Δυο μήνες αφότου οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την εξουσία, η βία, ο θάνατος και ο φόβος εξακολουθούν να παραμονεύουν το Αφγανιστάν.
Οι Αμερικανοί στρατιώτες μπορεί να αποχώρησαν αλλά οι νέοι Ισλαμιστές κυβερνώντες στην Καμπούλ απειλούνται τώρα από μια ένοπλη μάχη που ξεκίνησε το Ισλαμικό Κράτος της Επαρχίας Χορασάν (ISIS-K), ένα τζιχαντιστικό κίνημα που εμπνέεται από το ISIS και το οποίο έχει βαθιές ιδεολογικές διαφορές με τους Ταλιμπάν.
Από τότε που κατέλαβαν την εξουσία οι Ταλιμπάν, τον Αύγουστο, το ISIS-K έχει εξαπολύσει σειρά βομβιστικών επιθέσεων αυτοκτονίας, περιλαμβανομένης αυτής στο αεροδρόμιο της Καμπούλ και σε δυο Σιιτικά τεμένη, καθώς και επιθέσεις σε κομβόι Ταλιμπάν, που είχαν ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν εκατοντάδες άνθρωποι. Οι αναλυτές έχουν προειδοποιήσει για περαιτέρω βία καθώς το ISIS-K προσπαθεί να αποτρέψει τους Ταλιμπάν από το να παγιώσουν την επιρροή τους στο Αφγανιστάν.
Η πιο σκληροπυρηνική στάση του ISIS-K έχει αποδειχθεί ελκυστική για δυσαρεστημένους μαχητές των Ταλιμπάν. Έχοντας απογοητευτεί από την απροθυμία του νέου καθεστώτος να επιβάλλει σκληρότερους περιορισμούς στις γυναίκες, καθώς και από τα διπλωματικά του ανοίγματα σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ρωσία, πρώην μέλη των Ταλιμπάν δηλώνουν τώρα υπακοή στο ISIS-K.
«Ο Αμερικανικός πόλεμος έχει τελειώσει, αλλά οι Αφγανικοί πόλεμοι δεν έχουν τελειώσει», είπε ο Avinash Paliwal, αναπληρωτής διευθυντής του Soas South Asia Institute και συγγραφέας του βιβλίου για το Αφγανιστάν με τίτλο «My Enemy’s Enemy».
Ο μακροχρόνιος στόχος των Ταλιμπάν είναι να ιδρύσουν μια Ισλαμική κυβέρνηση στο Αφγανιστάν. Αλλά το ISIS-K, που δραστηριοποιείται στο Αφγανιστάν από το 2015, θέλει να ιδρύσει ένα Ισλαμικό Χαλιφάτο σε όλο το Αφγανιστάν, Πακιστάν και τμήματα της Ινδίας και του Ιράν.
Σύμφωνα με αναλυτή, οι ένοπλοι μαχητές του θεωρούν τους Ταλιμπάν, που έχουν πραγματοποιήσει συνομιλίες με περιφερειακές δυνάμεις και με τις ΗΠΑ στην προσπάθειά τους να αποκτήσουν διπλωματική αναγνώριση, ως «βρώμικους εθνικιστές» που έχουν προδώσει τον μεγαλύτερο ισλαμικό αγώνα.
«Το ISIS-K θεωρεί πως οι Ταλιμπάν είναι μια ακόμα πολιτική ομάδα –κλείνοντας συμφωνία με τους Αμερικάνους- που ιδεολογικά δεν είναι αγνή» σύμφωνα με τον Paliwal. «Ο στόχος τους είναι να αποσταθεροποιήσουν ένα καθεστώς που ήδη αντιμετωπίζει δυσκολίες».
Αυτοί οι τζιχαντιστές ανέλαβαν την ευθύνη για την επίθεση στο αεροδρόμιο της Καμπούλ στις 26 Αυγούστου που είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν 180 άνθρωποι. Το Daesch, όπως είναι γνωστό τοπικά το ISIS-K, είναι επίσης ύποπτο για τη βομβιστική επίθεση στο τέμενος Eid Gah της Καμπούλ αυτόν τον μήνα, όπου ηγέτες των Ταλιμπάν συμμετείχαν στην κηδεία της μητέρας του εκπροσώπου του κινήματος. Στην επίθεση αυτή σκοτώθηκαν πέντε άνθρωποι.
Οι Ταλιμπάν έχουν εξαπολύσει αντεπιθέσεις αλλά το ISIS-K εξακολουθεί να σπέρνει τον τρόμο. Οι βομβιστές του έχουν επιτεθεί σε δυο τεμένη στα οποία βρίσκονταν η παραδοσιακά διωκόμενη Σιιτική μειονότητα του Αφγανιστάν, παρακολουθώντας τις προσευχές της Παρασκευής, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν περισσότεροι από 100 άνθρωποι και να τραυματιστούν πολλοί άλλοι.
