Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Τόκιο τελείωσαν και οι προετοιμασίες επιταχύνονται για τους χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Πεκίνο τον προσεχή Φεβρουάριο. Εκεί θα ακουστεί το καμπανάκι εκκίνησης για ένα πολύ μεγαλύτερο διεθνή αγώνα από το σκι πλαγιάς.
Η Κίνα σχεδιάζει να δώσει σε ξένους την πρώτη πραγματική τους ευκαιρία να πραγματοποιήσουν πληρωμές χρησιμοποιώντας το ηλεκτρονικό γουάν που εξέδωσε η Κεντρική Τράπεζα της χώρας. Οποιος τραπεζίτης βρεθεί ανάμεσα στους επισκέπτες μπορεί να νοιώσει μια παγωμάρα που δεν θα οφείλεται στις υπό το μηδέν θερμοκρασίες. Τα ψηφιακά νομίσματα μπορούν να διαταράξουν σοβαρά τον κλάδο τους.
Οι νέες μορφές ψηφιακών νομισμάτων υπόσχονται να είναι εύκολα και φθηνά στην κατοχή και την ανταλλαγή τους. Αυτό τους δίνει τη δυνατότητα να πλήξουν τα θεμέλια των συμβατικών εθνικών νομισμάτων.
Το project της ανάπτυξης ψηφιακού γουάν που τρέχει εδώ και καιρό η Κίνα είναι μέρος μιας ευρύτερης πρόκλησης για την οικονομική επιρροή των ΗΠΑ. Αποτελεί επίσης μια αποφασιστική αντίδραση στην ανάπτυξη ιδιωτικών συστημάτων πληρωμών, όπως η Alipay.
Οι αναπτυγμένες δημοκρατίες φοβούνται επίσης ότι τα νομίσματά τους μπορεί εν μέρει να εκτοπιστούν από τις εναλλακτικές που δίνουν τα crypto. Αναλογίζονται τη δημιουργία των δικών τους CBDCs. Μελέτες σκοπιμότητας βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση, τη Μεγάλη Βρετανία και –ακόμα πιο «χαλαρά» στις ΗΠΑ.
Γιατί έχουν σημασία αυτά για τις τράπεζες; Αν μπορούν να είναι ο ενδιάμεσος σε συναλλαγές μεταξύ πέσο και ριάλ, γιατί όχι και στα ψηφιακά νομίσματα. Πολλές αμερικανικές τράπεζες ήδη ετοιμάζονται να χειριστούν το bitcoin. Στην συναινετική Ευρώπη οι τράπεζες πιθανότατα θα καταλήξουν να χειρίζονται ψηφιακά ευρώ όπως και τα συμβατικά μετρητά.
Το πρόβλημα είναι ότι οι θεωρητικοί τυπικά πιστεύουν ότι οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να λαμβάνουν καταθέσεις λιανικής για τα CBDCs ώστε να κερδίσουν κρίσιμη μάζα. Και το να λαμβάνουν καταθέσεις λιανικής είναι η βασική δουλειά των τραπεζιτών στην Ευρώπη από το Μεσαίωνα.
Ενας καταθετικός λογαριασμός στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή τους δορυφόρους της θα δείχνει ελκυστική σε πολλούς ευρωπαϊους, όταν τα επιτόκια είναι χαμηλά ή υπάρχει χρηματοπιστωτικός πανικός. Οι κεντρικές τράπεζες στις αναπτυγμένες οικονομίες δεν καταρρέουν από τον κίνδυνο ότι θα εξαφανιστούν οι καταθέσεις πελατών. Αντίθετα, αρκετές εμπορικές τράπεζες εξαϋλώθηκαν στην χρηματοπιστωτική κρίση, περιλαμβανομένης της Northern Rock και της Anglo Irish Bank.
