Αυτή την εβδομάδα, οι κεντρικές τράπεζες της Αυστραλίας, της Μαλαισίας, της Σιγκαπούρης και της Νότιας Αφρικής ξεκίνησαν ένα νέο πείραμα: την κατασκευή ενός διασυνοριακού συστήματος για ψηφιακά νομίσματα κεντρικών τραπεζών ονόματι «Project Dunbar», υπό την αιγίδα της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS).
H ιδέα είναι να επιτραπεί στους θεσμούς στις χώρες αυτές να χρησιμοποιήσουν κρυπτονομίσματα και την τεχνολογία Distributed Ledger για να κάνουν φθηνές, άμεσες πληρωμές σε διαφορετικά νομίσματα. Και αν το Dunbar λειτουργήσει -ένα μεγάλο αν-, αυτό θα δώσει νέα τροπή στον ψηφιακό χρηματοοικονομικό τομέα του 21ου αιώνα.
Ενώ κάποιες κεντρικές τράπεζες, όπως αυτή στις Μπαχάμες, έχουν δοκιμάσει εγχώρια ψηφιακά νομίσματα, και άλλες, όπως αυτή της Σιγκαπούρης και της Ελβετίας, έχουν δοκιμάσει εγχώρια και διασυνοριακά συστήματα διακανονισμού πληρωμών σε ένα νόμισμα, καμία δεν έχει πειραματιστεί με πληρωμές σε πολλά διαφορετικά νομίσματα.
Το άγιο δισκοπότηρο των ψηφιακών φιλοδοξιών των κεντρικών τραπεζών είναι να συνδέσουν διαφορετικά συστήματα και νομίσματα. Το Dunbar δεν είναι η μοναδική ανάλογη πρωτοβουλία: οι κεντρικές τράπεζες στο Χονγκ Κονγκ, στην Κίνα, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και στην Ταϊλάνδη θα ξεκινήσουν σύντομα το «mCDBC brigde project» με τον ίδιο στόχο, χρησιμοποιώντας διαφορετική τεχνολογία.
Θα έπρεπε να ενδιαφέρουν τα παραπάνω όσους δεν ασχολούνται με τα κρυπτονομίσματα ή τις κεντρικές τράπεζες; Ναι, για τέσσερις λόγους.
Πρώτον, τα πειράματα αυτά δείχνουν ότι ενώ τα κρυπτονομίσματα και η τεχνολογία Distributed Ledger βρίσκονταν στο περιθώριο του οικονομικού κόσμου, τώρα έχουν γίνει πιο ευρέως αποδεκτά. Τόσο που η Fed θα δώσει αναφορά για τις δικές της προσπάθειες να δημιουργήσει ένα ψηφιακό δολάριο -αλλά μόνο για το εσωτερικό των ΗΠΑ.
Δεύτερον, τα διαρκή πειράματα των κεντρικών τραπεζών δείχνουν ότι μια πάλη μαίνεται στον χρηματοοικονομικό κόσμο. Στον ιδιωτικό τομέα, επιχειρηματίες έχουν μπει σε μια κούρσα για την ανακάλυψη της υπολογιστικής λύσης που θα προσφέρει την πιο ασφαλή και εφαρμόσιμη τεχνολογία Distributed Ledger, συμβάλλοντας στη διάδοση προϊόντων όπως το ethereum, το cardano, το solana και το polkadot.
Οι αξιωματούχοι των κεντρικών τραπεζών είναι αντιμέτωποι με δύσκολες επιλογές καθώς εξετάζουν νέες τεχνολογίες, όπως το πώς να διατηρήσουν τα γενικά καθολικά (και τον έλεγχο), αν ενστερνιστούν στοιχεία της τεχνολογίας Distributed Ledger. Κάποιοι δοκιμάζουν τις ιδέες τους σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα. Η κεντρική τράπεζα της Σιγκαπούρης έχει συνεργαστεί με την JP Morgan. Η κεντρική τράπεζα της Ελβετίας και η ConsenSys, μια πάροχος λογισμικού, έχουν επικεντρωθεί στο ethereum.
Άλλες, όπως η Fed, χρησιμοποιούν δική τους τεχνολογία. Ο Όγκουστιν Κάρστενς, επικεφαλής της BIS, αναμένει ότι αυτή η εναλλακτική θα γίνει πιο δημοφιλής. «Η έκδοση ψηφιακών νομισμάτων από κεντρικές τράπεζες είναι κάτι τόσο σημαντικό, που δεν μπορούμε να το αναθέσουμε στο πλήθος», μου λέει.
Σε κάθε περίπτωση, όταν μιλάμε για ψηφιακά νομίσματα κεντρικών τραπεζών, αναφερόμαστε σε πολλά διαφορετικά μοντέλα, εκ των οποίων κανένα δεν είναι ακόμα κυρίαρχο. Όπως επισημαίνει ο Κάρστενς: «Το ζήτημα είναι πώς θα διασυνδεθεί και θα δημιουργηθεί ένα δίκτυο ψηφιακών νομισμάτων κεντρικών τραπεζών με διαφορετικά μοντέλα διακυβέρνησης και συνδεσιμότητας για διασυνοριακές συναλλαγές. Αλλά υπάρχουν πολλοί τρόποι να γίνει αυτό».
Τρίτον, η Ασία είναι πρωτοπόρος σε αυτόν τον καινοτόμο τομέα. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι η Κίνα θέλει να αναπτύξει γρήγορα ένα ψηφιακό γουάν για να ενισχύσει την παγκόσμια επιρροή της, και η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας προπορεύεται των αντιπάλων της σε αυτόν τον τομέα. Ωστόσο, γρήγορα κινούνται και οι κεντρικές τράπεζες της Σιγκαπούρης και του Χονγκ Κονγκ.
«Η Ασία έχει κάνει οπωσδήποτε βήματα μπροστά σε σχέση με άλλες περιοχές καθώς υπάρχει μεγαλύτερη διάθεση για νέα τεχνολογικά συστήματα», σημειώνει ο Σαρλ ντ’ Οσί, πρώην κυβερνητικός αξιωματούχος του Χονγκ Κονγκ, ο οποίος είναι επικεφαλής της ConsenSys στην Ασία. Ή όπως παρατηρεί ο Τσαρλς Χόσκινσον, ο οποίος είναι επικεφαλής εταιρείας που ασχολείται με το cardano, «οι μικρότερες κυβερνήσεις αναγνωρίζουν ότι αυτή είναι μια ευκαιρία να αφήσουν πίσω τη Δύση».
Ο τέταρτος -και σημαντικότερος λόγος- είναι ότι ο άμεσος αντίκτυπος των πειραμάτων των κεντρικών τραπεζών με τα κρυπτονομίσματα μπορεί να μη γίνει αισθητός στον κόσμο των κρυπτονομισμάτων και της τεχνολογίας Distributed Ledger.
Δεν φαίνεται πολύ πιθανό τα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών (ή ιδιωτικά ψηφιακά νομίσματα) να αποτελέσουν σύντομα μια αποτελεσματική μορφή χρήματος για τη λιανική τραπεζική. Τα παραδοσιακά συστήματα, όπως οι πιστωτικές κάρτες ή χρήση κινητών τηλεφώνων ή ακόμα και τα χαρτονομίσματα είναι πιο γρήγορα.
Και ενώ η τεχνολογία Distributed Ledger μπορεί να είναι αποτελεσματική για κάποιες λειτουργίες στη χονδρική τραπεζική, οι εφαρμογές είναι περιορισμένες καθώς η τεχνολογία είναι ακόμα δύσχρηστη.