Γιατί κήρυξε πρόωρα εκλογές ο Ερντογάν

Στις 18 Απριλίου, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κήρυξε πρόωρες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές για τις 24 Ιουνίου –σχεδόν ενάμισι χρόνο νωρίτερα από το αρχικώς προγραμματισμένο. Η απόφαση έρχεται μετά από διαβούλευση μεταξύ του κ. Ερντογάν και του πολιτικού συμμάχου του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ηγέτη του Εθνικιστικού Κινήματος.

Μια ημέρα πριν την ανακοίνωση του κ. Ερντογάν, ο κ. Μπαχτσελί είχε ζητήσει να διενεργηθούν πρόωρες εκλογές, οι οποίες είχαν προγραμματιστεί για τις 3 Νοεμβρίου του 2019. Οι πρόωρες εκλογές αποτελούν μια δοκιμασία-κλειδί για το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του κ. Ερντογάν, που παρά το ότι έχει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ωστόσο αντιμετωπίζει προκλήσεις που θα μπορούσαν να διαβρώσουν τη δημοφιλία του.

Όταν, για παράδειγμα, στα τέλη του 2017 αναδύθηκε το κόμμα της αντιπολίτευσης Iyi Parti (το Καλό Κόμμα), τράβηξε δυσαρεστημένα μέλη από τις τάξεις τόσο του κυβερνώντος AKP, όσο και του Εθνικιστικού Κινήματος.

Η αυξανόμενη δημοφιλία του Iyi Parti έχει αρχίσει να αποτελεί μεγαλύτερη απειλή και για τα δυο κόμματα, με πρόσφατες δημοσκοπήσεις να «δείχνουν» μάχη στήθος με στήθος με το AKP σε μια ενδεχόμενη προεδρική εκλογή. Στην πίεση αυτή έρχεται να προστεθεί η μουντή εικόνα της τουρκικής οικονομίας που η κυβέρνηση φοβάται πως μπορεί να επιδεινωθεί. Αν και το ΑΕΠ της Τουρκίας συνεχίζει να αυξάνεται, το εταιρικό χρέος και ο πληθωρισμός έχουν επίσης αυξηθεί, καθιστώντας την οικονομία της χώρας ιδιαίτερα ευάλωτη σε μια σειρά παγκόσμιους παράγοντες.

Καθώς δεν υπάρχει καμία εγγύηση για οικονομική σταθερότητα τους επόμενους μήνες, το AKP επιζητεί να κεφαλαιοποιήσει το σημερινό επίπεδο στήριξής του. Τους τελευταίους μήνες, ο τουρκικός στρατός έχει πραγματοποιήσει επιχειρήσεις κατά των Κούρδων ανταρτών στην Αφρίν στη βορειοδυτική Συρία, ενέργεια που αποδείχθηκε δημοφιλής στο εσωτερικό της Τουρκίας. Η κεφαλαιοποίηση αυτής της ανόδου στην προτίμηση της κοινής γνώμης θα μπορούσε να αποτελέσει μια τεράστια επιβράβευση για τον Ερντογάν αν κερδίσει στις πρόωρες εκλογές, καθώς οι αλλαγές στο σύνταγμα της χώρας που εγκρίθηκαν με το δημοψήφισμα του Απριλίου 2017 θα τεθούν σε εφαρμογή μετά της επόμενες εκλογές της Τουρκίας. Μετά την κάλπη, η θέση του πρωθυπουργού θα εξαλειφθεί και οι εξουσίες του προέδρου θα διευρυνθούν σημαντικά.

Ασχέτως του ποιος θα τις κερδίσει, οι ίδιες οι εκλογές θα φέρουν μια θεμελιώδη μεταβολή στη δομή της τουρκικής κυβέρνησης. Αυτό το μεγάλο στοίχημα θα κάνει το κλίμα στο εσωτερικό ιδιαίτερα τεταμένο και θα προκαλέσει αντιδράσεις από κόμματα που λειτουργούν ως ένα είδος φιλοκυβερνητικής αντιπολίτευσης εντός της Τουρκίας, περιλαμβανομένου του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, και των νέων αντιπολιτευτικών ομάδων όπως το Iyi Parti.

Αν ο κ. Ερντογάν και το AKP βγουν νικητές για μια ακόμα φορά, τότε οι ήδη τεταμένες σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση θα γίνουν ακόμα πιο τεταμένες. Άλλωστε, η κριτική της ΕΕ αφορούσε και στο πώς ο κ. Ερντογάν χρησιμοποίησε την αυξανόμενη εξουσία του και, μετά τις εκλογές, το αξίωμα που τώρα κατέχει πράγματι θα αποκτήσει μεγαλύτερες εξουσίες.