Για τους κυβερνοεγκληματίες που θέλουν να ξεπλύνουν παράνομα κέρδη, το bitcoin είναι εδώ και καιρό η ενδεδειγμένη μέθοδος πληρωμής. Αλλά ένα άλλο κρυπτονόμισμα έρχεται τώρα στο προσκήνιο, υποσχόμενο να βοηθήσει στην εξαφάνιση του βρώμικου χρήματος χωρίς να αφήσει ίχνη.
Ενώ το bitcoin αφήνει ένα ορατό ίχνος συναλλαγών στο blockchain του, το «νόμισμα ιδιωτικότητας» monero σχεδιάστηκε για να καλύπτει τα ίχνη του αποστολέα και του δέκτη, καθώς και το ποσό που ανταλλάσσεται. Ως εκ τούτου, μετατρέπεται σε ένα ολοένα και πιο περιζήτητο εργαλείο για εγκληματίες που ζητούν κρυπτο-λύτρα, δημιουργώντας νέα προβλήματα για τις διωκτικές αρχές.
H διάδοση του monero καταγράφεται καθώς οι αρχές προσπαθούν να καταστείλουν το κυβερνοέγκλημα στον απόηχο σειράς προκλητικών επιθέσεων, όπως αυτής στην Colonial Pipeline, την εταιρεία που διαχειρίζεται δίκτυο αγωγών που προμηθεύουν με πετρέλαιο την Ανατολική Ακτή των ΗΠΑ.
«Έχουμε δει ομάδες που εκβιάζουν για λύτρα να στρέφονται στο monero» ανέφερε ο Μπράις Γουέμπστερ-Γιάκομπσεν, υπεύθυνος πληροφοριών στην Groupsense, εταιρεία κυβερνοασφάλειας η οποία βοηθάει ολοένα και περισσότερα θύματα να πληρώσουν λύτρα σε monero. «Οι κυβερνοεγκληματίες έχουν εντοπίσει ότι η χρήση του bitcoin ενέχει το ενδεχόμενο σφάλματος που μπορεί να αποκαλύψει την ταυτότητα τους».
H REvil, η διαβόητη ομάδα χάκερ που έχει σχέσεις με τη Ρωσία και πιστεύεται ότι βρίσκεται πίσω από την επίθεση που πραγματοποιήθηκε νωρίτερα αυτόν τον μήνα στην εταιρεία επεξεργασίας κρεάτων JBS, σταμάτησε να δέχεται λύτρα σε bitcoin φέτος, απαιτώντας μόνο monero, σύμφωνα με τον Μπρετ Κάλοου, αναλυτή απειλών στην Emsisoft.
Eν τω μεταξύ, τόσο η DarkSide, η ομάδα που κατηγορείται για την κυβερνοεπίθεση στην Colonial Pipelines, όσο και η Babuk, η οποία βρίσκεται πίσω από την επίθεση που πραγματοποιήθηκε στην αστυνομία της Ουάσιγκτον νωρίτερα φέτος, δέχονται πληρωμές σε οποιοδήποτε κρυπτονόμισμα, αλλά χρεώνουν επιπλέον 10% με 20% σε όσους πληρώνουν με bitcoin, υποστηρίζουν ειδικοί.
Ο Τζάστιν Εχρενχόφερ, ειδικός σε θέματα ρυθμιστικής συμμόρφωσης στον τομέα των κρυπτονομισμάτων και μέλος της κοινότητας προγραμματιστών πίσω από το monero, τόνισε ότι στις αρχές του 2020 η χρήση του για την καταβολή λύτρων ήταν «σφάλμα στρογγυλοποίησης» (rounding error). Σήμερα υπολογίζει ότι περίπου 10% με 20% των λύτρων καταβάλλονται με monero, και ότι το νούμερο πιθανότατα θα αυξηθεί στο 50% κάποια στιγμή στο τέλος του χρόνου.
