Διαφορετική στρατηγική από τον υπόλοιπο κόσμο ως προς την αντίδραση στην θανατηφόρο επιδημία του κορωνοϊού ακολουθεί η Σουηδία, καθώς διατηρεί ανοικτά τα σχολεία της και επιβάλει ελάχιστους περιορισμούς, υλοποιώντας αυτό που ένας ειδήμονας σε θέματα υγείας αποκάλεσε ένα «τεράστιο πείραμα».
Από τη Δευτέρα το βράδυ, που το Ηνωμένο Βασίλειο προχώρησε σε lockdown, η Σουηδία είναι η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή χώρα με τα λιγότερα όρια ως προς το πού μπορούνε να πάνε και τι μπορούν να κάνουν οι κάτοικοί της. Τα σχολεία για παιδιά ηλικίας έως 16 ετών παραμένουν ανοικτά, πολλοί άνθρωποι συνεχίζουν να πηγαίνουν στη δουλειά, ενώ αυτήν την εβδομάδα υπήρξαν αναφορές για συνωστισμό σε τραίνα και λεωφορεία στην πρωτεύουσα, τη Στοκχόλμη. «Η Σουηδία ξεκάθαρα ξεχωρίζει αυτή τη στιγμή», σχολίασε ο πρώην πρωθυπουργός της χώρας Carl Bildt.
Οι σουηδικές αρχές έχουν απαγορεύσει τις δημόσιες συγκεντρώσεις άνω των 500 ατόμων, έχουν κλείσει τα πανεπιστήμια και τα κολέγια ανώτερης εκπαίδευσης, και έχουν συμβουλεύσει τους εργαζόμενους να παραμείνουν σπίτι τους εάν είναι δυνατόν. Την Τρίτη οι αρχές διέταξαν τα εστιατόρια και τα μπαρ να σερβίρουν ανθρώπους μόνο σε τραπέζια και όχι στο μπαρ.
Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης βρίθουν με ρεπορτάζ για χιλιάδες ανθρώπους που συγκεντρώνονται στα σουηδικά χιονοδρομικά κέντρα, που μέχρι και το Σάββατο παρέμεναν ανοικτά το βράδυ. Ο ιός είχε προηγουμένως εξαπλωθεί με ευκολία σε ορεινά θέρετρα στην Αυστρία και στην Ιταλία.
Ο Johan Carlson, επικεφαλής της υπηρεσίας δημόσιας υγείας της Σουηδίας, υπεραμύνθηκε την περασμένη εβδομάδα της Σουηδικής προσέγγισης, λέγοντας πως η χώρα «δεν μπορεί να λάβει δρακόντεια μέτρα που έχουν περιορισμένη επίπτωση στην επιδημία, αλλά τινάζουν στον αέρα τις λειτουργίες της κοινωνίας». Παραδέχθηκε όμως πως ο αριθμός των 90.000 ατόμων που πεθαίνουν ετησίως στην Σουηδία θα «αυξηθεί σημαντικά» αν το σύστημα υγείας επιβαρυνθεί υπέρμετρα.
«Το μέλλον εξακολουθεί να μοιάζει διαχειρίσιμο», σύμφωνα με τον Anders Tegnell, κρατικό επιδημιολόγο ο οποίος έχει γίνει ένα από τα δημόσια πρόσωπα της επιδημίας. Υποστήριξε πως τα σχολεία πρέπει να παραμείνουν ανοικτά για να παράσχουν φροντίδα των παιδιών για αυτούς που εργάζονται στον τομέα της υγείας, σημειώνοντας πως οι νέοι φαίνεται πως εμφανίζουν πολύ χαμηλότερα ποσοστά μόλυνσης.
Αλλά ένας σημαντικός αριθμός Σουηδών ειδημόνων σε θέματα υγείας διαφωνούν. Ο κ. Tegnell έχει έρθει αντιμέτωπος με ένα μπαράζ επικρίσεων μετά την διαρροή το Σαββατοκύριακο στην Σουηδική τηλεόραση της τακτικής που ακολουθεί η χώρα για αντιμετώπιση του ιού.
Ο Joacim Rocklov, επιδημιολόγος του Umea University, είπε πως οι σουηδικές αρχές παίρνουν τεράστια ρίσκα με την δημόσια υγεία όταν τόσα πολλά παραμένουν άγνωστα για τον κορωνοϊό.
«Δεν βλέπω γιατί η Σουηδία θα πρέπει να διαφέρει τόσο από τις άλλες χώρες. Είναι ένα τεράστιο πείραμα», δήλωσε στους Financial Times. «Δεν έχουμε ιδέα –μπορεί και να πιάσει. Αλλά θα μπορούσε να πάρει και τρελά λάθος τροπή».
