότερες από τις 30 μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου αναμένεται να μειώσουν τα επιτόκια το επόμενο τρίμηνο παρά να τα αυξήσουν, ανέφερε η συμβουλευτική εταιρεία.
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές έχουν λάβει το μήνυμα: οι traders εκτιμούν πλέον ότι δεν θα υπάρξουν περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων από τις περισσότερες μεγάλες κεντρικές τράπεζες και μειώσεις από εκείνες πολλών αναδυόμενων οικονομιών.
Ο Nathan Sheets, επικεφαλής οικονομολόγος της αμερικανικής τράπεζας Citi, δήλωσε ότι η παγκόσμια οικονομία πλησιάζει σε ένα «μεταβατικό σημείο» χαμηλότερης ανάπτυξης και πληθωρισμού.
«Βλέπουμε ενδείξεις ενός νέου καθεστώτος που χαρακτηρίζεται από σταδιακό αποπληθωρισμό και επιβράδυνση της ανάπτυξης», δήλωσε ο Sheets.
Η αλλαγή στάσης ακολουθεί τις αναφορές για επιβράδυνση του πληθωρισμού σε πολλές χώρες και τις προβλέψεις του ΟΟΣΑ που δείχνουν ότι η απότομη αύξηση των επιτοκίων και η πρόσφατη άνοδος των τιμών του πετρελαίου στα περίπου 95 δολάρια το βαρέλι δημιουργούν «όλο και πιο ορατά» σημάδια επιβράδυνσης της ανάπτυξης.
Οι κεντρικές τράπεζες αρχίζουν να ανταποκρίνονται σε αυτά τα δεδομένα. Πολλές αναδυόμενες οικονομίες έχουν αρχίσει να μειώνουν τα επιτόκια, ενώ οι αποφάσεις της Τράπεζας της Αγγλίας και της Κεντρικής Τράπεζας της Ελβετίας να διατηρήσουν αντί να αυξήσουν το κόστος δανεισμού εξέπληξαν τους οικονομολόγους.
Οι υπεύθυνοι χάραξης νομισματικής πολιτικής στις κορυφαίες οικονομίες δεν είναι ακόμη πρόθυμοι να μιλήσουν για το ενδεχόμενο μείωσης των επιτοκίων και επιδιώκουν να παραμείνουν σταθεροί έως ότου υπάρξει μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι έχουν αποκαταστήσει τη σταθερότητα των τιμών.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε το κόστος δανεισμού στην τελευταία συνεδρίαση, αλλά ο Philip Lane, ο επικεφαλής οικονομολόγος της, δήλωσε αμέσως μετά ότι τα επιτόκια είναι σε καλό δρόμο για να νικήσουν τον πληθωρισμό, εφόσον «διατηρηθούν για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα» στα τρέχοντα επίπεδα. Ήταν το ισχυρότερο μήνυμα της τράπεζας μέχρι στιγμής ότι τα επιτόκια της ευρωζώνης είναι πιθανό να έχουν κορυφωθεί.
Τα μέλη της Τράπεζας της Αγγλίας που ψήφισαν υπέρ της διατήρησης των επιτοκίων τόνισαν επίσης την ανάγκη να παραμείνει η νομισματική πολιτική «περιοριστική» μέχρι να σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος κατά του πληθωρισμού, αντί να πιέσουν για περαιτέρω σύσφιξη της πολιτικής.
Στις ΗΠΑ, ο πρόεδρος της Fed Τζέι Πάουελ επιβεβαίωσε την πεποίθηση της κεντρικής τράπεζας ότι πρέπει να διατηρήσει τα επιτόκια υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ώστε να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η ανάπτυξη έχει διατηρηθεί εκπληκτικά καλά στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Ο Richard Clarida, ο οποίος στο παρελθόν διετέλεσε αντιπρόεδρος της Fed και τώρα εργάζεται στη εταιρεία διαχείρισης ομολόγων Pimco, δήλωσε ότι η προσέγγιση αυτή αντανακλά την «αποφασιστικότητα» της κεντρικής τράπεζας να ασφαλιστεί έναντι του πληθωρισμού που θα αποδειχθεί επίμονος. Είπε ότι οι επόμενες κινήσεις της Fed, της ΕΚΤ και της BoE θα είναι όλες «εξαρτώμενες από τα δεδομένα» και ότι όλες θα «φυλάνε με ζήλο» τη φήμη τους για τη σταθερότητα των τιμών.
Παρ’ όλα αυτά, πολλοί οικονομολόγοι αμφισβήτησαν το κατά πόσον η Fed θα χρειαστεί να είναι τόσο επιθετική όσον αφορά τα επιτόκια, καθώς οι τιμές στις ΗΠΑ σταθεροποιούνται, ιδίως δεδομένης της σύσφιξης των χρηματοπιστωτικών συνθηκών που πολλοί πιστεύουν ότι θα μπορούσε να αντισταθμίσει την ανάγκη για μια τελική αύξηση που προβλέπεται από τους αξιωματούχους στις επικαιροποιημένες οικονομικές προβλέψεις τους που δημοσιεύθηκαν αυτή την εβδομάδα.
Ο Πάουελ ξεκαθάρισε ότι η απόφαση της Fed να διατηρήσει σταθερά τα επιτόκια δεν θα πρέπει να ερμηνευθεί ως μήνυμα ότι η κεντρική τράπεζα θεωρεί ότι έχει φθάσει στο τελικό σημείο της εκστρατείας σύσφιξης.
Ωστόσο, οι πιο ρόδινες προοπτικές, ιδίως όσον αφορά την ανάπτυξη και την ανεργία, φάνηκαν ευφάνταστες σε ορισμένους. Η Monica Defend, επικεφαλής του Ινστιτούτου Amundi, προειδοποίησε πως «η Fed έχει κάνει πάρα πολλά και αυτή η ποσότητα καθυστερημένης σύσφιξης θα βλάψει τελικά την οικονομία».
Η παύση στις αυξήσεις των επιτοκίων έρχεται καθώς ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει απότομα σε πολλές περιοχές. Στις ΗΠΑ, ο ρυθμός αύξησης των τιμών έχει μειωθεί περισσότερο από το μισό από το μέγιστο 9,1% τον Ιούνιο του 2022 σε 3,7% τον περασμένο μήνα.
Σε ορισμένες χώρες της Βαλτικής και της Ανατολικής Ευρώπης, ο πληθωρισμός έχει μειωθεί κατά περισσότερες από 10 ποσοστιαίες μονάδες από την κορύφωσή του. Αυτήν την εβδομάδα τα επίσημα στοιχεία αναμένεται να δείξουν ότι ο πληθωρισμός της ευρωζώνης μειώθηκε κοντά σε χαμηλό διετίας, στο 4,6% τον Σεπτέμβριο, από 5,2% τον Αύγουστο και από την κορύφωση του 10,6% τον περασμένο Οκτώβριο.
Παράλληλα, η οικονομική δραστηριότητα έχει εξασθενήσει. Οι δείκτες υπεύθυνων προμηθειών του Σεπτεμβρίου, ένα βασικό μέτρο των οικονομικών επιδόσεων, έδειξαν αδυναμία στο Ηνωμένο Βασίλειο και την ευρωζώνη, ενώ στις ΗΠΑ καταγράφηκε περαιτέρω επιβράδυνση.