Stratfor: Πώς περιπλέκει το «παιχνίδι» η κατάρριψη του Su-24

Η κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους από την Τουρκία στη Συρία έχει αυξήσει το διακύβευμα σε μια ήδη περίπλοκη διαμάχη με πολλούς «παίκτες». Το περιστατικό της 24ης Νοεμβρίου είναι πιθανό επίσης να υπονομεύσει τις προσπάθειες εξεύρεσης λύσης στον παρατεταμένο εμφύλιο πόλεμο της Συρίας.

Από τότε που η αεράμυνα της Συρίας αναχαίτισε τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος στις 22 Ιουνίου του 2012, που είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή του αεροσκάφους και τον θάνατο των δύο πιλότων του, η τουρκική πολεμική αεροπορία διατηρεί μια επιθετική στάση έναντι αεροσκαφών που παραβιάζουν τα σύνορα της Τουρκίας με τη Συρία. Στις 16 Σεπτεμβρίου του 2013, τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη κατέρριψαν ένα συριακό ελικόπτερο Mi-17 που πετούσε στον τουρκικό εναέριο χώρο, ενώ περίπου έξι μήνες αργότερα, συριακό MiG-23 που φέρεται να εισήλθε στον τουρκικό εναέριο χώρο είχε την ίδια τύχη.

Ο αριθμός και η συχνότητα των περιστατικών στον εναέριο χώρο των συνόρων Τουρκίας-Συρίας έχει αυξηθεί από τις 30 Σεπτεμβρίου, όταν η Ρωσία ενεπλάκη στον πόλεμο της Συρίας. Η Τουρκία έχει κάνει πολλές καταγγελίες εναντίον της Ρωσίας και της Συρίας, ισχυριζόμενη ότι έχουν γίνει πολυάριθμες παραβιάσεις του εναέριου χώρου της (περιλαμβανομένης και μιας περίπτωσης που επιβεβαιώθηκε από τη Ρωσία, κατά την οποία ρωσικό μαχητικό Su-30 εισήλθε κατά λάθος στον τουρκικό εναέριο χώρο) και παρενοχλήσεις τουρκικών μαχητικών που περιπολούν στην περιοχή των συνόρων.

Την τελευταία εβδομάδα, καθώς οι ρωσικές δυνάμεις παρέχουν στήριξη σε αρκετές επιθέσεις υποστηρικτών του Άσαντ κατά ανταρτών στην περιοχή, η αεροπορική δραστηριότητα της Ρωσίας κοντά στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας είναι ιδιαίτερα αυξημένη. Στις ομάδες των ανταρτών -περιλαμβανομένης της 1ης Παράκτιας Μεραρχίας, της 2ης Παράκτιας Ταξιαρχίας και της Ταξιαρχίας Sham- συμμετέχει μεγάλος αριθμός Τουρκομάνων μαχητών, που συνδέονται στενά και στηρίζονται από την Τουρκία, και γι' αυτό η Άγκυρα εξοργίζεται ακόμα περισσότερο για την παρουσία της Ρωσίας στη Συρία.

Η καταστροφή ενός ρωσικού ελικοπτέρου έρευνας και διάσωσης που εστάλη να βρει τους πιλότους του μαχητικού που κατερρίφθη θα δημιουργήσει ακόμα μεγαλύτερη ένταση. Οι αντάρτες κατέρριψαν το ελικόπτερο με πυρά μικρών όπλων, σκοτώνοντας έναν Ρώσο πεζοναύτη, και στη συνέχεια το κατέστρεψαν με αντιαρματικό πύραυλο TOW -ένα όπλο που κατασκευάζουν και προμηθεύουν οι ΗΠΑ. Αν και το υπόλοιπο πλήρωμα επιβίωσε της επίθεσης, η Ρωσία δεν θα είναι ευχαριστημένη με το ότι όπλα τρίτου χρησιμοποιούνται κατά της Ρωσίας.

Απομακρύνεται το ενδεχόμενο ειρήνευσης

Το περιστατικό με το ρωσικό μαχητικό αναμφίβολα θα αυξήσει τον κίνδυνο συγκρούσεων στον εναέριο χώρο πάνω από τη Συρία. Οι ΗΠΑ είχαν κάνει αξιοσημείωτη πρόοδο στην προσπάθεια αποφυγής «ατυχήματος», υπογράφοντας μνημόνιο κατανόησης με τη Ρωσία, που έθετε τις διαδικασίες για την αποτροπή προβλημάτων που θα μπορούσαν να προκύψουν από τις αεροπορικές επιθέσεις που πραγματοποιεί η κάθε πλευρά. Όμως, καθώς οι Ρώσοι είναι εξοργισμένοι με τους Τούρκους, και με τους Τούρκους να επιχειρούν σε στενή συνεννόηση με τους Αμερικανούς -ιδιαίτερα στις σχεδιαζόμενη επιχείρηση κατά του Ισλαμικού Κράτους στο βόρειο Χαλέπι-, οι ΗΠΑ και οι εταίροι τους στον συνασπισμό μπορεί να βρεθούν στη «μέση» της διαμάχης Άγκυρας-Μόσχας.

Ως εκ τούτου, παρά τις όποιες προηγούμενες συμφωνίες, οι ΗΠΑ και οι εταίροι τους θα είναι πολύ πιο επιφυλακτικοί έναντι οποιωνδήποτε ρωσικών μαχητικών ή μαχητικών του συριακού στρατού βρεθούν μπροστά τους. Έτσι, αν και αυτό το περιστατικό από μόνο του δεν θα σταματήσει τις αεροπορικές επιθέσεις κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία, ωστόσο οι συμμαχικές δυνάμεις ίσως τροποποιήσουν τη δομή των επιθέσεων, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη προστασία ενάντια σε κάποια ενδεχόμενη ενέργεια από ρωσικά ή συριακά μαχητικά αεροσκάφη.

Η διαμάχη των δύο πλευρών θα υπονομεύσει επίσης τις συνεχιζόμενες προσπάθειες για εξεύρεση λύσης στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, ιδιαίτερα αφού η Τουρκία είναι ένας σημαντικός εξωτερικός «προστάτης» πολλών ομάδων ανταρτών, που εκτιμάται ότι θα έχουν θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Με τα βίντεο που κυκλοφορούν, τα οποία δείχνουν τους Τουρκομάνους μαχητές από τις μονάδες αυτές να πυροβολούν τους Ρώσους πιλότους, η Μόσχα πιθανότατα δεν θα δεχθεί πλέον την παρουσία τους στις διαπραγματεύσεις. Αφού κάποιες από τις ομάδες αυτές ανήκουν επίσης και στον Ελεύθερο Συριακό Στρατό και είναι μέρος της πιο μετριοπαθούς αντιπολίτευσης της Συρίας, θα είναι πολύ πιο δύσκολο να υπάρξει ένας κατάλογος αντιπροσώπων στον οποίο θα συμφωνήσουν όλες οι πλευρές πριν ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις.

Και όσο υπάρχει δυσκολία στις διαπραγματεύσεις για την επίτευξη συμφωνίας για τον διαμοιρασμό της εξουσίας στη Συρία, τόσο οι ξένοι «χορηγοί» του εμφυλίου στη Συρία θα έρχονται αντιμέτωποι με ένα όλο και πιο περίπλοκο πεδίο πολέμου.