O Paliwal είπε πως οι επιθέσεις θα «επιδεινώσουν μια σεχταριστική προστριβή που δεν είναι προς το συμφέρον των Ταλιμπάν να την υποδαυλίσουν». Αναλυτές του τομέα ασφάλειας απέδωσαν στο ISIS-K την ευθύνη και για τις επιθέσεις εναντίον κομβόι Ταλιμπάν τις τελευταίες εβδομάδες.
Ο Nasratullah Haqpal, πολιτικός αναλυτής με έδρα την Καμπούλ, είπε πως η βία διαβρώνει την λαϊκή εμπιστοσύνη στους Ταλιμπάν, που είχαν δεσμευτεί να φέρουν την ειρήνη μόλις έρθουν στην εξουσία.
«Οι επιθέσεις αυτές πλήττουν την αξιοπιστία της κυβέρνησης Ταλιμπάν» ανέφερε ο Haqpal. «Για χρόνια ισχυρίζονται πως ‘είμαστε η μόνη ομάδα που μπορεί να διασφαλίσει και να φέρει σταθερότητα στο Αφγανιστάν’. Αλλά το Daesh και οι υποστηρικτές του αμφισβητούν τον ισχυρισμό αυτόν».
Οι Ταλιμπάν έχουν δεσμευτεί να «εξολοθρεύσουν» τους αυτουργούς των επιθέσεων, αλλά οι τοπικοί διοικητές παραδέχονται πως θα δυσκολευτούν.
«Το να σταματήσουν τις επιθέσεις του Daesh είναι δύσκολο ακόμα και για τις εκπαιδευμένες δυνάμεις και κυβερνήσεις των κορυφαίων χωρών του κόσμου», ανέφερε ένας διοικητής. «(το Daesh) Πάντα κυνηγούν έναν ήπιο στόχο και απροστάτευτους ανθρώπους, όπου μπορούν να γίνουν είδηση».
Παρά την έχθρα, οι γραμμές μεταξύ των κινημάτων ήταν συχνά θολές. Στις τάξεις του ISIS-K από καιρό συγκαταλέγονται αποστάτες Ταλιμπάν, καθώς και πάλαι ποτέ μέλη του συνδεόμενου με του Ταλιμπάν δικτύου Haqqani, που ειδήμονας περιγράφει ως «εγκληματική οργάνωση που μεταμφιέζεται ως τζιχαντιστική ομάδα». Ο Sirajuddin Haqqani, ανώτατο στέλεχος του δικτύου Haqqani, είναι ο νέος υπουργός Εσωτερικών του Αφγανιστάν.
Πολλοί Αφγανοί, και ορισμένοι ξένοι αναλυτές, πιστεύουν πως το ISIS-K στηρίζεται από ξένες δυνάμεις, όπως οι υπηρεσίες πληροφοριών του Πακιστάν (ISI). Η υπηρεσία ISI θέλει να έχει πλεονέκτημα για να πείσει τους Ταλιμπάν να συνεργαστούν στην καταστολή της Tehreek-e-Taliban Pakistan, τζιχαντιστική ομάδα που έχει βάλει στο στόχαστρο την κυβέρνηση του Πακιστάν.
Άλλοι υποπτεύονται πως αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, αντι-ταλιμπάν πολέμαρχοι και ακόμα και πρώην μέλη του αφγανικού στρατού, συνεργάζονται με το ISIS-K. «Γνωρίζουμε πως υπάρχουν υπηρεσίες πληροφοριών και δίκτυα που στηρίζουν το ISIS-K για να αμφισβητήσει και να δημιουργήσει προβλήματα για την κυβέρνηση Ταλιμπάν», σημειώνει ο Haqpal.
Στην Ινδία, στελέχη της κυβέρνησης και των μυστικών υπηρεσιών αφήνουν να εννοηθεί πως μια αντιπαλότητα εντός των κόλπων των Ταλμπάν –μεταξύ του δικτύου Haqqani και μιας ισχυρής ομάδας της Κανταχάρ της οποίας ηγείται ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Mullah Baradar- υποδαυλίζει τη βία.
«Υπάρχει ξεκάθαρος φραξιονισμός στους Ταλμπάν» ανέφερε πηγή από τις υπηρεσίες πληροφοριών της Ινδίας. «Είναι πιθανόν μια ομάδα να στηρίζει τον IS-K για να εξαλείψει την κυριαρχία της ομάδας που είναι κατά του Haqqani».
Τα κίνητρα πίσω από τις επιθέσεις μπορεί να είναι θολά, αλλά η απειλή περαιτέρω αιματοχυσίας είναι τεράστια.
«Η βία θα αυξηθεί» αναφέρει ο Paliwal. «Θα είναι ανεξέλεγκτη η κατάσταση».