Ακόμα και στη γαλήνια εμπορική πόλη της Σπεζέτ στη δυτική Γαλλία, η προεκλογική περιοδεία της τελευταίας στιγμής του προέδρου Emmanuel Macron δείχνει τους διχασμούς και τη δυσαρέσκεια που έχουν δώσει στους αντιπάλους του από την ακροδεξιά και ακροαριστερά ελπίδες να εκτροχιάσουν την επανεκλογή του.
«Είναι παγκοσμιοποιητής» λέει με περιφρόνηση η Anne-Marie Kerleo, μια από τις διαφωνούσες που κοίταζαν από τις σκάλες της εκκλησίας καθώς ο Μακρόν μιλούσε σε μερικές εκατοντάδες υποστηρικτές για τη σημασία της ΕΕ. Η συνταξιούχος δασκάλα προτιμά τον Eric Zemmour, τον υποψήφιο που τάσσεται κατά της μετανάστευσης και πιστεύει πως η Γαλλία θα μπορούσε να βουλιάξει από τους Βορειοαφρικανούς μουσουλμάνους, και ο οποίος για ένα σύντομο χρονικό διάστημα αμφισβήτησε την ηγεσία της Marine Le Pen στην ακροδεξιά.
Καθώς οι υποστηρικτές του προέδρου στην πλατεία της πόλης Σπεζέτ άρχισαν να φωνάζουν «πέντε χρόνια ακόμα», οι αντίπαλοί του απαντούσαν: «Μακρόν, παραιτήσου!». Σε κοντινή απόσταση, μια μικρότερη ομάδα διαδηλωτών από την Ομοσπονδία Αναρχικών, που απορρίπτει τον καπιταλισμό και την ιδέα του κράτους, επίσης προσπαθούσαν να ακουστεί η φωνή τους.
Το σκηνικό σε μια αδιάφορη πόλη της Βρετάνης αιχμαλωτίζει τόσο τον θυμό κατά του Macron από τα άκρα όσο και τη δυσαρέσκεια με το πολιτικό σύστημα που έχει δώσει στη Le Pen την καλύτερη πιθανότητά της να κερδίσει την προεδρία ενόψει του πρώτου γύρου των εκλογών την Κυριακή.
Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα ανέτρεπε όχι μόνο τη γαλλική αλλά και την ευρωπαϊκή πολιτική, προσομοιώνοντας τους αντικαθεστωτικούς θριάμβους της ψηφοφορίας για το Brexit που έβγαλε το Ηνωμένο Βασίλειο από την ΕΕ και την εκλογή του Donald Trump ως προέδρου στις ΗΠΑ.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις έφερναν και πάλι τον Macron πρώτο με 27%, και ακολουθούν η Le Pen με 22% και ο ακροαριστερός Jean-Luc Melanchon με 16%. Οι υποψήφιοι των κεντροδεξιών και σοσιαλιστικών κομμάτων που κυριαρχούσαν στην μεταπολεμική πολιτική της Γαλλίας τώρα κινούνται κάτω από το 10%, όπως και οι Πράσινοι. Οι δυο πρώτοι του πρώτου γύρου θα πάνε και στον δεύτερο γύρο της 24ης Απριλίου, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν την Le Pen να κερδίζει έδαφος έναντι του Macron σε μια μεταξύ τους μονομαχία.
Η λαϊκή κόπωση με τη συμβατική πολιτική παίρνει επίσης και άλλες μορφές: σε μια χώρα όπου οι προεδρικές εκλογές από καιρό ήταν κάτι που ο κόσμος δεν έχανε, η αποχή αυτή τη φορά προβλέπεται να φτάσει το επίπεδο ρεκόρ του 30% την Κυριακή. Αυτό θα ξεπερνούσε το ποσοστό του 2002, όταν η χαμηλή προσέλευση βοήθησε ώστε να φτάσει απρόσμενα στον δεύτερο γύρο των εκλογών ο πατέρας της Le Pen, Jean-Marie Le Pen, με λιγότερο από το 17% των ψήφων. Τον έβγαλε εκτός ο Jacques Chirac στον επαναληπτικό γύρο.
Στην Ντουέ, μια εύπορη κάποτε πόλη σε μια πρώην κλωστοϋφαντουργική και εξορυκτική ζώνη στη βόρεια Γαλλία, το ένα τρίτο των ανθρώπων απείχε από τις τελευταίες προεδρικές εκλογές προ πενταετίας, αντανακλώντας αυτό που οι δημοσκόποι λένε πως είναι μια τάση προς χαμηλότερη συμμετοχή στις περιοχές της εργατικής τάξης.
Η Christine Finet, εργαζόμενη σε νοσοκομείο η οποία έχει αγανακτήσει με τους χαμηλούς μισθούς στον κλάδο της, έχει ενταχθεί στις τάξεις αυτών που απέχουν, ενώ ο σύζυγός της δεν έχει μπει καν στον κόπο να εγγραφεί για να ψηφίσει. Το αριστερίζον ζεύγος, που στράφηκε προς τον Melanchon το 2017, λέει πως δεν μπορούν να ταυτιστούν με κανέναν από τους υποψήφιους αυτή τη φορά.