Aνταλλάξιμο χρήμα
Το monero λανσαρίστηκε ως ένα εγχείρημα ανοικτού-κώδικα το 2014 από ένα φόρουμ χρηστών του bitcoin με το ψευδώνυμο «thankful for today». H αρχική «Λευκή Βίβλος» υποστήριζε ότι η ανιχνευσιμότητα του bitcoin ήταν «σημαντικό ελάττωμα», προσθέτοντας ότι «η ιδιωτικότητα και η ανωνυμία είναι τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά του ηλεκτρονικού ρευστού».
Ο Εχρενχόφερ είναι μεταξύ αυτών που υποστηρίζουν ότι η ορατότητα του bitcoin πρέπει να απορριφθεί για χάρη ενός πλήρως ιδιωτικού χρηματοοικονομικού συστήματος. «Ο βασικός στόχος είναι οι συναλλαγές να μην διακρίνονται μεταξύ τους – να δημιουργήσουμε ένα ιδιωτικό και ανταλλάξιμο χρήμα» σημείωσε. «Θέλουμε να κάνουμε το monerο να μοιάζει όσο γίνεται περισσότερο με το ρευστό, όπου ένα χαρτονόμισμα 10 δολαρίων είναι ίδιο με ένα άλλο και ο έμπορος δεν ξέρει από πού προήλθαν».
Αν και το νόμισμα έχει καταγράψει μια άνοδο πάνω από 500% από τις αρχές του 2020, ακολουθώντας το ευρύτερο ράλι στα κρυπτονομίσματα, η συνολική του κεφαλαιοποίηση παραμένει πολύ μικρή σε σχέση με αυτήν του bitcoin: κοντά στα $5 δισ. έναντι $727 δισ. σύμφωνα με στοιχεία της Coinmarkcap.
Ωστόσο, έχει βρει ισχυρή ανταπόκριση στους υπέρμαχους της ιδιωτικότητας και σε αντι-συστημικούς χομπίστες κρυπτογράφους όπως ο Εχρενχόφερ, οι οποίοι είναι αφοσιωμένοι στη διατήρηση του κώδικά του και στη χρήση προχωρημένων μαθηματικών για να διασφαλιστεί ότι οι συναλλαγές θα παραμείνουν μη ανιχνεύσιμες. Τα στοιχεία δείχνουν ότι διαθέτει πλέον την τρίτη μεγαλύτερη ομάδα προγραμματιστών από κάθε άλλο κρυπτονόμισμα, πίσω μόνο από το bitcoin και το ethereum.
Αλλά το monero έχει προκαλέσει και αντιδράσεις από την ημέρα της δημιουργίας του, λόγω της σχέσης του με το ξέπλυμα χρήματος και τις παράνομες πληρωμές. Ο δρ. Τομ Ρόμπινσον, επικεφαλής επιστήμονας και συνιδρυτής της Elliptic, εταιρεία πληροφοριών για συναλλαγές σε κρυπτονομίσματα, ανέφερε ότι ολοένα και περισσότερα marketplaces στο σκοτεινό διαδίκτυο δέχονται πλέον αποκλειστικά monero για κάθε είδους πωλήσεις από όπλα μέχρι ναρκωτικά. «Αυτή ήταν μια μεγάλη στροφή τα τελευταία χρόνια» ανέφερε.
Εν τω μεταξύ, οι διαπραγματευτές λύτρων, οι οποίοι προσλαμβάνονται συνήθως από θύματα για να βοηθήσουν στη διαχείριση των πληρωμών, έχουν αρχίσει επίσης να έρχονται σε επαφή με τους προγραμματιστές του monero για να κατανοήσουν πως λειτουργεί το κρυπτονόμισμα, σύμφωνα με τον Έχρενχοφερ. Οι διαπραγματευτές έχουν σαν στόχο να δημιουργήσουν τις σχέσεις που απαιτούνται για να διευκολυνθεί μια πληρωμή σε περίπτωση που ζητηθούν λύτρα σε monero, πρόσθεσε.
Κρυμμένα ίχνη
Η απουσία ψηφιακού ίχνους για το monero αποδεικνύεται εξαιρετικά προβληματική για τις διωκτικές αρχές, οι οποίες συνεργάζονται συνήθως με ιδιωτικές εταιρείες για να ανιχνεύσουν ύποπτες συναλλαγές στο ψηφιακό λογιστικό βιβλίο του bitcoin. Σε έκθεση του 2020 η Europol χαρακτήρισε τα νομίσματα ιδιωτικότητας ως έναν από τους παράγοντες «που έχουν καταστήσει τις έρευνες συναλλαγών κρυπτονομισμάτων πιο δύσκολες», υποστηρίζοντας ότι πρέπει να αναμένουμε να έχουν πιο κεντρικό ρόλο στις μελλοντικές έρευνες.
Τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, η Αμερικανική Υπηρεσία Δημοσίων Εσόδων (IRS) πρόσφερε αμοιβή $625.000 σε όποιον μπορούσε να δημιουργήσει εργαλεία που θα βοηθούσαν στην ανίχνευση του monero. Έκτοτε υπέγραψε συμβόλαιο με την εταιρεία ανάλυσης συναλλαγών κρυπτονομισμάτων Chainalysis και την εταιρεία ανάλυσης δεδομένων Integra FEC.
Υπάρχουν και άλλες εταιρείες ανάλυσης συναλλαγών που επιχειρούν σιωπηρά να κάνουν το ίδιο. Ο CEO της CipherTrace, Ντέιβ Τζέβανς, ανέφερε ότι η εταιρεία του ξεκίνησε να εργάζεται πάνω στο νόμισμα πριν από δύο χρόνια ύστερα από συμβόλαιο με το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ και έχει υποβάλει αιτήσεις για πατέντες.
Ορισμένοι ειδικοί εκτιμούν ότι είναι απίθανο οι χάκερ να στραφούν αποκλειστικά στο monero για τις πληρωμές των λύτρων, καθώς η δυσκολία εύρεσης του καθιστά λιγότερο πιθανό να πληρώσουν τα θύματα. Πολλοί επισημαίνουν τις δυσκολίες όσον αφορά τη ρευστότητα και τη διαθεσιμότητά του, το οποίο σημαίνει ότι μόνο μικρότερες συναλλαγές μπορεί να είναι δυνατές. «Αν διαλέξεις ένα νόμισμα που είναι τόσο σκοτεινό, τότε και μόνο μια κίνηση για την αγορά του μπορεί να ανεβάσει την τιμή του. Αυτό δημιουργεί αβεβαιότητα σε μια διαπραγμάτευση» τόνισε ο Έρικ Φρίντμπεργκ, συμπρόεδρος της εταιρείες κυβερνοασφάλειας Stroz Friedberg.
Άλλοι σημειώνουν ότι δεδομένης της αδιαφάνειάς του, είναι αδύνατο να διαβεβαιώσει κανείς αν οι συναλλαγές του γίνονται με οντότητες στις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις – κάτι που θα δημιουργούσε κίνδυνο για βαριά πρόστιμα.
Mεγάλος αριθμός εμπειρογνωμόνων λένε ότι οι βουλευτές στις ΗΠΑ μέχρι στιγμής δεν θέλουν να επικεντρωθούν οι όποιες νομοθετικές δράσεις σε κάποιο συγκεκριμένο κρυπτονόμισμα. Ωστόσο, πολλά μεγάλα ανταλλακτήρια κρυπτονομισμάτων έχουν διστάσει να δεχτούν νομίσματα ιδιωτικότητας φοβούμενα ότι θα μπουν στο στόχαστρο των ρυθμιστικών αρχών, καθώς οι τελευταίες δίνουν όλο και περισσότερο έμφαση στον έλεγχο της ταυτότητας των πελατών και την τήρηση των κανόνων κατά της νομιμοποίησης παράνομων εσόδων.
Ως αποτέλεσμα, κάποιοι διαπραγματευτές λύτρων φοβούνται οποιαδήποτε ανάμειξη με το monero. «Αν ένας πελάτης θέλει να κάνει κάτι με ένα νόμισμα ιδιωτικότητας, δεν τον στηρίζουμε» ανέφερε ο Μπιλ Σίγκελ, CEΟ της Coveware, μιας από τις πιο σημαντικές εταιρείες διαπραγμάτευσης λύτρων. «Κατανοούμε ποια είναι η στάση των ρυθμιστικών αρχών και θέλουμε να είμαστε χρήσιμοι στις διωκτικές αρχές».