Stratfor: Ανατρέπονται οι δομές της Ευρώπης

Στις 22 Μαρτίου τρομοκρατικές επιθέσεις πραγματοποιήθηκαν στις Βρυξέλλες, την ώρα που η ΕΕ προσπαθούσε να «ισορροπήσει» από τις επιθέσεις του Νοεμβρίου στο Παρίσι και εν μέσω της προσφυγικής κρίσης.

Οι επιθέσεις πραγματοποιήθηκαν σε μια περίοδο που οι εθνικιστικές δυνάμεις στα κράτη αμφισβητούν σημαντικούς πυλώνες του ευρωπαϊκού μπλοκ, όπως την ελεύθερη κίνηση των πολιτών που αναζητούν εργασία και τη Συνθήκη Σένγκεν, τονίζει η Stratfor σε σχετική ανάλυση.

Η ατμόσφαιρα φόβου και καχυποψίας που σίγουρα θα ακολουθήσει τις επιθέσεις θα χειροτερέψει την οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση.

Το πρώτο συμπέρασμα από τις επιθέσεις θα είναι ο νέος γύρος debate για τους ελέγχους στα σύνορα της ΕΕ. Η συμφωνία για τη Συνθήκη Σένγκεν δέχθηκε σκληρή κριτική από τότε που ξεκίνησε η προσφυγική κρίση στις αρχές του 2015.

Οι επιθέσεις στο Παρίσι κλιμάκωσαν τις αντιπαραθέσεις για τη Συνθήκη, κυρίως γιατί οι τρομοκράτες μετακινήθηκαν μεταξύ Βελγίου και Γαλλίας χωρίς να εντοπιστούν. Ακολούθως η Γαλλία όπως και άλλα κράτη επαύξησαν τους συνοριακούς ελέγχους.

Από τότε η ΕΕ ανακοίνωσε ότι θέλει όλα τα συνοριακά εμπόδια της Συνθήκης Σένγκεν να έχουν αρθεί έως τα τέλη του 2016. Ωστόσο οι τελευταίες επιθέσεις και ίσως οι επόμενες -εφόσον υπάρξουν- καθιστούν κάτι τέτοιο δύσκολο.

Αρκετές κυβερνήσεις της Δυτικής Ευρώπης πιθανότατα θα ανακοινώσουν νέα νομοθεσία για ζητήματα εθνικής ασφαλείας, θα βελτιώσουν τον έλεγχο για πιθανούς μαχητές που επιστρέφουν από εμπόλεμες ζώνες σε Μέση Ανατολή και Βόρειο Αφρική, ενώ θα επαυξήσουν τη συνεργασία με γειτονικά κράτη στον τομέα των πληροφοριών.

Οι χώρες της ΕΕ θα ξανανοίξουν τις συζητήσεις για το πώς θα αντιμετωπίσουν την εξαγόμενη τρομοκρατία από κράτη όπως η Λιβύη και η Συρία.

Παράλληλα οι Ευρωπαίοι αναμένεται να συμβάλουν στον συνασπισμό εναντίον του ISIS, πιθανόν μέσω παροχής οπλισμού και εκπαίδευσης σε Ιρακινούς και Κούρδους μαχητές, αυξημένης ανάπτυξης πολεμικών αεροσκαφών και συμμετοχής σε αποστολές εναέριας παρακολούθησης του ΝΑΤΟ.

Μια ακόμα «απώλεια» μπορεί να είναι η πρόσφατη, εύθραυστη συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ενωσης για να μειωθούν οι ροές προσφύγων προς την Ευρώπη. Η ανανεωμένη επίγνωση του κινδύνου της τρομοκρατίας στην Ευρώπη θα φέρει την προσοχή στα εξωτερικά σύνορα της γηραιάς ηπείρου, πιθανά δικαιολογώντας βαθύτερη συνεργασία με την Τουρκία.

Οι επιθέσεις όμως μπορεί να αναθερμάνουν τα αντι-μουσουλμανικά αισθήματα της Ευρώπης και να αυξήσουν τα αιτήματα προς τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να μην εγκρίνουν της απελευθέρωση της βίζας στους Τούρκους πολίτες, έναν από τους όρους της Αγκυρας για να συνεργαστεί στο προσφυγικό.

Τα αντι-μουσουλμανικά αισθήματα μπορεί να οδηγήσουν σε περισσότερη στήριξη των εθνικιστικών κομμάτων σε όλη την ήπειρο. Στη Γαλλία, το Εθνικό Μέτωπο φαίνεται στις δημοσκοπήσεις να έχει σημαντική στήριξη. Στη Γερμανία, το αντι-μεταναστευτικό AfD πρόσφατα πέτυχε επιδόσεις-ρεκόρ στις τοπικές εκλογές. Γαλλία και Γερμανία έχουν γενικές εκλογές το 2017, με τις ψηφοφορίες πιθανόν να διεξαχθούν με φόντο την προσφυγική κρίση και πολλαπλές τρομοκρατικές επιθέσεις.

Σε αμφότερες τις περιπτώσεις τα mainstream κόμματα θα βρεθούν υπό την πίεση των εθνικιστικών ανταγωνιστών τους. Ως αποτέλεσμα, πιθανότατα θα υιοθετήσουν κάποια στοιχεία από τις πλατφόρμες των εθνικιστικών κομμάτων.

Το ίδιο μπορεί να αναμένεται σε άλλες βορειοευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ολλανδία ή η Σουηδία, που επίσης έχουν σχετικά ισχυρά εθνικιστικά κινήματα. Τα πολιτικά κόμματα και οι ομάδες που θέλουν να φύγει το Ηνωμένο Βασίλειο από την Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσουν τις πρόσφατες επιθέσεις για να δικαιολογήσουν τη μεγαλύτερη απομόνωση από την ήπειρο.

Τέλος, οι επιθέσεις στις Βρυξέλλες θα χτυπήσουν τις ευρωπαϊκές οικονομίες, αν και πιθανότατα μόνο βραχυπρόθεσμα. Τις επόμενες ημέρες κάποιοι στο Βέλγιο και άλλες δυτικές ευρωπαϊκές χώρες ίσως αποφασίσουν να αποφύγουν τα ταξίδια ή πολυσύχναστες περιοχές, όπως καφέ και εμπορικά κέντρα, υπό τον φόβο άλλων επιθέσεων.

Για τους περισσότερους Ευρωπαίους, ο φόβος της τρομοκρατίας είναι πλέον μέρος της καθημερινότητας. Πέρα από εθνικές πολιτικές και οικονομίες, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες των επιθέσεων θα επηρεάσουν την ίδια τη δομή της Ευρωπαϊκής Ενωσης.