Πώς μπορεί ένας επενδυτής να προστατευθεί ενάντια σε μια χρεοκοπία της αμερικανικής κυβέρνησης; Κάποτε αυτό ήταν ένα τρελό ερώτημα. Αλλά σήμερα το περίεργο έχει γίνει σχεδόν κανονικό στην αμερικανική πολιτική.
Και ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Κέβιν Μακάρθι έχουν και οι δυο δείξει πως θέλουν να καταλήξουν σε συμφωνία για αύξηση του ορίου χρέους των 31 τρισ. δολαρίων –και έτσι να αποφύγουν μια υποτιθέμενη χρεοκοπία – εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά «αγκάθια».
Έτσι οι αναλυτές της Wall Street στα κρυφά «ζυγίζουν» τις επιλογές προστασίας τους, καθώς προσπαθούν να αντιμετωπίσουν αυτόν τον νέο απρόσμενο κίνδυνο. Ορισμένοι, όπως αυτοί της JPMorgan, υποστηρίζουν ότι «η διαφοροποίηση είναι η καλύτερη άμυνα» και προτρέπουν τους επενδυτές να «εξετάσουν νομίσματα και πολύτιμα μέταλλα όπως το ιαπωνικό γεν, το ελβετικό φράγκο και ο χρυσός και διεθνείς μετοχές υψηλής ποιότητας». Αυτό ακούγεται λογικό.
Ωστόσο, άλλοι είναι πιο εστιασμένοι: Η RBC Capital markets πρότεινε την περασμένη εβδομάδα ότι «ο χρυσός μοιάζει με έναν από τους λίγους πιθανούς υποψήφιους που θα επωμιστούν το βάρος των συνεπαγόμενων ροών στην αγορά» από το άγχος της χρεοκοπίας.
Και μια έρευνα από το Bloomberg αυτή την εβδομάδα αυτό απηχεί. Ο χρυσός είναι η κορυφαία επιλογή ασφάλειας για τους επαγγελματίες και τους ιδιώτες επενδυτές, με μεγάλη διαφορά, με το 52% και το 46%, αντίστοιχα, να το αναφέρουν. Ακολουθούν τα κρατικά ομόλογα, τα οποία επιλέγονται από το 14% και το 15% των επαγγελματιών και των μικροεπενδυτών (κάτι που ακούγεται αντιφατικό μέχρι να συνειδητοποιήσετε ότι μια χρεοκοπία θα προκαλούσε ύφεση στις ΗΠΑ). Το Bitcoin υστερεί αρκετά στην τρίτη θέση, ακολουθούμενο από το δολάριο, το γεν και το ελβετικό φράγκο.
Ελπίζει κανείς ότι όλα αυτά είναι απλώς θεωρητικά. Αλλά ακόμη και αν αποτραπεί μια χρεοκοπία, αξίζει να σημειωθούν οι απαντήσεις. Πρώτον, δείχνουν το βαθμό στον οποίο οι ηγέτες της ευρωζώνης απέτυχαν να πείσουν τους επενδυτές ότι το νόμισμά τους αποτελεί βιώσιμη εναλλακτική λύση έναντι του δολαρίου.
Δεύτερον, αυτό το μοτίβο αποτελεί μια άσχημη περιφρόνηση για τους «ευαγγελιστές» της κρυπτογράφησης. Εξάλλου, το bitcoin δημιουργήθηκε ως εναλλακτική λύση στην καθιερωμένη χρηματοπιστωτική τάξη που είναι εκφρασμένη σε δολάρια. Αν οι περισσότεροι mainstream επενδυτές το αποφεύγουν όταν αυτό το καθιερωμένο σύστημα απειλείται με κρίση, αυτό δεν αποτελεί καλό οιωνό για το μέλλον του bitcoin.
Αλλά το τρίτο, και πιο ενδιαφέρον, σημείο περιστρέφεται γύρω από τον χρυσό. Πριν από μερικές δεκαετίες, η επένδυση σε αυτό το περιουσιακό στοιχείο φαινόταν παράξενα ρετρό, δεδομένου ότι δεν αποφέρει απόδοση. Αλλά αυτόν τον μήνα η τιμή του χρυσού τελεί υπό διαπραγμάτευση κοντά στο ιστορικό υψηλό (μη προσαρμοσμένο για τον πληθωρισμό) των 2.069,40 δολαρίων ανά ουγκιά, μετά από ένα ράλι 20% από τον Νοέμβριο και τον διπλασιασμό από το 2016.
Το πιο σημαντικό είναι ότι πρόσφατα σημειώθηκαν κάποιες ανεπαίσθητες αλλά εντυπωσιακές αλλαγές στο μοτίβο συναλλαγών. Παραδοσιακά, η τιμή του χρυσού έχει αντίστροφη συσχέτιση με τις μακροπρόθεσμες αποδόσεις του Δημοσίου που συνδέονται με τον πληθωρισμό. Ο λόγος είναι ότι και τα δύο μπορούν να λειτουργήσουν ως αντισταθμιστικό μέσο ασφαλείας κατά του πληθωρισμού - αλλά δεδομένου ότι τα ομόλογα προσφέρουν αποδόσεις, γίνονται συνήθως πιο ελκυστικά όταν οι πραγματικές αποδόσεις αυξάνονται.
