H στροφή του Ταγίπ Ερντογάν προς τη Μόσχα αποδείχθηκε πως ήταν μια ταπεινωτική εμπειρία. Ο Τούρκος ηγέτης περιφρόνησε τους δυτικούς του συμμάχους, διότι θεώρησε πως δεν επέδειξαν αλληλεγγύη μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του το 2016 και την επακόλουθη καταστολή.
Μετά τη συνταγματική αναθεώρηση που του έδωσε ενισχυμένες εξουσίες, ο κ. Ερντογάν επιδίωξε στενότερες σχέσεις με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν. Κάλεσε τη Ρωσία να κατασκευάσει το πρώτο πυρηνικό εργοστάσιο της Τουρκίας και τον αγωγό φυσικού αερίου TurkStream. Προκάλεσε τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ αγοράζοντας ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα, το οποίο θα μπορούσε να βοηθήσει το Κρεμλίνο να αντιμετωπίσει τα αμερικανικά αεροσκάφη τύπου stealth.
Αλλά η Τουρκία βρίσκεται τώρα πολύ κοντά σε μια επικίνδυνη στρατιωτική αντιπαράθεση με ρωσικές δυνάμεις στη βορειοδυτική Συρία, όπου οι επιδιώξεις της Άγκυρας συγκρούονται με αυτές της Μόσχας (όπως και στη Λιβύη).
Ο κ. Ερντογάν θέλει να διατηρήσει μια διευρυμένη ουδέτερη ζώνη στην Ιντλίμπ, για να προστατεύσει τους αμάχους και να αποτρέψει περαιτέρω αύξηση των προσφύγων στα σύνορα με την Τουρκία. Ο κ. Πούτιν βοηθάει το συριακό καθεστώς στη σφοδρή αντεπίθεση για την ανακατάληψη ολόκληρης της Ιντλίμπ και την τελειωτική εξουδετέρωση της εξέγερσης κατά του Μπασάρ Αλ-Άσαντ.
Η Άγκυρα έχει εντείνει τις επιχειρήσεις της μετά τον θάνατο των 34 Τούρκων στρατιωτών σε μία μόνο επίθεση την περασμένη εβδομάδα. Αλλά χωρίς να έχει λάβει την έγκριση της Ρωσίας για να χρησιμοποιήσει τις αεροπορικές της δυνάμεις ενάντια στις συριακές και μη έχοντας δική του αντιαεροπορική άμυνα, ο κ. Ερντογάν πρέπει να γνωρίζει ότι αυτός είναι ένας πόλεμος που δεν μπορεί να κερδίσει. Έχει, άλλωστε, κρατήσει ανοιχτά τα διπλωματικά κανάλια και θα διεξαγάγει σήμερα συνομιλίες με τον κ. Πούτιν στη Μόσχα.
O Τούρκος ηγέτης πίστεψε ότι θα αποκτούσε περισσότερο κύρος και επιρροή, αν εντασσόταν στο αντιφιλελεύθερο κλαμπ του κ. Πούτιν. Αλλά μετατράπηκε σε πιόνι του Κρεμλίνου, όπως έχουν επισημάνει οι εγχώριοι επικριτές του. Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη που μετά την επίθεση της περασμένης εβδομάδας απαγόρευσε την πρόσβαση στα κοινωνικά δίκτυα.
Ο κ. Ερντογάν επέτρεψε στον κ. Πούτιν να προκαλέσει ρήγμα στα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ. Αλλά ήταν στους συμμάχους του στο ΝΑΤΟ που ο κ. Ερντογάν στράφηκε για βοήθεια, μετά τον θάνατο των Τούρκων στρατιωτών την περασμένη εβδομάδα. Έχοντας αντισταθεί στις πιέσεις της Ουάσιγκτον για το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα -το οποίο ακόμα δεν έχει τεθεί σε ετοιμότητα- παρακάλεσε τις ΗΠΑ να του δώσει πυραύλους Patriot.
Τώρα ο κ. Ερντογάν βοηθάει το Κρεμλίνο να προκαλέσει ρήγμα στα ευρωπαϊκά κράτη, ενθαρρύνοντας πρόσφυγες και μετανάστες να διασχίσουν τα τουρκικά σύνορα. Τούτο είναι σίγουρα κάτι που προβλημάτισε τους ηγέτες της Ε.Ε., οι οποίοι είχαν κλονιστεί το 2015-16 από την εισροή προσφύγων, η οποία προκάλεσε διχασμό και ενίσχυσε τα ακροδεξιά κόμματα. Εξέθεσε τις αδυναμίες ενός μπλοκ το οποίο ακόμα δεν έχει καταφέρει να εφαρμόσει μια νέα πολιτική για το άσυλο.
Τα 3,6 εκατ. Σύρων προσφύγων στην Τουρκία αποτελούν τεράστιο βάρος και η χώρα δικαιούται στήριξης. Η Άγκυρα ορθώς αναμένει από το μπλοκ να τηρήσει τις υποσχέσεις του και να αποδεχτεί περισσότερες μεταφορές Σύρων προσφύγων. Αλλά η επιδίωξη στήριξης από την Ευρώπη βάζοντας «το μαχαίρι στον λαιμό της», όπως το έθεσε ο Ολλανδός Μαρκ Ρούτε, δεν θα έχει αποτέλεσμα. Σε κάθε περίπτωση, η Ευρώπη δεν έχει πρόθεση να παλέψει στο πλευρό των τουρκικών δυνάμεων. Έχοντας μείνει αμέτοχη στο συριακό πρόβλημα, δεν μπορεί να δώσει στον κ. Ερντογάν αυτό που πραγματικά θέλει.
Η τουρκική ιστορία είναι γεμάτη από ήττες με τη Ρωσία. Αυτή τη φορά δεν πρόκειται να είναι διαφορετικά. Το καλύτερο στο οποίο μπορεί να ελπίζει η Άγκυρα είναι μια νέα ανακωχή και η υποχώρηση σε μικρότερη ουδέτερη ζώνη, υπό την προϋπόθεση ότι ο κ. Πούτιν είναι διατεθειμένος να βοηθήσει τον κ. Ερντογάν να σώσει τα προσχήματα.
Ο Τούρκος ηγέτης αρέσκεται να κάνει την Ευρώπη να τρέμει με τις απειλές του για τους μετανάστες, αλλά είναι ο Ρώσος ηγέτης αυτός που κινεί τα νήματα.
Οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί έχουν αποποιηθεί κάθε ευθύνη για την καταστροφή της Συρίας. Η συμπεριφορά του κ. Ερντογάν τούς πρόσφερε μία ακόμα δικαιολογία για να μην επανεξετάσουν τη στάση τους.