Η θέση της Τουρκίας μετά την Αφρίν

Μετά από πάνω από 50 ημέρες, ο δεύτερος μεγαλύτερος στρατός του ΝΑΤΟ εντέλει επιβάλλει το υπέρτερο μέγεθός του στην επίθεση κατά της Αφρίν. Παρά το αργό ξεκίνημα της επιχείρησης «Κλάδος Ελαίας», η Τουρκία δείχνει ότι ο στρατός της παραμένει αποτελεσματική και ισχυρή δύναμη, παρά τις πρόσφατες εσωτερικές αναταραχές, καθώς πολεμά για να εκδιώξει το YPG και τους τοπικούς συμμάχους του από την ορεινή περιοχή στα σύνορά της.

Η όποια επιτυχία στις επιχειρήσεις στην Αφρίν πιθανότατα θα ενθαρρύνει την Αγκυρα να αναλάβει περαιτέρω στρατιωτική δράση για να εδραιώσει τη θέση της στην περιοχή και να αποτρέψει το YPG από το να επεκτείνει την επιρροή και τα εδάφη του, ακόμα και αν αυτό βάλει την Τουρκία σε τροχιά σύγκρουσης με άλλες χώρες που έχουν συμφέροντα στην περιοχή.

Η επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας» αντιμετώπισε σημαντικές δυσκολίες στην αρχική φάση της εισβολής. Κακές καιρικές συνθήκες, ειδικά η βροχή και η λάσπη, καθυστέρησαν την προέλαση του πεζικού και μείωσαν την αποτελεσματικότητα της αεροπορικής υποστήριξης. Επιπλέον οι Τούρκοι και οι αντάρτες σύμμαχοί τους αντιμετώπισαν δύσκολο έδαφος, όπως βουνά και δάση κατά την αρχική επίθεση.

Το YPG επίσης εμπόδισε την τουρκική προέλαση αρχικά υιοθετώντας μια επιθετικά αμυντική στάση, στέλνοντας μεγάλο αριθμό μαχητών του στα σύνορα και διεξάγοντας σθεναρές αντεπιθέσεις που οδήγησαν σε υποχώρηση τους Τούρκους και τους συμμάχους τους. Επίσης το YPG έκανε προετοιμασίες. Γνωρίζοντας από καιρό τα σχέδια της Αγκυρας για την περιοχή, έστησε σειρά αμυντικών οχυρώσεων στα σύνορα με την Τουρκία, περιμένοντας την επίθεση.

Η μεγάλη διαφορά σε δύναμη πυρός, ωστόσο, έγειρε την πλάστιγγα υπέρ της Τουρκίας και των συμμάχων της. Το YPG έλαβε μεγάλο αριθμό αντιαρματικών πυραύλων από τη συριακή κυβέρνηση, το Ιράν και αλλού στις ελεγχόμενες από τους Κούρδους περιοχές της Βόρειας Συρίας στην αρχή της σύγκρουσης, αλλά αυτά τα όπλα δεν ήταν αρκετά για να αντιμετωπίσουν την υπεροπλία των επιτιθέμενων. Ως αποτέλεσμα, το YPG υπέστη σημαντικές απώλειες κατά την αρχική φάση της σύγκρουσης. Βοηθούμενη από τις βελτιωμένες καιρικές συνθήκες, οι Τούρκοι και οι σύμμαχοί τους διπλασίασαν τις προσπάθειές τους για να πάρουν τον έλεγχο μεγάλων εκτάσεων στα σύνορα, εξασφαλίζοντας πόλεις-κλειδιά (όπως οι Bulbul, Rajo και Sheikh Hadid) και εντέλει τις Sharran και Jinderes.

Μετά από αυτή τη μεγάλη προέλαση, η Αγκυρα έστρεψε την προσοχή της στην προώθηση στην κοιλάδα της Αφρίν. Χάρη στην ταυτόχρονη κίνηση από βορειοανατολικά και νοτιοδυτικά, οι επιτιθέμενοι είναι σε θέση να περικυκλώσουν το YPG στο κέντρο της πόλης της Αφρίν εντός λίγων ημερών, εξαρτώμενων από την πορεία της μάχης.

Όπως προχωρούσε η επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας», ο στρατός της Τουρκίας επέδειξε τις αξιοσημείωτες δυνάμεις του. Η Αγκυρα κατέβαλε σημαντική προσπάθεια μετά το τέλος της επιχείρησης «Ασπίδα του Ευφράτη», στις αρχές του 2017, να βελτιώσει τη μαχητική ικανότητα των Σύρων αναρτών συμμάχων της.

Αυτοί οι μαχητές εξακολουθούν να έχουν σημαντικές ατέλειες σε ό,τι αφορά τη μαχητική ικανότητα και την πειθαρχία, αλλά εμφανίζονται τώρα καλύτερα εκπαιδευμένοι και εξοπλισμένοι, αλλά και καλύτερα καθοδηγούμενοι. Και σε μια προσπάθεια να κερδίσει υποστήριξη για την επιχείρηση κυρίως από τους Κούρδους ντόπιους, η Τουρκία έχει ενσωματώσει σημαντικούς αριθμούς εθνικών Κούρδων μαχητών στις μονάδες των ανταρτών, περιλαμβανομένης της σχετικά ελίτ -με βάση τα στάνταρντ των Σύρων ανταρτών- κουρδικών «Falcons Brigade» της μεραρχίας Hamza.

