Ο Ελληνας πρωθυπουργός δηλώνει ότι δεν θα δεχτεί αυστηρούς όρους από την Ευρωπαϊκή Ενωση για τη χρήση της έκτακτης βοήθειας για την αντιμετώπιση της πανδημίας, σε ένα σημάδι των δύσκολων διαπραγματεύσεων μεταξύ των ηγετών για το Ταμείο των 750 δισ. ευρώ.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε στους Financial Times σε συνέντευξή του ότι δεν θα ανεχτεί μια επιστροφή της αυστηρής και αντιδημοφιλούς επιτήρησης που επιβλήθηκε στη χώρα του από την «τρόικα» της Κομισιόν, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους «αναγκάζοντας μας να κάνουμε μεταρρυθμίσεις.
«Οι Ελληνες έχουν ωριμάσει πολύ», δηλώνει. «Και θέλουμε να κάνουμε τις δικές μας μεταρρυθμίσεις».
Σουηδία, Φινλανδία, Δανία και Ολλανδία αντιδρούν στα σχέδια της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης και πιέζουν για τη λεγόμενη «conditionality» (σ.σ. όροι) στα ευρωπαϊκά κεφάλαια ώστε να εξασφαλιστεί ότι θα ξοδευτούν για να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα. Η γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ που στηρίζει το Ταμείο Ανάκαμψης δήλωσε ότι τα χρήματα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για «μελλοντική προστασία» της κάθε οικονομίας.
Ο κος Μητσοτάκης δήλωσε ότι μια εξαμηνιαία αξιολόγηση της οικονομικής απόδοσης που θα γίνεται από την Κομισιόν είναι αρκετή. «Δεν πιστεύω ότι οποιαδήποτε επιπρόσθετοι αυστηροί όροι είναι απαραίτητοι», είπε προσθέτοντας ότι κάθε νότιο κράτος μέλος της ΕΕ τους θεωρεί «πολιτικά απαράδεκτους».
Δεδομένης της σχεδόν οικονομικής κατάρρευσης της χώρας πριν από πέντε χρόνια και τις βαθιές περικοπές στις δημόσιες υπηρεσίες μετά από διαδοχικά προγράμματα λιτότητας, η Ελλάδα εξέπληξε πολλούς με την επιτυχημένη αντιμετώπιση της πανδημίας. Στις αρχές Ιουλίου είχε καταγράψει 192 θανάτους από Covid-19 και 3.432 επιβεβαιωμένα κρούσματα.
«Ηταν πολύ προφανές σε εμένα ότι σε κάποιο σημείο θα χρειάζονταν να πάμε σε πλήρες lockdown. Και η πολιτική μου απόφαση ήταν να το κάνουμε νωρίτερα, παρά αργά».
Μετά από μια δεκαετία λιτότητας δεν μπορούσε να επιτρέψει σε ένα εξασθενημένο σύστημα υγείας να υπερφορτωθεί, δήλωσε, αλλά «εξεπλάγη ευχάριστα» από μια υπηρεσία που το κόμμα του, η κεντροδεξιά Νέα Δημοκρατία, ήθελε επί μακρόν να μεταρρυθμίσει.
Πλησιάζει ένας χρόνος από τότε που ο κος Μητσοτάκης κέρδισε τις εκλογές υποσχόμενος επιστροφής σε φιλικές προς τις επιχειρήσεις μεταρρυθμίσεις για να περιφρουρήσει την ανάκαμψη από την κρίση χρέους.
Εκτοτε η πανδημία χτύπησε την οικονομία και αύξησε απότομα το ήδη τεράστιο βάρος χρέους. Την ίδια στιγμή έπρεπε να αντιμετωπίσει την «επιθετική συμπεριφορά» της Τουρκίας, η οποία εξόργισε την Αθήνα με τις διεκδικήσεις της επί κυριαρχικών δικαιωμάτων σε ζώνες της ανατολικής Μεσογείου και εξαπολύοντας ένα ακόμα προσφυγικό κύμα νωρίτερα φέτος.
Ο κος Μητσοτάκης παραδέχτηκε ότι ήταν ευτύχημα ότι ο κορωνοϊός εμφανίστηκε το χειμώνα, όταν η Ελλάδα υποδέχεται λίγους διεθνείς επισκέπτες, αλλά είπε ότι θα έβαζε τη χώρα στην ίδια καραντίνα αν η πανδημία είχε εμφανιστεί στην κορύφωση της τουριστικής σεζόν.
Παρά την τύχη της, η οικονομία της Ελλάδας θα μπορούσε να συρρικνωθεί κατά 10% φέτος, η μεγαλύτερη πτώση στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Κομισιόν, εξαιτίας της εξάρτησης από τον τουρισμό.
