«Κρύψε τη λάμψη σου, πάρε τον χρόνο σου». Αυτή η διάσημη συμβουλή του Ντενγκ Σιαοπίνγκ έχει υπηρετήσει καλά την Κίνα τα τελευταία σαράντα χρόνια. Ο Ντενγκ, ο ηγέτης οι οικονομικές πολιτικές του οποίου μεταμόρφωσαν την Κίνα, καταλάβαινε πως για να γίνει πλουσιότερη και ισχυρότερη η χώρα του, θα έπρεπε να αποφύγει την αντιπαράθεση με τη Δύση.
Αλλά ο Σι Τζινπίνγκ, που ηγείται της Κίνας από το 2012, έχει αποφασίσει πως η εποχή του «πάρε τον χρόνο σου» έχει περάσει. Μιλάει για μια Κίνα που «τολμά να πολεμήσει». Ακόμα και αν ο Σι δεν εννοεί κυριολεκτικά πως η χώρα του πρέπει να πάει σε πόλεμο, ωστόσο έχει σηματοδοτήσει -λεκτικά και στην πράξη- πως το Πεκίνο είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει τους διεθνείς αντιπάλους του.
Ο Σι υποστηρίζει πως οι πολιτικές του είναι αντίδραση στην αμερικανική επιθετικότητα. Κάλεσε τον κινεζικό λαό να «τολμήσει να πολεμήσει» και κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι ακολουθούν πολιτική «περιορισμού και καταστολής» της Κίνας.
Αλλά η διάγνωση του Σι για την κατάσταση της Κίνας είναι λάθος από τρεις κρίσιμης σημασίας απόψεις. Δεν διαβάζει σωστά τις αμερικανικές προθέσεις. Μεγαλοποιεί την απειλή των αμερικανικών πολιτικών για την κινεζική οικονομία. Και υποτιμά τους κινδύνους της αντιπαράθεσης με την Αμερική.
Κινέζοι αξιωματούχοι και μελετητές υποστηρίζουν συχνά κατ' ιδίαν ότι οι ΗΠΑ προσπαθούν να ανακόψουν την άνοδο της χώρας τους παρασύροντας την Κίνα σε πόλεμο για την Ταϊβάν. Αλλά ακόμη και αν πράγματι στήνονταν μια τέτοια παγίδα στην Ουάσινγκτον (δεν στήνεται), θα υπήρχε ένας εύκολος τρόπος να την αποφύγουμε. Ο Σι πρέπει απλώς να απέχει από την επίθεση ή τον αποκλεισμό της Ταϊβάν.
Όπως οι Ιάπωνες πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Κινέζοι παραπονιούνται ότι οι ΗΠΑ προσπαθούν να στραγγαλίσουν την οικονομία τους. Η Αμερική αρνείται οποιαδήποτε τέτοια πρόθεση, υποστηρίζοντας ότι οι περιορισμοί της στις εξαγωγές τεχνολογίας στοχεύουν στενά στην πολεμική ικανότητα της Κίνας. Αλλά ακόμη και αν οι ΗΠΑ είχαν ένα ευρύτερο σχέδιο για να ανακόψουν την κινεζική οικονομική ανάπτυξη, οποιεσδήποτε τέτοιες προσπάθειες θα ήταν μάλλον ανεπιτυχείς.
Όπως οι περισσότερες χώρες, έτσι και η Κίνα έχει τα δικά της προβλήματα. Αλλά η οικονομική άνοδος της χώρας παραμένει εντυπωσιακή. Αυτή τη χρονιά η Κίνα προβλέπεται να γίνει ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αυτοκινήτων του κόσμου, εκτοπίζοντας την Ιαπωνία.
Η Κίνα τα πάει ιδιαιτέρως καλά με τα ηλεκτρικά οχήματα που θα κυριαρχήσουν στο μέλλον. Ο Μπιλ Γκέιτς υποστηρίζει πως οι αμερικανικές απαγορεύσεις εξαγωγής τεχνολογίας είναι πιθανό να είναι αντιπαραγωγικές, ενθαρρύνοντας την Κίνα να αναπτύξει τις δικές της ικανότητες πολύ ταχύτερα. Ο ιδρυτής της Microsoft μου είπε πρόσφατα: «Δεν νομίζω πως οι ΗΠΑ θα αποτρέψουν ποτέ την Κίνα από το να έχει σπουδαία τσιπ».
Οι CEOs ορισμένων εκ των ισχυρότερων εταιρειών της Δύσης, όπως ο Τιμ Κουκ της Apple, έχουν καταστήσει σαφές πως δεν έχουν καμία πρόθεση να απομακρυνθούν από την Κίνα.