«Οι πολιτικοί δεν έχουν επαφή με τον κόσμο πια, ζουν σε μια φούσκα» λέει η Finet περπατώντας στους δρόμους της Ντουέ, όπου τα κλειστά καταστήματα κάτω από μεσαιωνικό καμπαναριό της πόλης αποκαλύπτουν τα πρόσφατα οικονομικά της προβλήματα.
Η αποχή είναι μόνο ένα σημάδι αποξένωσης και κούρασης με την εκλογική διαδικασία, δήλωσε η Anne Muxel, κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο Sciences Po. «Υπάρχει ένα ευρύτερο φαινόμενο μιας αυξανόμενης περιφρόνησης απέναντι στους θεσμούς και στη σχέση των ατόμων με την πολιτική εδώ και μια 20ετία στη Γαλλία», εξήγησε.
Περίπου ένας στους πέντε από αυτούς που δηλώνουν ότι θα προσέλθουν να ψηφίσουν είναι αναποφάσιστος, όπως δείχνουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, εντείνοντας την αβεβαιότητα.
Ο Patrick Blervaque, ο οποίος διατηρεί κατάστημα ρούχων στη Ντουέ και έχει μια δεύτερη δουλειά σε ένα κέντρο logistics της Amazon, είπε ότι μπορεί να αποφασίσει την Κυριακή μόλις μπει πίσω από το παραβάν ποιον θα ψηφίσει και πως εξακολουθεί να τείνει προς τους υποψήφιους στα δεξιά.
Ήταν σίγουρος ότι δεν θα υποστήριζε τον Macron σε κανέναν δεύτερο γύρο, αλλά ήταν ανοιχτός στη Le Pen, η οποία προσπάθησε να «αποτοξινώσει» την εικόνα του ακροδεξιού κόμματός της. «Υπήρξε μια στιγμή που κανείς δεν θα τολμούσε να πει ότι είχε ψηφίσει τη Lepen [αλλά]. . . δεν είναι το ίδιο άτομο με τον πατέρα της, δεν εκτοξεύει ξενοφοβία», είπε.
Στην Ντουέ, οι ακτιβιστές πήραν τους δρόμους αυτή την εβδομάδα αναζητώντας ψήφους της τελευταίας στιγμής, συμπεριλαμβανομένου του Macron. Τα σχόλια από την πρωινή κίνηση των επιβατών στο σιδηροδρομικό σταθμό, όπου μια ομάδα υποστηρικτών του προέδρου μοίρασαν φυλλάδια, ήταν 60% θετικά, υπολόγισαν. Αλλά οι εθελοντές εξακολουθούσαν να ανησυχούν για το αποτέλεσμα.
«Ψηφίζουμε πραγματικά για μια επιλογή της κοινωνίας. Είτε θα είναι ένας προοδευτικός, εξωστρεφής πρόεδρος, είτε ένας πρόεδρος που θα στρέφεται προς τα μέσα», είπε ο Didier Manet, συνταξιούχος εμπορικός διευθυντής.
Μαζί με άλλους ακτιβιστές, συμπεριλαμβανομένου ενός μουσικού που διοργανώνει εργαστήρια στις φυλακές, ενός δάσκαλου και ενός μάνατζερ στο τοπικό εργοστάσιο αυτοκινήτων Renault, οι υποστηρικτές του Macron είπαν ότι θαύμαζαν ιδιαίτερα την έντονη φιλοευρωπαϊκή του στάση και τον τρόπο με τον οποίον χειρίστηκε την πανδημία.
Μόνο ένα θέμα προκάλεσε έναν κυματισμό διαφωνίας καθώς οι εθελοντές συγκεντρώθηκαν για καφέ -το σχέδιο του Macron να αυξήσει το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης στα 65, το οποίο, όπως είπαν, προκάλεσε αντιδράσεις στους πιθανούς ψηφοφόρους.
Πίσω στη Σπεζέτ, τη γεωργική περιοχή της Βρετάνης, ακόμη και εκείνοι που συμπαθούσαν τον Macron ήταν πρόθυμοι να περάσουν μέσα από τα πλήθη για να του εκφράσουν την ανησυχία τους για το αυξανόμενο κόστος των λιπασμάτων και των καυσίμων και τις χαμηλές τιμές που πληρώνουν τα σούπερ μάρκετ στους παραγωγούς γάλακτος. Η αύξηση των τιμών των καυσίμων πυροδότησε τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις των κίτρινων γιλέκων το 2018.
Προς το τέλος της ομιλίας του Macron η φωνή του ανέβηκε καθώς είπε στο πλήθος: «Λατρεύω τον θυμό μας, την ανυπομονησία μας».
Δεν έχει πείσει τη 47χρονη Véronique, μια ρεσεψιονίστ που σηκώνεται στις 4:30 το πρωί για να ταξιδέψει περισσότερα από 40 χιλιόμετρα κάθε φορά στην πόλη Κιμπέρ για δουλειά και διαμαρτύρεται για το αυξανόμενο κόστος στο γέμισμα του ντεπόζιτου του αυτοκινήτου της. Είπε ότι θα ψήφιζε τον Fabien Roussel, τον υποψήφιο του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Παρά τους οικονομικούς τους αγώνες, οι γαλακτοπαραγωγοί όπως ο Jean-Luc André συμπαθούν τον πρόεδρο και την προστασία που προσφέρει η ΕΕ. «Ίσως ο Macron θα ήταν το καλύτερο για εμάς», είπε.
«Τον ψήφισα την τελευταία φορά».