Η Ελλάδα θα μπορούσε να δει ένα «κλάσμα» από τα 33 εκατομμύρια που την επισκέφτηκαν πέρυσι, είπε ο κος Μητσοτάκης. Οι τουρίστες, όμως, θα μπορούσαν να κάνουν την Ελλάδα «πρώτη επιλογή τους» μόλις καταλάβουν τις προετοιμασίες που έκανε η κυβέρνηση, δήλωσε, περιλαμβανομένων δειγματοληπτικών τεστ, διαγνωστικής ικανότητας ακόμα και στα μικρότερα νησιά και τον διπλασιασμό των ΜΕΘ.
Η ανάκαμψη της χώρας από την κρίση χρέους προωθήθηκε από μια απότομη αύξηση στα τουριστικά μεγέθη και επενδύσεις σε πολυτελή ξενοδοχεία και resorts. Ενας κάποτε ακμαίος κλάδος, που αντιστοιχεί περίπου στο 20% του ΑΕΠ, δείχνει τώρα περίπου ως «βάρος».
Εχουμε σχέδιο να διαφοροποιήσουμε την οικονομία; «Εχουμε μια πολύ, πολύ επιθετική μεταρρυθμιστική ατζέντα», τονίζει ο κος Μητσοτάκης. Θα εστιάσει «στην πράσινη μετάβαση και την ψηφιακή μετάβαση» και θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις εν μέρει μέσα από ένα πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων.
Η οικονομική αναζωογόνηση θα εξαρτηθεί επίσης από την βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, τη μείωση της γραφειοκρατίας, την ενίσχυση του κράτους δικαίου και την αντιμετώπιση της συμπεριφοράς «ενοικιαστή» από την επιχειρηματική ολιγαρχία της χώρας, λένε αναλυτές.
Ο κος Μητσοτάκης, σπουδαγμένος στο Harvard και πρώην σύμβουλος της McKinsey αρέσκεται να περιγράφει τον εαυτό του ως φιλικό προς τις επιχειρήσεις «τεχνοκράτη» σε αντίθεση με τον αντικαπιταλιστή προκάτοχό του Αλέξη Τσίπρα που οδήγησε την Ελλάδα στα όρια της εξόδου από το ευρώ το 2015.
Παρά τον εκμοντερνισμένο τόνο του, όμως, αντίπαλοι του κου Μητσοτάκη διακρίνουν σημάδια της παραδοσιακής «άνεσης» της ελληνικής δεξιάς με μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα, η οποία αμαύρωσε την εικόνα της για δεκαετίες. Πρόσφατες αλλαγές στον ποινικό κώδικα έθεσαν στους εισαγγελείς που ερευνούν οικονομικά εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους αυστηρά χρονικά όρια στο πάγωμα περιουσιακών στοιχείων υπόπτων.
Ο κος Μητσοτάκης απορρίπτει την κριτική, λέγοντας ότι υπήρξε άπλετος χρόνος να ερευνηθούν τα εγκλήματα. «Υπήρξαμε ‘πρωταθλητές’ στο να εξασφαλίσουμε ότι υπάρχει το κράτος δικαίου στην Ελλάδα», είπε κατηγορώντας την κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα ότι προσπάθησε να παρέμβει στη Δικαιοσύνη.
Η κρίση του κορωνοϊού ίσως καθυστέρησε τις φιλοδοξίες του κου Μητσοτάκη να αναζωογονήσει την ελληνική οικονομία, όμως τον βοήθησε να γυρίσει σελίδα στον λαϊκισμό, του οποίου η χώρα του υπήρξε το πρώτο θύμα με την άνοδο στην εξουσία του κου Τσίπρα το 2015, υποστηρίζει.
Μέσα από την κρίση αναδείχθηκε «μια ανανεωμένη αίσθηση εμπιστοσύνης στην πολιτική, τους θεσμούς και τους τεχνοκράτες» που θα μπορούσε να δώσει στην κυβέρνησή του τη νομιμοποίηση να προχωρήσει τη μεταρρυθμιστική της ατζέντα.
«Η Covid έκανε πολλά για να κηλιδώσει αυτούς που πιστεύουν ότι υπάρχουν εύκολες και απλές λύσεις σε περίπλοκα προβλήματα, και αυτούς που θέλουν να ρίχνουν το φταίξιμο για τα δικά τους μειονεκτήματα σε κάποιον άλλο», είπε. «Αυτό δεν λειτουργεί ότι πρέπει να σώζεις ζωές σε καθημερινή βάση και πιστεύω ότι οι άνθρωποι το κατάλαβαν αυτό, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο».