O πόλεμος στην Ουκρανία απειλεί να εκτροχιάσει την ανάκαμψη της ευρωζώνης, να οδηγήσει τις τιμές καταναλωτή υψηλότερα και να δημιουργήσει εκ νέου διχογνωμία στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τη μελλοντική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής, φέρνοντας τους αξιωματούχους σε δύσκολη θέση ενόψει της σημερινής συνεδρίασης.
Η εξάρτηση της Ευρώπης από τη ρωσική ενέργεια σημαίνει ότι οι οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία θα της επιφέρουν μεγαλύτερο πλήγμα από τις περισσότερες περιοχές, σημείωσαν αναλυτές, αφήνοντας την ΕΚΤ σε δίλημμα για το αν πρέπει να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό-ρεκόρ ή να προστατεύσει την οικονομία από το αναμενόμενο χτύπημα στην ανάπτυξη.
Η οικονομία της ευρωζώνης είναι αντιμέτωπη με ένα «τεράστιο ρίσκο ενός σοκ στασιμοπληθωρισμού», ένα τοξικό μείγμα στάσιμης ανάπτυξης και υψηλού πληθωρισμού, σημείωσε ο Φρεντερίκ Ντουκροζέ, υπεύθυνος στρατηγικής στην Pictet Wealth Management.«Η αβεβαιότητα δεν ήταν ποτέ τόσο μεγάλη, οπότε δεν έχει απολύτως κανένα νόημα για την ΕΚΤ να προχωρήσει σε ισχυρές δεσμεύσεις ότι θα προβεί σε κάποια αλλαγή» τόνισε.
Μόνο τον περασμένο μήνα, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ συμφώνησε ότι θα επιταχύνει «τη σταδιακή ομαλοποίηση» της εξαιρετικά χαλαρής νομισματικής πολιτικής, προλειαίνοντας το έδαφος για να βάλει τέλος στις καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού υπό το πρόγραμμα των 4,8 τρισ. ευρώ και να αυξήσει τα επιτόκια εώς το τέλος του έτους. Αλλά τώρα οι επενδυτές στοιχηματίζουν ότι η κεντρική τράπεζα θα βάλει τα σχέδια αυτά στον πάγο, επιλέγοντας να διατηρήσει τη μέγιστη δυνατή ευελιξία, καθώς θα αξιολογεί τις επιπτώσεις της κρίσης για τις 19 χώρες που μοιράζονται το ευρώ.
«Για τους φορείς άσκησης πολιτικής, το κυρίαρχο εδώ είναι ο αρνητικός αντίκτυπος στην ανάπτυξη», σημείωσε η Kάθριν Νις, επικεφαλής οικονομολόγος στην PGIM Fixed Income. «H EKT πρέπει να ελέγξει το αφήγημα για τον πληθωρισμό και να στείλει ξεκάθαρο σήμα ότι προκαλείται από ένα εξωτερικό σοκ που έχει αρνητικές συνέπειες για την ανάπτυξη -αυτό είναι το κεντρικό ζήτημα».
Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ έχει ήδη αφήσει να εννοηθεί ότι μπορεί να διατηρήσει ένα υψηλό επίπεδο νομισματικής στήριξης για μεγαλύτερο διάστημα, υποσχόμενη τον περασμένο μήνα «να προχωρήσει σε όποια ενέργεια απαιτείται» ως απάντηση στην ουκρανική κρίση.
Ο Φίλιπ Λέιν, ο επικεφαλής οικονομολόγος της κεντρικής τράπεζας, πήγε ένα βήμα παραπέρα την περασμένη εβδομάδα, λέγοντας ότι πρέπει να αποδεχθεί μια παραμονή του πληθωρισμού πάνω από το 2% για μεγαλύτερο διάστημα, όταν είναι αντιμέτωπη με «ένα δυσμενές σοκ στην προσφορά» σαν αυτό που προκάλεσε η σύγκρουση. Η ΕΚΤ θα μπορούσε να εξετάσει ακόμα και «νέα εργαλεία πολιτικής» για να στηρίξει τις ευρωπαϊκές αγορές, πρόσθεσε.
Ωστόσο, κάποια μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ παραμένουν πεπεισμένα ότι πρέπει να επιταχύνει την απόσυρση της τόνωσης ως απάντηση στον πληθωρισμό, ο οποίος ανήλθε τον Φεβρουάριο στην ευρωζώνη στο νέο επίπεδο-ρεκόρ του 5,8% και αναμένεται να ανέβει ως και το 7% φέτος.
«Πρέπει να μείνουμε προσηλωμένοι στην ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής», ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ο Χοακίμ Νάγκελ, επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας.
Άλλα «γεράκια» της ΕΚΤ υποστηρίζουν ότι είναι προτιμότερο να αντιμετωπιστεί τώρα ο υψηλός πληθωρισμός, προτού η ουκρανική κρίση κάνει τα πράγματα χειρότερα. Λένε ότι η Ρωσία αντιστοιχεί μόνο στο 4% των εξαγωγών της Ε.Ε., περιορίζοντας τον άμεσο αντίκτυπο ενός οικονομικού εμπάργκο στη χώρα.