Ως αυτοαποκαλούμενος μαρξιστής, ο Σι θα πρέπει να κατανοήσει ότι η παγκόσμια πολιτική ισχύς απορρέει από την οικονομική ισχύ. Η Κίνα δεν χρειάζεται να κερδίσει έναν πόλεμο με πυροβολισμούς για να επεκτείνει τη διεθνή της δύναμη και επιρροή. Το εμπόριο, η βοήθεια και οι επενδύσεις θα κάνουν τη δουλειά χωρίς κανένα από τα συνακόλουθα ρίσκα και αιματοχυσίες.
Υπάρχουν περισσότερες από 120 χώρες σε όλο τον κόσμο των οποίων ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος είναι η Κίνα - πολύ περισσότερες από την Αμερική. Αυτό δίνει στην Κίνα σημαντική επιρροή.
Οι ΗΠΑ είναι απογοητευμένες που τόσα πολλά έθνη του «παγκόσμιου Νότου» αποφεύγουν να πάρουν θέση σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αλλά οι χώρες που προσβλέπουν όλο και περισσότερο στην Κίνα για εμπόριο και επενδύσεις, όπως η Βραζιλία ή η Ινδονησία, πρόκειται να ακούσουν το Πεκίνο τουλάχιστον εξίσου στενά με την Ουάσινγκτον σε μεγάλα διεθνή ζητήματα. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο για τις χώρες που είναι υπερχρεωμένες στην Κίνα, όπως η Σρι Λάνκα, το Πακιστάν, η Αγκόλα ή η Ζάμπια.
Η επιδεξιότητα της Κίνας στην κατασκευή νέων υποδομών αυξάνει επίσης την επιρροή της. Ένας Αμερικανός αξιωματούχος αναστενάζει λέγοντας πως η Αμερική δεν μπορεί να ανταγωνιστεί το είδος των χρημάτων που μπορεί να διαθέσει το Πεκίνο στη νοτιοανατολική Ασία. Και η επιρροή της Κίνας εκτείνεται πολύ πιο μακριά από το εγγύς εξωτερικό της. Κινεζικές εταιρείες κατασκευάζουν επί του παρόντος συστήματα μετρό στις πρωτεύουσες της Αιγύπτου και της Κολομβίας.
Τι θα μπορούσε λοιπόν να πάει στραβά; Η απάντηση είναι προφανής - ένας πόλεμος. Η Κίνα ετοιμάζεται εμφανώς να εισβάλει στην Ταϊβάν. Η εθνικιστική ρητορική του Σι δημιουργεί ένα επικίνδυνο μείγμα ύβρεως και παράνοιας στο Πεκίνο. Ο ακαδημαϊκός Τονγκ Ζάο ότι ο ηγέτης της Κίνας «εγκλωβίζεται» στο θέμα της Ταϊβάν.
Αλλά αν ο Σι τραβήξει τη σκανδάλη για την Ταϊβάν - και η Αμερική εισέλθει στη σύγκρουση, όπως έχει υποσχεθεί ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν - ο Κινέζος ηγέτης θα έχει ξεκινήσει έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τη χώρα του και τον κόσμο ευρύτερα.
Ακόμη και αν η Ταϊβάν συνθηκολογούσε γρήγορα ή οι ΗΠΑ έκαναν στην άκρη, η παγκόσμια εικόνα της Κίνας θα μεταμορφώνονταν για πάντα. Κάθε δυτική εταιρεία ή χώρα που επί του παρόντος είναι διστακτική απέναντι στην Κίνα θα έπρεπε να ενταχθεί σε ένα αυστηρό καθεστώς κυρώσεων. Η παγκοσμιοποιημένη οικονομία θα διαλυόταν σε κομμάτια - με τεράστιο κόστος για όλους τους ενδιαφερόμενους.
Παρά τους κινδύνους που ενέχει, ο Σι μπορεί να πιστεύει ότι μια επιτυχής κατάκτηση της Ταϊβάν θα του εξασφάλιζε τη θέση του στα βιβλία της ιστορίας ως του ηγέτη που ολοκλήρωσε τη «μεγάλη αναζωογόνηση του κινεζικού λαού».
Αλλά οι ηγέτες που διαβάζουν ιστορία μπορεί συχνά να δουν ότι τα γεγονότα βγαίνουν εκτός του ελέγχου τους. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν είναι ο πιο πρόσφατος ισχυρός ηγέτης που βλέπει τις ελπίδες του για έναν σύντομο, ένδοξο πόλεμο να πηγαίνουν τελείως στραβά.
Ο Πούτιν ηγούνταν μιας χώρας που δεν μπορούσε πλέον να φιλοδοξεί να αποκτήσει το status της μεγάλης δύναμης με βάση την οικονομική ισχύ. Ο Σι εξακολουθεί να έχει ανοικτό αυτό το οικονομικό μονοπάτι προς το εθνικό μεγαλείο.
Αν αποφασίσει να το ακολουθήσει.