Ποιος είναι ο λόγος ύπαρξης του Eurogroup; Το άτυπο κλαμπ των υπουργών οικονομικών της ευρωζώνης πρόκειται να υποβληθεί σε αλλαγή ηγεσίας αυτή τη χρονιά. Μια από τις πιο άβολες ερωτήσεις που θα πρέπει να απαντήσουν οι νέοι επικεφαλής είναι γιατί εξακολουθεί να υπάρχει.
«Υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα για την κατάργησή του», υποστηρίζει ένας ευρωπαίος αξιωματούχος που έχει επικερδώς απασχοληθεί από τον θεσμό που ξεκίνησε πριν από το λανσάρισμα του ενιαίου νομίσματος το 1998.
Η ενδοσκόπηση προκλήθηκε από την αποχώρηση του Hans Vijlbrief, προέδρου του ισχυρού Eurogroup Working Group που προετοιμάζει τις συναντήσεις. Ο Mario Centeno, πρόεδρος του Eurogroup και υπουργός Οικονομικών της Πορτογαλίας αναμένεται επίσης να μην επιδιώξει δεύτερη θητεία όταν αυτή λήξει αυτό το καλοκαίρι.
Το δίδυμο κενών θέσεων θα πυροδοτήσει ένα νέο γύρο διαγκωνισμών στις πρωτεύουσες της ευρωζώνης. Για να μείνουν όλες οι πλευρές χαρούμενες, παραδοσιακά μοιράζονταν μεταξύ του Χανσεατικού Βορρά και των κρατών-μελών της ευρωζώνης από τη Νότια Ευρώπη. Να περιμένετε η ισπανίδα υπουργός Οικονομικών Nadia Calvino να είναι μεταξύ των προπορευόμενων για την κάλυψη της θέσης του Centeno αργότερα φέτος.
Όποιος τελικά αναλάβει θα πρέπει να δικαιολογήσει την ύπαρξή του. Η δομή, στην οποία έφτασε μόνο του κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της ευρωζώνης, μοιάζει να έχει ξεπεραστεί σε όρους χρησιμότητας την περασμένη χρονιά.
Σχεδιασμένο να είναι ένα αποκλειστικό forum των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης για να εργαστεί σε θέματα που αφορούν ειδικά το ευρώ, το Eurogroup μεταμορφώθηκε σε ένα εγκρατή χώρο συζητήσεων, όχι πολύ διαφορετικό από τις άλλες συμβατικές ομάδες υπουργών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως αυτές για τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις. «Εχει χάσει τον σκοπό του», θρηνεί ένας διπλωμάτης.
Ενας κρίσιμος παράγοντας που οδηγεί στη στροφή υπήρξε η αυξανόμενη συμμετοχή χωρών εκτός ευρωζώνης (μια αλλαγή που πολέμησε λυσσαλέα η Γαλλία). Αξιωματούχοι παραπονιούνται ότι έχοντας περισσότερους υπουργούς γύρω από ένα τραπέζι, το Eurogroup στερείται της ικανότητάς του να λαμβάνει επιδέξια αποφάσεις, ένα προσόν που υπήρξε κρίσιμο κατά τη διάρκειας της κρίσης χρέους της Ελλάδας. Οι περισσότερες συναντήσεις σχετίζονται με επανάληψη δηλώσεων που αφορούν πολύ γνωστές θέσεις, λέει ένας insider.
Υπάρχει επίσης το θέμα του μειούμενου αριθμού πολιτικών που απαιτούν την αποκλειστική προσοχή των χωρών της ευρωζώνης. Μακροχρόνιοι σχεδιασμοί της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης, όπως η τραπεζική ένωση, έχουν κολλήσει σε τεχνικές διαφωνίες. Προσπάθειες για να χτιστεί ένας προϋπολογισμός αποκλειστικά για την ευρωζώνη έχουν υποβαθμιστεί σε ασήμαντα επίπεδα. Και αξιωματούχοι πιστεύουν ότι μια σημαντική αναμόρφωση των κανόνων στους προϋπολογισμούς των χωρών του μπλοκ δεν θα είναι στο τραπέζι φέτος. Γεννάται το ερώτημα: τι υποτίθεται ότι θα κάνουν οι υπουργοί κάθε μήνα;
Ο Lucas Guttenberg του Jacques Delors Centre στο Βερολίνο πιστεύει ότι φταίνε οι ηγέτες της ευρωζώνης. «Το Eurogroup δούλευε πάντα καλά όταν είχε καθαρές κατευθυντήριες γραμμές για το τι να κάνει. Δεν έχει λάβει όμως τέτοιες από το 2012», σημειώνει. «Αν οι ηγέτες παραμείνουν απρόθυμοι να αποφασίσουν τι είδους ευρωζώνη θέλουν, δεν είναι ξεκάθαρο γιατί χρειαζόμαστε ακόμα το Eurogroup πέραν από περιόδους κρίσεως».
Αυτός που μπορεί να δώσει ένα νέο λόγο ύπαρξης στο Eurogroup είναι ο Charles Michel. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι σίγουρο ότι θα έχει πιο ενεργητικό ρόλο στην προώθηση της ευρωζώνης σε σύγκριση με τον Πολωνό (μη μέλος της ευρωζώνης) προκάτοχό του Ντόναλντ Τουσκ.
Ο κος Michel υπαινίχθηκε την χρήση της πλατφόρμας για την προώθηση του διεθνούς ρόλου του ενιαίου νομίσματος, ως μέρος της εργαλειοθήκης εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το εάν θα είναι αρκετό για να κρατήσει εν ζωή το Eurogroup μένει να φανεί.