Παραδόξως οι καταθέσεις CBDC στις κεντρικές τράπεζες θα χειροτερέψουν την χρηματοπιστωτική σταθερότητα γι’ αυτό τον λόγο. Φανταστείτε σε μια άλλη κρίση τρομοκρατημένοι καταθέτες να μεταφέρουν τα κεφάλαιά τους από μια τράπεζα στην ασφάλεια της κεντρικής τράπεζας της Ιταλίας. Η τράπεζα θα έχει σοβαρά προβλήματα. Περίπου 11 τρισεκατομμύρια δολάρια καταθέσεων θα μπορούσαν θεωρητικά να είναι ευάλωτα στην ευρωζώνη, σύμφωνα με μελέτη του Andrea Filtri, συν-επικεφαλή ερευνών της Mediobanca.
Προσωπικότητες, όπως ο Fabio Panetta, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ έχουν προτείνει πλαφόν στο ποσό των ψηφιακών ευρώ που θα μπορούν να καταθέτουν οι καταναλωτές στις κεντρικές τράπεζες. Το προτεινόμενο ποσό είναι 3.000 ευρώ, περίπου όσο το κατά κεφαλήν ποσό χαρτονομισμάτων που βρίσκεται σε κυκλοφορία στην ευρωζώνη. Ο Filtri υπολογίζει ότι αυτό ισοδυναμεί με περίπου 1 τρισεκατομμύριο ευρώ από τις καταθέσεις που βρίσκονται σε εμπορικές τράπεζες στο μπλοκ. Αυτό ελάχιστα θα επηρεάσει τη δυνατότητά τους να δανείσουν. Εχουν πλεονάζουσα ρευστότητα περίπου 3,4 τρισεκατομμυρίου ευρώ.
Ο Filtri θεωρεί αυτό το πλαφόν της κεντρικής τράπεζας ως «αβλαβές» για τις εμπορικές τράπεζες. Ο Marion Laboure, στρατηγικός στη Deutsche Bank προσθέτει: θα ανησυχούσα περισσότερο από την έλλειψη προσαρμογής από την υπερβολική προσαρμογή, θέλει καιρό για να δημιουργηθεί μια συνήθεια.
Η καταθετική αδράνεια που λειτουργεί υπέρ των τραπεζικών ολιγοπωλίων είναι απλά ένα από τα εμπόδια για τα CBDCs των αναπτυγμένων δημοκρατιών. Η ιδιωτικότητα είναι ένα άλλο. Δεν χρειάζεται να ξεπλένεις χρήμα για να μην σου αρέσει η ιδέα ότι κρατικοί φορείς θα είναι σε θέση να δουν οποιαδήποτε συναλλαγή στην οποία εμπλέκεσαι. Αυτό μπορεί να είναι πιθανό με CBDCs που στηρίζονται στο blockchain.
Με αστείο τρόπο το θέμα παρουσιάστηκε από έναν ειδικό με το «σενάριο απόρριψης συναλλαγής τσίσμπεργκερ». Σε αυτό μια αδιάκριτη κυβέρνηση «κλείνει» το ηλεκτρονικό χρήμα σε έναν παχύσαρκο πολίτη που θέλει να τα ξοδέψει σε ανθυγιεινή τροφή.
Καμιά από αυτές τις αναποδιές που αντιμετωπίζουν τα CBDCs δεν θέτει τις εμπορικές τράπεζες εκτός κινδύνου. Η ΕΚΤ σκέφτεται σοβαρά την εθνικοποίηση τμήματος από τη δραστηριότητα λήψης καταθέσεων που έχουν. Αυτό έρχεται σε μια στιγμή που παρείσακτοι προσπαθούν να αποσπάσουν άλλα τμήματα δραστηριοτήτων από τις παραδοσιακές τράπεζες. Τα εμβάσματα είναι απλά ένα παράδειγμα.
Το επιχειρηματικό μοντέλο των εμπορικών τραπεζών ενοποιεί πολλαπλές υπηρεσίες για να δημιουργήσει οικονομίες κλίματος. Τα CBDCs προβάλλουν ως μια από τις καινοτομίες που απειλούν διαλύσουν αυτό το επιχειρηματικό μοντέλο.