Από όλα τα φάρμακα που δοκιμάζονται στη μάχη κατά του κορωνοϊού, οι περισσότερες ελπίδες έχουν αποτεθεί στο Remdesivir. Μια έρευνα που διέρρευσε το βράδυ της Πέμπτης για τα θετικά αποτελέσματα από κλινικές δοκιμές του στο Σικάγο προκάλεσε ράλι 14% στις τιμές του κατασκευαστή, της Gilead Sciences, στις συναλλαγές μετά το κλείσιμο της Wall Street και πυροδότησε ευρύτερη αντίδραση στα χρηματιστήρια της Ασίας και της Ευρώπης.
Τι είναι το Remdesivir;
Το φάρμακο προέκυψε από τη συνεργασία για την εύρεση αντιϊκού φαρμάκου κατά την διάρκεια της επιδημίας του Εμπολα Δυτικής Αφρικής το 2013-2016 μεταξύ της Gilead, του ερευνητικού ινστιτούτου του αμερικανικού στρατού για μεταδοτικές ασθένειες και αμερικανικών κέντρων για τον έλεγχο ασθενειών και την πρόληψη. Δουλεύει μπλοκάροντας τον μοριακό μηχανισμό που χρησιμοποιούν κάποιοι ιοί ώστε να χτίσουν τα γονίδιά τους όταν αναπαράγονται.
Οι κλινικές δοκιμές κατά του ιού Εμπολα αρχικά στην Δυτική Αφρική και μετά στην Δημοκρατία του Κογκό έδωσαν υποσχόμενα αποτελέσματα, αλλά οι επιδημίες ξεθύμαναν πριν αξιολογηθεί πλήρως το Remdesivir, προς ικανοποίηση των υγειονομικών αρχών. Παραμένει ένα φάρμακο που δεν έχει λάβει άδεια πουθενά στον κόσμο.
Φαρμακολόγοι που εξέτασαν υφιστάμενα φάρμακα για πιθανή αποδοτικότητα κατά της Covid-19, όταν ξεκίνησε η πανδημία, είδαν αμέσως πιθανή προοπτική στο Remdesivir γιατί ο νέος κορωνοϊός μοιράζεται σημαντικά στοιχεία με τον Εμπολα. Αμφότεροι μεταφέρουν τα γονίδιά τους σε μια μοναδική σειρά RNA, ένα αδελφές μόριο με το DNA που συνθέτει τον γενετικό κώδικα ζώων και φυτών.
Από τον Ιανουάριο, επιστήμονες σε διάφορες περιοχές του πλανήτη κάνουν κλινικές δοκιμές σε ασθενείς της Covid-19, αρχικά στην Κίνα, αλλά κανείς ακόμα δεν έχει δώσει αδιαμφισβήτητες αποδείξεις αποτελεσματικότητας.
Τι αποτελέσματα έδωσε η δοκιμή στο Σικάγο;
Ο νυχτερινός ενθουσιασμός για τις δοκιμές στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο δεν προήλθε από κάποια επίσημη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων αλλά από ένα βίντεο που διέρρευσε στο Stat, ένα πρακτορείο που ασχολείται με θέματα υγείας. Η Kathleen Mullane, ειδική σε μεταδοτικές ασθένειες ενθουσίασε τους συναδέλφους της με τα οφέλη της ημερήσιας χορήγησης του Remdesivir σε 125 ασθενείς με Covid-19.
H Mullane είπε ότι οι ασθενείς, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν σοβαρά άρρωστοι, είχαν ταχεία ανάρρωση σε πυρετό και αναπνευστικά προβλήματα. Σχεδόν όλοι πήραν εξιτήριο σε λιγότερο από μια εβδομάδα, σύμφωνα με το Stat. Η ίδια επιβεβαίωσε ότι το βίντεο είναι γνήσιο, αλλά αρνήθηκε να σχολιάσει περαιτέρω.
Τόσο η Gilead, όσο και το νοσοκομείο συνέστησαν προσοχή. «Οι πληροφορίες από ένα εσωτερικό φόρουμ ερευνητών συναδέλφων που αφορά εργασία σε εξέλιξη δημοσιοποιήθηκε χωρίς έγκριση», είπε το Πανεπιστήμιο Ιατρικής του Σικάγο. «Η άντληση συμπερασμάτων σε αυτό το στάδιο είναι πρόωρη και επιστημονικά επισφαλής».
Τι παραμένει αβέβαιο;
Σχεδόν τα πάντα. Ακόμα και αν επιβεβαιωθούν τα θετικά αποτελέσματα από το Σικάγο, όταν δημοσιοποιηθούν επίσημα, πιθανότατα αργότερα αυτό το μήνα, οι σκεπτικιστές θα επισημάνουν ότι πρόκειται για αυτό που οι ερευνητές αποκαλούν «ανοικτές δοκιμές σκευάσματος», στις οποίες όλοι γνωρίζουν ότι χρησιμοποιείται το Remdesivir. Η πορεία της Covid-19 μεταβάλλεται και είναι απρόβλεπτη, και τα θετικά αποτελέσματα μπορεί να είναι αποτέλεσμα καλής τύχης.
Στατιστικά έγκυρες αποδείξεις θα έρθουν από μεγάλες «τυχαίες ελεγχόμενες μελέτες», τις οποίες διεξάγει η Gilead με ιατρικές συνεργασίες ανά τον κόσμο. Σε αυτές τις δοκιμές, οι ασθενείς μοιράζονται τυχαία σε δυο ομάδες, η μια λαμβάνει το σκεύασμα και η άλλη ένα εικονικό φάρμακο που μοιάζει ίδιο αλλά περιέχει μη ενεργά συστατικά. Οι δοκιμές είναι «τυφλές», κάτι που σημαίνει ότι όσοι μετέχουν δεν γνωρίζουν ποιος έλαβε το Remdesivir ή το εικονικό φάρμακο.
Ακόμα και αν το Remdesivir δώσει θετικά αποτελέσματα σε αυτές τις ελεγχόμενες δοκιμές, παραμένει ερώτημα το κατά πόσο η Gilead μπορεί να παράξει αρκετό για να ικανοποιήσει την τεράστια ζήτηση παγκοσμίως. Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ήθελε να περιλάβει το Remdesivir στις υφιστάμενες μεγάλες κλινικές δοκιμές, ώστε να ελέγξει την αποτελεσματικότητα υφιστάμενων φαρμάκων κατά της Covid-19 αλλά δεν ήταν σε θέση να αποκτήσει επαρκείς ποσότητες.
Πώς συγκρίνεται το Remdesivir με άλλες δυνητικές θεραπείες της Covid-19;
Με τον κόσμο της φαρμακευτικής να αφιερώνει τεράστιους πόρους στη μάχη κατά του κορωνοϊού, πάνω από 100 πιθανά φάρμακα είναι σε διάφορα στάδια δοκιμής.
Το Remdesivir είναι μεταξύ των πιο υποσχόμενων υποψηφίων στην κατηγορία των αντιϊκών, που επιτίθενται στον ιό απευθείας. Πιθανότατα να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό στα πρώτα στάδια της ασθένειας, όπου ο ιός αναπαράγεται ταχύτατα και αρχίζουν να εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα.
Μια δεύτερη κατηγορία φαρμάκων στοχεύει στο να περιορίσει την υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος και τις φλεγμονές που προκαλούν ζημιά στους πνεύμονες και άλλα ζωτικά όργανα σε ασθενείς που νοσούν βαρύτερα. Φάρμακα που αναπτύχθηκαν για την θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και αυτοάνοσες διαταραχές δοκιμάζονται κατά της Covid-19.