Το χτύπημα στο Μάντσεστερ και η «άγνοια» του ISIS

Η επίθεση αυτοκτονίας που έγινε στις 22 Μαΐου στη Manchester Arena, στο τέλος της συναυλίας της Αριάνα Γκράντε, είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν 22 άτομα και να τραυματιστούν τουλάχιστον άλλα 59 (σ.σ. οι τελευταίες πληροφορίες κάνουν λόγο για 64 τραυματίες, οι 20 εκ των οποίων σε κρίσιμη κατάσταση).

Η έκρηξη έγινε στις 10:33 μ.μ. τοπική ώρα, καθώς τελείωνε η συναυλία, και κατεγράφη σε αρκετά βίντεο από άτομα που βρίσκονταν κοντά. Πραγματοποιήθηκε στο φουαγιέ που συνέδεε την αρένα με τον σταθμό Βικτόρια, στοχεύοντας σε μεγάλο πλήθος φαν που έφευγαν από το σημείο. Η πρωθυπουργός της Βρετανίας Τερέζα Μέι επιβεβαίωσε πως η έκρηξη ήταν έργο ενός μεμονωμένου βομβιστή αυτοκτονίας. Οι βρετανικές αρχές ταυτοποίησαν τον δράστη ως τον Σαλμάν Αμπεντί.

Ο χρόνος και ο τόπος της έκρηξης δείχνουν προμελετημένη και καλοσχεδιασμένη επίθεση. Πλήττοντας τον κόσμο που παρακολούθησε τη συναυλία καθώς έφευγε από τον χώρο και όδευε προς τον σταθμό, ο Αμπεντί μπόρεσε να βρει τρόπο να στοχεύσει το πλήθος χωρίς να πρέπει να περάσει από την ασφάλεια που βρισκόταν στον συναυλιακό χώρο.

Με τον τρόπο αυτόν, η επίθεση ήταν όμοια με άλλες που έγιναν σε σημεία αεροδρομίων με περιορισμένη ασφάλεια, όπως οι ζώνες αναχώρησης και άφιξης. Οι αρχές δεν έχουν ακόμα δημοσιοποιήσει πληροφορίες για την κατασκευή του μηχανισμού ή του τύπου των εκρηκτικών που χρησιμοποιήθηκαν. Όμως, πολλοί από τους τραυματίες φέρεται να είχαν τραύματα από θραύσματα, κάτι που δείχνει πως ο εκρηκτικός μηχανισμός είχε κατασκευαστεί ώστε να προκαλέσει πολλά θύματα και να μεγιστοποιήσει τις απώλειες, στοχεύοντας σε πλήθη που βρίσκονταν σε περιορισμένο χώρο μετά τη συναυλία.  

Η επίθεση έγινε περίπου δύο εβδομάδες πριν τις πρόωρες εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μια επίθεση τέτοιου μεγέθους θα αυξήσει ακόμα περισσότερο τη συναισθηματική φόρτιση στις συζητήσεις για την τρομοκρατία και την ασφάλεια -κάτι που πιθανότατα ήθελε ο δράστης. Τα πολιτικά κόμματα της Βρετανίας έχουν συμφωνήσει να αναστείλουν μέχρι νεωτέρας τις προεκλογικές τους εκστρατείες, για να τιμήσουν τα θύματα της επίθεσης.

Αυτή είναι η πρώτη επιτυχημένη βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στη Βρετανία από τις επιθέσεις του 2005, που είχαν ως στόχο τα μέσα μαζικής μεταφοράς του Λονδίνου, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 56 άτομα. Έχουν γίνει αρκετές αποτυχημένες επιθέσεις και έχουν αποτραπεί άλλες έκτοτε. Στις αρχές του μήνα, η αστυνομία συνέλαβε τρεις γυναίκες στο Ανατολικό Λονδίνο που ήταν ύποπτες για τον σχεδιασμό επίθεσης.

Οι λίγες πετυχημένες επιθέσεις είχαν μέτριο αποτέλεσμα, όπως η επίθεση του Αυγούστου 2016 στη Ράσελ Σκουέαρ και την επίθεση της 22ας Μαρτίου με όχημα και μαχαίρι στη γέφυρα του Ουέστμινστερ. Λίγο μετά την επίθεση στο Ούεστμινστερ, η αστυνομία στο Μάντσεστερ συνέλαβε δύο άτομα με ύποπτες διασυνδέσεις με την επίθεση αυτή, κάτι που υποδηλώνει πως τα δίκτυα τρομοκρατών είχαν παρουσία μέσα και γύρω απ' το Μάντσεστερ. Η βομβιστική επίθεση της 22ας Μαΐου ήταν η πιο καλοσχεδιασμένη και εξελιγμένη επίθεση που έχει βιώσει το Ηνωμένο Βασίλειο εδώ και χρόνια.