Η Ρωσία προμηθεύει περίπου το 40% του φυσικού αερίου της Ε.Ε. και οι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να διακόψει η Ρωσία τον εφοδιασμό αυτό. Αλλά τα «γεράκια» της ΕΚΤ τονίζουν ότι κάτι τέτοιο δεν είναι πιθανό, επισημαίνοντας ότι η Ρωσία συνέχισε να προμηθεύει με φυσικό αέριο την Ευρώπη καθ’ όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Η άνοδος στις τιμές της ενέργειας και άλλων εμπορευμάτων ενισχύει τη θέση των «γερακιών». Το αργό πετρέλαιο σκαρφάλωσε σε υψηλό 14 ετών την περασμένη εβδομάδα, με την JP Morgan να προβλέπει ότι μπορεί να ανέβει 50% επιπλέον ως το τέλος του έτους, ενώ το ευρωπαϊκό φυσικό αέριο εκτινάχτηκε σε νέα επίπεδα-ρεκόρ. Το σιτάρι και το νικέλιο έχουν ανέβει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Η πτώση του ποσοστού ανεργίας στο ιστορικό χαμηλό του 6,8% τον Ιανουάριο καθιστά πιο πιθανό οι εργαζόμενοι να πιέσουν για πολύ υψηλότερους μισθούς, το οποίο τα «γεράκια» φοβούνται ότι θα καταστήσει πιο δύσκολη την επαναφορά του πληθωρισμού σε χαμηλότερα επίπεδα. Η πτώση του ευρώ κοντά σε χαμηλό πέντε ετών έναντι του δολαρίου θα ασκήσει περαιτέρω πληθωριστική πίεση, αυξάνοντας το κόστος των εισαγωγών.
«Είναι προφανές ότι ο πληθωρισμός θα διαρκέσει, οπότε πρέπει να κάνουμε κάτι», τόνισε ένα «γεράκι» του Δ.Σ. της EKT στους Financial Times. «Δεν μπορούμε απλώς να πούμε ότι θα περιμένουμε να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα».
Η ΕΚΤ θα δημοσιεύσει νέες προβλέψεις την Πέμπτη, οι οποίες αναμένεται να δείξουν χαμηλότερη ανάπτυξη και υψηλότερο πληθωρισμό. Αλλά κάποιοι οικονομολόγοι όπως ο Ράιχναρντ Κλουζ στη UBS αναμένουν ότι θα κρατήσει την πρόβλεψή της για τον πληθωρισμό λίγο κάτω από τον στόχο του 2% για τα επόμενα δύο χρόνια, επιτρέποντάς της να πει ότι ακόμα δεν έχει εκπληρωθεί μια βασική προϋπόθεση για την αύξηση των επιτοκίων.
Το Bruegel προέβλεψε ότι αν η Ρωσία κλείσει τις κάνουλες του φυσικού αερίου για την Ευρώπη, η περιοχή δεν θα είναι σε θέση να ξαναγεμίσει τις δεξαμενές πριν από τον ερχόμενο χειμώνα και θα την αναγκάσει να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας κατά 10% με 15%, επιβάλλοντας επώδυνους περιορισμούς. Η Ε.Ε. αναμένεται να αποκαλύψει σχέδιο για τον περιορισμό των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου κατά 2/3 εντός ενός έτους, μέσω της αύξησης των προμηθειών από άλλους παραγωγούς και την τόνωση της ενεργειακής αποτελεσματικότητας.
Αλλά η Goldman Sachs υπολόγισε ότι μια πλήρης διακοπή των προμηθειών ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα μπορούσε να μειώσει το ΑΕΠ της ευρωζώνης κατά 2,8 ποσοστιαίες μονάδες. Η PGIM εκτίμησε ότι ο αντίκτυπος θα μπορούσε να ήταν ως και 5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, αυξάνοντας την προοπτική για τρίτη ύφεση σε δύο χρόνια.
Η Έλγκα Μπαρτς, επικεφαλής μακροοικονομικής έρευνας στην BlackRock Investment Institute, τόνισε: «Η κρίση είναι ένα ακόμα σοκ προσφοράς που ενισχύει την άποψή μας ότι οι κεντρικές τράπεζες θα επιλέξουν να ζουν με υψηλό πληθωρισμό».
Oικονομολόγοι πιστεύουν ότι η ΕΚΤ είναι πιθανό να βρει έναν συμβιβασμό ανάμεσα στα «γεράκια» και τα «περιστέρια», προβαίνοντας σε λεπτές αλλά συμβολικά σημαντικές αλλαγές στο πώς περιγράφει τις μελλοντικές της προθέσεις.
Μια επιλογή είναι η αφαίρεση της λέξης «λίγο» από την ανακοίνωση της ΕΚΤ που αναφέρει ότι θα βάλει τέλος στις αγορές ομολόγων, «λίγο πριν» αυξήσει τα επιτόκια, το οποίο θα της έδινε μεγαλύτερο περιθώριο να αρχίσει να αγοράζει ομόλογα χωρίς να στείλει σήμα ότι επίκειται άμεσα μια αύξηση επιτοκίων.
Mια δεύτερη επιλογή θα ήταν να διαγραφεί η αναφορά για πιθανή μείωση επιτοκίων, καθιστώντας πιο ξεκάθαρο ότι η επόμενη κίνηση στα επιτόκια θα είναι ανοδική.
Ακόμα και έτσι, οι διχογνωμίες εντός της ΕΚΤ για το πώς πρέπει να απαντήσει στις πιέσεις από την ουκρανική κρίση σημαίνει ότι θα ήταν δύσκολο να επιτευχθεί ένας τέτοιος συμβιβασμός.