Η τουρκική αεροπορία έπαιξε επίσης κρίσιμο ρόλο έως τώρα στην επιχείρηση. Παρότι οι αρχές προχώρησαν στην εκκαθάριση αριθμού πιλότων μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, η αεροπορία της χώρας διατηρεί αρκετούς χειριστές, ώστε να προσφέρει την εναέρια υποστήριξη για την επέμβαση στην Αφρίν. Οι σχεδιαστές της επιχείρησης συνδύασαν τις αεροπορικές επιχειρήσεις με βαρύ πυροβολικό και πυρά ρουκετών από μονάδες πυροβολικού. Το YPG, που αποτελείται κυρίως από ελαφρύ πεζικό με λίγο βαρύ οπλισμό, έχει σοβαρό μειονέκτημα απέναντι σε αυτή τη δύναμη πυρός και υπέφερε ανάλογα.

Η Τουρκία ανέπτυξε επίσης κάποιες από τις πλέον επίλεκτες μονάδες της στις επιχειρήσεις, περιλαμβανομένου μεγάλου αριθμού ειδικών δυνάμεων, που έχουν αποκτήσει εμπειρία μετά το 2015 στις μάχες κατά του PKK στη νοτιοανατολική Ανατολία. Οι ειδικές δυνάμεις εντάχθηκαν στις μονάδες των Σύρων ανταρτών για να διευρύνουν την αποτελεσματικότητά τους και να καλούν αεροπορικές επιδρομές, ενώ οι διοικητές ανέπτυξαν ειδικές μονάδες κομάντο και μονάδες ορεινού πολέμου σε μερικές από τις πιο δύσκολες επιθέσεις στην ορεινή περιοχή της Αφρίν.

Τα πιθανά πισωγυρίσματα

Παρά το πλεονέκτημα της Τουρκίας έναντι των αντιπάλων της, όμως, είναι πολύ νωρίς για να κηρύξει τη νίκη στην επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας». Απομένουν πολύ δύσκολες μάχες, ειδικά εναντίον των υπερασπιστών του YPG στα βουνά, όπως και με μονάδες που ετοιμάζονται για αστικό πόλεμο έναντι των επιτιθέμενων.

Παρά ταύτα η Αγκυρα κοιτά ήδη τις νέες μάχες κατά του YPG και των συμμάχων τους στην περιοχή. Παρά τις φωνές ότι σκοπεύει να απομακρύνει το YPG από τη Μανμπίτζ, είναι εξαιρετικά απίθανο να εξαπολύσει επίθεση στην κατά κύριο λόγο αραβική πόλη, εξαιτίας της παρουσίας αμερικανικών δυνάμεων στην περιοχή. Αντ’ αυτού Αγκυρα και Ουάσιγκτον θα μπορούσαν να καταλήξουν σε ένα συμβιβασμό στον οποίο το YPG θα υποχρεωνόταν να εγκαταλείψει την περιοχή.

Μετά την επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας», η Τουρκία είναι πιθανό να ενισχύσει την παρουσία της στην περιοχή της Ιντλίμπ και να ενισχύσει τις εκεί συμμαχικές δυνάμεις Σύρων ανταρτών ενάντια της Hayat Tahrir al-Sham (διάδοχο της Jabhat al-Nusra), όπως και να κινηθεί προς μια ενδεχόμενη επιχείρηση κατά του PKK και των μαχητών Yazidi που υποστηρίζει (αμφότερα έστειλαν ενισχύσεις στην Aφρίν για την αντίσταση κατά των Τούρκων) στην περιοχή Σίνζαρ του Ιράκ.

Όμως είτε στη Συρία είτε στο Ιράκ, μια ενθαρρυμένη Τουρκία πιθανότατα θα δεχτεί ισχυρότερη πίεση από άλλες περιφερειακές δυνάμεις που ανησυχούν με τις φιλοδοξίες της. Καθώς η Τουρκία και οι σύμμαχοί της επιτίθενται στην Αφρίν, ο πόλεμος δι' αντιπροσώπων μεταξύ Αγκυρας και Τεχεράνης έχει ενταθεί και η σύγκρουση το πιθανότερο είναι ότι θα αυξηθεί σε αγριότητα, όσο περισσότερο η Τουρκία πιέζει σε Συρία και Ιράκ.

Η Σαουδική Αραβία επίσης ανησυχεί για τις στοχεύσεις της Τουρκίας, οδηγώντας την να διερευνήσει την πιθανότητα για μεγαλύτερη συνεργασία με την ομπρέλα του YPG, τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), εξαιτίας της απώλειας ισχύος του πρώην ανταρτικού συμμάχου της της Jaish al-Islam. Ως εκ τούτου, η Σαουδική Αραβία θα μπορούσε, επίσης, σύντομα να βρεθεί αντιμέτωπη με τις φιλοδοξίες της Τουρκίας στη Συρία.

Το YPG έχει δεσμευτεί να πολεμήσει με νύχια και με δόντια για να υπερασπιστεί την Αφρίν αλλά τα πλεονεκτήματα των Τούρκων και των συμμάχων τους -είτε σε εκπαίδευση, αριθμούς, τεχνολογία ή εμπειρία- υποδηλώνουν ότι εντέλει η εισβολή θα επιτύχει στο να εκτοπίσει τους αμυνόμενους από τη βορειοδυτική συριακή πόλη.

Η Τουρκία ήδη σχεδιάζει τις επόμενες κινήσεις της στη Συρία, αλλά η μελλοντική επιτυχία της επιχείρησης «Κλάδος Ελαίας» ίσως δεν καθαρίσει το μονοπάτι όσο ελπίζουν οι αρχές της Αγκυρας. Αντίθετα, φαίνεται ότι η επιχείρηση ίσως μόνο κινητοποιήσει περιφερειακούς ανταγωνιστές, ώστε να δημιουργήσουν περαιτέρω εμπόδια στη στρατηγική της Τουρκίας στην περιοχή.