Ωστόσο, από τις αρχές του 2022, η σχέση αυτή έχει καταρρεύσει: οι πραγματικές αποδόσεις έχουν αυξηθεί, αλλά και η τιμή του χρυσού έχει αυξηθεί. Γιατί; Οι αναλυτές της Bridgewater, του αμερικανικού hedge fund, λένε ότι ένας σημαντικός λόγος είναι ότι πολλές κεντρικές τράπεζες έχουν πρόσφατα «καταβροχθίσει» τον χρυσό επειδή θέλουν να διαφοροποιήσουν τα αποθεματικά τους από το δολάριο, μετά τις δυτικές κυρώσεις στη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία.
Πράγματι, τα στοιχεία του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού που δημοσιεύθηκαν αυτό το μήνα δείχνουν ότι οι αγορές των κεντρικών τραπεζών έφτασαν σε επίπεδο ρεκόρ το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, μετά από ετήσια υψηλά ρεκόρ το 2022.
Και η Λουίζ Στρήτ, του Συμβουλίου, προβλέπει ότι «οι αγορές των κεντρικών τραπεζών είναι πιθανό να παραμείνουν ισχυρές και θα αποτελέσουν ακρογωνιαίο λίθο της ζήτησης καθ' όλη τη διάρκεια του 2023». Πρόκειται για μια εντυπωσιακή υπενθύμιση του πόσο απογοητευμένες αισθάνονται χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία από την τάξη πραγμάτων που βασίζεται στο δολάριο, ακόμη και αν δεν διαθέτουν αυτή τη στιγμή μια βιώσιμη εναλλακτική λύση.
Ωστόσο, η Bridgewater πιστεύει ότι ένας άλλος παράγοντας που οδηγεί το ράλι είναι ότι τα τελευταία 15 χρόνια ποσοτικής χαλάρωσης και ο πρόσφατος υψηλός πληθωρισμός έχουν αφήσει τις κεντρικές τράπεζες και τους μικροεπενδυτές να προσεγγίσουν τον χρυσό ως μέσο αποθήκευσης αξίας.
«Υπάρχει μια στροφή από το να αξιολογούν οι επενδυτές τον χρυσό κυρίως ως εναλλακτική λύση σε άλλες αποταμιεύσεις σε δολάρια, στο να αξιολογούν όλο και περισσότερο τον χρυσό ως εναλλακτική λύση στο δολάριο», σημειώνει η Bridgwater, επισημαίνοντας ότι η παραδοσιακή συσχέτιση μεταξύ του δολαρίου και της τιμής του χρυσού έχει επίσης πρόσφατα καταρρεύσει.
Δεν είναι λοιπόν περίεργο που οι επενδυτές -είτε πρόκειται για κεντρικές τράπεζες είτε για μπερδεμένους καταναλωτές- αγκαλιάζουν τον χρυσό ως μέρος μιας στρατηγικής αντιστάθμισης έναντι μιας χρεοκοπίας των ΗΠΑ.
Ίσως αυτό το μοτίβο να αλλάξει με μια συμφωνία για το χρέος. Πράγματι, η τιμή του χρυσού υποχώρησε πρόσφατα ελαφρώς με αφορμή τα σχόλια του Μακάρθι. Και όταν η Αμερική αντιμετώπισε για τελευταία φορά μια παρόμοια κρίση με το όριο του χρέους το 2011, η τιμή του χρυσού επίσης αυξήθηκε - αλλά στη συνέχεια βυθίστηκε μετά την επίτευξη συμφωνίας.
Ωστόσο, υποψιάζομαι ότι η ιστορία δεν θα επαναληφθεί τόσο καθαρά αυτή τη φορά, δεδομένων των ανησυχιών για τον πληθωρισμό, την χρήση του δολαρίου ως όπλου και το γεγονός ότι η πολιτική δυσλειτουργία της Αμερικής δεν θα τελειώσει με οποιαδήποτε συμφωνία για το ανώτατο όριο του χρέους.
Το βασικό σημείο είναι πως ο χρυσός είναι τώρα ένα καλό βαρόμετρο, όχι μόνο για την παγκόσμια αστάθεια, αλλά και για την αμερικανική «δυσλειτουργία». Από αυτήν την άποψη, υπάρχει ένας ποιητικός, αν και τρομερός, συμβολισμός στον τρόπο με τον οποίον ο Ντόναλντ Τραμπ, πρώην πρόεδρος και ηγετικός υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων για τις προεδρικές εκλογές του 2024, έχει αγκαλιάσει την ιδέα της χρεοκοπίας –από την ασφάλεια των σπιτιών του, που είναι διάσημα για τη χρυσή επίπλωσή τους.