Υπάρχουν και άλλες ομάδες στο Ηνωμένο Βασίλειο που έχουν πραγματοποιήσει επιτυχώς βομβιστικές επιθέσεις στη χώρα, περιλαμβανομένων των ακραίων Ιρλανδών εθνικιστών όπως ο Νέος Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός (New Irish Republican Army), αν και είναι απίθανο να βρίσκονται αυτοί πίσω από την επίθεση της 22ας Μαΐου. Ένοπλοι μαχητές που συνδέονται με τον Νέο Ιρλανδικό Δημοκρατικό Στρατό ενεργοποίησαν βόμβα κάτω από το όχημα σωφρονιστικού υπαλλήλου στο Μπέλφαστ τον Μάρτιο του 2016, που είχε ως αποτέλεσμα ο υπάλληλος να σκοτωθεί.

Και ο Νέος Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός και άλλες ιρλανδικές ομάδες έχουν εκτελέσει πολλές βομβιστικές επιθέσεις, απόπειρες βομβιστικών επιθέσεων και πυροβολισμούς -με στόχο κυρίως αστυνομικό και στρατιωτικό προσωπικό στη Βόρεια Ιρλανδία. Μάλιστα, η τελευταία μεγάλη τρομοκρατική επίθεση στο Μάντσεστερ αφορούσε σε βομβιστική επίθεση με φορτηγό από τον Provisional Irish Republican Army (PIRA) το 1996.

Αν και η έκρηξη αυτή προκάλεσε εκτεταμένες ζημιές, ωστόσο ο PIRA είχε ήδη γνωστοποιήσει τις προθέσεις του πριν την έκρηξη και έτσι οι αρχές μπόρεσαν να εκκενώσουν τα γύρω κτίρια και να αποτρέψουν πιθανούς θανάτους. Μια μη ανακοινωθείσα επίθεση αυτοκτονίας κατά ενός μεγάλου χώρου εκδηλώσεων με στόχο πολίτες απέχει πολύ από τις κανονικές τακτικές και τους στόχους που βάζουν οι ιρλανδικές ομάδες.

Αν και η επίθεση της Δευτέρας διαφέρει από την πρόσφατη τζιχαντιστική δραστηριότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο, ωστόσο συνάδει με τις επιθέσεις που κατευθύνθηκαν ή ήταν εμπνευσμένες από το Ισλαμικό Κράτος και την αλ Κάιντα και στόχευαν σε χώρους εκδηλώσεων στο Ορλάντο, στην Κωνσταντινούπολη και στη Γερμανία. Επιπλέον, το πρακτορείο ειδήσεων Amaq του Ισλαμιικού Κράτους ανάρτησε ανάληψη ευθύνης για την επίθεση στις 23 Μαΐου, λέγοντας πως ο δράστης ήταν ένας «στρατιώτης του χαλιφάτου», προσθέτοντας πως είχε τοποθετήσει πολλαπλούς εκρηκτικούς μηχανισμούς εν μέσω μιας συγκέντρωσης «σταυροφόρων», ισχυρισμοί που δεν έχουν επαληθευτεί μέχρι στιγμής από τις έρευνες που έχουν γίνει.

Αυτοί οι ισχυρισμοί δείχνουν πως ο Αμπεντίδεν κατευθυνόταν από άτομα στον πυρήνα της περιοχής που ελέγχεται από το Ισλαμικό Κράτος, αν και δεν αποκλείουν την πιθανότητα ο δράστης να είχε εμπνευστεί από την προπαγάνδα της οργάνωσης. Άλλωστε, η ανάληψη ευθύνης ήταν γενικόλογη και δεν έδινε λεπτομέρειες του περιστατικού, του ονόματος του δράστη, ή άλλα στοιχεία που θα έδειχναν πως η οργάνωση είχε εσωτερική πληροφόρηση για το σχέδιο του Αμπεντί.

Δεν είναι η πρώτη φορά που το Ισλαμικό Κράτος έχει αναλάβει πρόωρα την ευθύνη για μια επίθεση, όπως έγινε και μετά την επίθεση στο Παρίσι τον Απρίλιο. Άλλα δημοσιεύματα αναφέρουν πως ο δράστης ήταν γνωστός στις αρχές ασφαλείας της Βρετανίας, κάτι που συνάδει με τους δράστες άλλων πρόσφατων περιστατικών.

Αν και είναι πιθανό ένα μεμονωμένο άτομο να προετοιμάσει και να υλοποιήσει αυτού του τύπου επίθεση, ωστόσο το καίριο ερώτημα τώρα είναι αν εμπλέκονταν και άλλα άτομα και αν αναπτύσσουν άλλα σχέδια. Το αποτέλεσμα της επίθεσης του Μάντσεστερ θα οδηγήσει σε έναν ακόμα γύρο αντιτρομοκρατικών εφόδων γύρω από το Μάντσεστερ και σε άλλες περιοχές της χώρας.

Οι αντιπαραθέσεις με υπόπτους μαχητές θα μπορούσαν να γίνουν βίαιες καθώς άλλα μεμονωμένα άτομα και πυρήνες θα νιώθουν να πιέζονται ώστε να εκτελέσουν πρόωρα τις επιθέσεις τους, πριν συλληφθούν, όπως έγινε και στην περίπτωση των επιθέσεων στο Αεροδρόμιο των Βρυξελλών το 2016, που ήταν βιαστικά σχεδιασμένες λόγω της αστυνομικής πίεσης.