Οι Σουηδικές αρχές λένε πως δεν επιδιώκουν συγκεκριμένα μια στρατηγική «αγελαίας ανοσίας», στο πλαίσιο της οποίας ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού μολύνεται με τον ιό προκειμένου η κοινωνία να δημιουργήσει αντισώματα και να αποκτήσει ανοσία. Ο επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος του Ηνωμένου Βασιλείου είχε προηγουμένως προτείνει την υιοθέτηση αυτής της προσέγγισης στη Βρετανία, όμως η κυβέρνηση τελικά έκανε πίσω.
Αντιθέτως, η Σουηδία επιδιώκει να επιβραδύνει την εξάπλωση των μολύνσεων και να διασφαλίσει πως το σύστημα υγείας της δεν θα υπερφορτωθεί. Ο κ. Bildt είπε πως η κατάσταση στους δρόμους της Στοκχόλμης έχει αλλάξει «δραματικά» τις τελευταίες εβδομάδες παρά την απουσία νομικών περιορισμών, καθώς πολύ λιγότεροι άνθρωποι κυκλοφορούν έξω.
Όμως ο κ. Rocklov δηλώνει πως δεν είναι ακόμα γνωστό το πόσο θα διαρκέσει η ανοσία στον Covid-19. «Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος η Σουηδία θα χρειαστεί να μπει σε καραντίνα όταν επέλθει κρίση στο σύστημα υγείας», πρόσθεσε.
Η χαλαρή προσέγγιση της Σουηδίας έρχεται σε αντίθεση με αυτήν των σκανδιναβικών γειτονικών χωρών. Η Δανία, η Νορβηγία και η Φινλανδία έχουν κλείσει σχολεία, έχουν σφραγίσει τα σύνορά τους και έχουν επιβάλλει άλλους περιορισμούς.
Ο Stefan Lofven, ο κεντροαριστερός πρωθυπουργός της Σουηδίας, έχει ζητήσει από όλους να παίξουν ρόλο για να σταματήσει η εξάπλωση του ιού, σταματώντας για παράδειγμα τις επισκέψεις σε ηλικιωμένους συγγενείς και εργαζόμενοι από το σπίτι. Μέσω τηλεοπτικού διαγγέλματος στο έθνος του προειδοποίησε πως μπορεί να υπάρξουν περισσότερα περιοριστικά μέτρα, καθώς παραδέχθηκε πως οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι.
«Υπάρχουν λίγες κρίσιμες στιγμές στη ζωή που πρέπει να κάνεις θυσίες, όχι μόνο για το δικό σου καλό αλλά και για να αναλάβεις την ευθύνη για τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω σου, για τους συνανθρώπους σου και για τη χώρα μας. Τώρα είναι αυτή η στιγμή. Ήρθε η ημέρα. Και αυτό το καθήκον ανήκει σε όλους», δήλωσε.
Η στρατηγική της Σουηδίας έχει επίσης επικριθεί και για έναν άλλον, διαφορετικό λόγο, με ορισμένους να υποστηρίζουν πως ακόμα και τα χαλαρότερα μέτρα θα μπορούσαν να προκαλέσουν τεράστια ζημιά στην οικονομία. Η Kerstin Hessius, επιφανής fund manager, είναι μια από αυτούς που υποστηρίζουν ότι η χώρα μπορεί να ανταλλάζει μια καταστροφή για μια ακόμα χειρότερη καταστροφή.
Οι απόψεις της οδήγησαν στην… πληρωμένη απάντηση από τον Leif Ostling, πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας κατασκευής φορτηγών Scania, ο οποίος την κατηγόρησε ότι ζει σε μια «χρηματοπιστωτική φούσκα». Απηύθυνε έκκληση στους Σουηδούς να μην γίνουν κυνικοί και να διατηρήσουν την «ανθρωπιστική τους άποψη».
O κ. Rocklov είπε πως είναι έγκυρη η συζήτηση ως προς το αν τα μέτρα που στόχο έχουν να σώσουν ζωές μπορεί να προκαλέσουν μεγαλύτερη ζημιά, ωστόσο είπε επίσης πως οι Σουηδικές αρχές δεν δίνουν αρκετές πληροφορίες στον κόσμο για να αποφασίσει μόνος του. «Όλο και περισσότεροι ειδήμονες αισθάνονται άβολα με αυτή τη διαχείριση. Δεν δίνει δυνατότητα για μια ανοικτή συζήτηση. Μάλλον προσπαθεί να καταστείλει και να σιωπήσει τον κόσμο.».