Bloomberg: Τα 3+2 σενάρια για Ελλάδα και Grexit

Με τον αγώνα να παραμείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη να μπαίνει στον έκτο του χρόνο, όλοι αρχίζουν να χάνουν την υπομονή τους. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα στην Αθήνα ξεμένει από χρήμα, αναφέρει δημοσίευμα του Bloomberg.

Αν και οι αποδόσεις των ομολόγων υποδηλώνουν πως οι επενδυτές περιμένουν η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ, οικονομολόγοι όπως ο Erik Nielsen της UniCredit Bank λένε πως μπορεί να είναι απλώς θέμα χρόνου η χώρα να αναγκαστεί να τυπώσει νέο νόμισμα.

Η υιοθέτηση του ευρώ πάντα υποτίθεται ότι ήταν ένα εισιτήριο χωρίς επιστροφή, έτσι δεν υπάρχει κάποιο νομικό προηγούμενο ή πολιτικός χάρτης για έξοδο. Αν περιμένετε κάποια επίσημη ανακοίνωση για ξεκάθαρη απόφαση, μάλλον θα περιμένετε για πολύ καιρό.

Τα επόμενα βήματα για την Ελλάδα κυμαίνονται από τη διατήρηση του ευρώ μέχρι ένα καταστροφικό διαζύγιο, ενώ στα χαρτιά είναι επίσης ημίμετρα όπως η κυκλοφορία πολλών νομισμάτων, με ανακύκλωση της βοήθειας ώστε να αποπληρώνονται τα χρέη σε ξένο νόμισμα.

Εξίσου αβέβαιο είναι το ποιος θα πει στον κόσμο –και πώς θα το πει- ότι η Ελλάδα έχει μπει σε οικονομική... μεταθανάτια ζωή. Στους πιθανούς «γγελιαφόρους περιλαμβάνονται ο Τσίπρας, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ντόναλντ Τουσκ και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Οι Νίκος Χρυσολωράς και James Hertling αναλύουν σε άρθρο τους στο Bloomberg τα πιθανά σενάρια που βασίζονται σε συνεντεύξεις με οικονομολόγους, επενδυτές και πρώην νομοθέτες:

Σενάριο Α: Αποφεύγεται το Grexit

Ο Τσίπρας, το κόμμα του οποίου κέρδισε στις εκλογές του Ιανουαρίου με την υπόσχεση να ανατρέψει τους σκληρούς όρους των δανείων διάσωσης, υποκύπτει στις απαιτήσεις των πιστωτών. Η πολιτική των άκρων του στερεύει τα αποθέματα σε ρευστό και σακατεύει τις ελληνικές τράπεζες.

Ερχόμενος αντιμέτωπος με την επιλογή έξοδος από την ευρωζώνη ή εφαρμογή λιτότητας με αντάλλαγμα δάνεια, ο Τσίπρας παίρνει τα λεφτά. Η ΕΚΤ συνεχίζει να στηρίζει το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Αν και συνεχίζει να εισρέει η βοήθεια, οι μέρες της κυβέρνησης είναι μετρημένες, αφού γίνεται ανταρσία από τους πιο σκληροπυρηνικούς υποστηρικτές της. Σχηματίζεται ένας νέος συνασπισμός και με τη στήριξη των φιλοευρωπαϊκών κομμάτων της αντιπολίτευσης ο Τσίπρας παραμένει στην κυβέρνηση – ή προκηρύσσονται εκλογές.

Η συμμετοχή της Ελλάδας στο ευρώ τελικά διασφαλίζεται καθώς χρησιμοποιούνται νέα δάνεια για να αποπληρωθούν η ΕΚΤ και το ΔΝΤ και τα ταμεία της χώρας αναπληρώνονται. Η Ελλάδα εξασφαλίζει χαλαρότερους όρους αποπληρωμής για τα δάνεια διάσωσης και πιο επιεικείς όρους ώστε να κατευναστούν οι λαϊκές αντιδράσεις.

Σενάριο Β: Hotel California

Ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης έχει πει πως η συμμετοχή στην ευρωζώνη είναι κάτι σαν το τραγούδι των Eagles: «You can check out any time you like, but you can never leave».

Αυτή η αλυσίδα γεγονότων μπορεί να προκύψει εάν ο Τσίπρας δεν καταφέρει να καταλήξει σε συμβιβασμό που θα είναι αποδεκτός από τα εμπλεκόμενα μέρη – από τη γερμανική κυβέρνηση, μέχρι τις κομμουνιστικές ομάδες του ΣΥΡΙΖΑ.

Τα δάνεια διάσωσης, η μοναδική πηγή χρηματοδότησης της Ελλάδας, παραμένουν στον πάγο. Με τους πολιτικούς ηγέτες της Ευρώπης απρόθυμους να προχωρήσουν, η ΕΚΤ περιορίζει τον ELA. Αυτό απαιτεί επιβολή ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων –καθώς δεν υπάρχει αρκετό ρευστό ώστε να ανταποκριθεί στη ζήτηση- και πιθανότατα κάποια αργία στις τράπεζες.

Υπάρχουν δύο πιθανά αποτελέσματα:

Σενάριο Β1: Κωλοτούμπα

Οι δραματικές επιπτώσεις της επιβολής ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων –περιορισμός αναλήψεων και μεταφοράς χρημάτων- αναγκάζουν τον Τσίπρα να συμβιβαστεί. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως οι περισσότεροι Έλληνες –από δυο τρίτα έως και τρία τέταρτα του πληθυσμού- θέλουν να παραμείνουν στην ευρωζώνη «με κάθε κόστος».

Ο Τσίπρας σχηματίζει νέο συνασπισμό με βουλευτές των φιλοευρωπαϊκών κομμάτων της αντιπολίτευσης. Ένα δημοψήφισμα, το οποίο διενεργείται εν μέσω ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων και με τις τράπεζες κλειστές, του δίνει την εντολή να αντιστρέψει την πορεία του. Σχηματίζεται κυβέρνηση εθνικής ενότητας και η Ελλάδα παραμένει στην ευρωζώνη, πριν από αυτό όμως η αναταραχή που έχει δημιουργηθεί πυροδοτεί νέα ύφεση.

Σενάριο Β2: Check out

Με τις τράπεζες κλειστές, η πολιτική κατάσταση επιδεινώνεται και εντείνονται οι λαϊκές εξεγέρσεις, με τη Γερμανία να στοχοποιείται ως ο βασικός εχθρός της χώρας. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν στροφή της προτίμησης υπέρ εξόδου από την ευρωζώνη.

Οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων δίνουν στην κυβέρνηση το περιθώριο και τον χρόνο να τυπώσει είτε νέο νόμισμα είτε IOUs για τις εγχώριες πληρωμές. Το νέο νόμισμα κάνει γρήγορα βουτιά, αντανακλώντας τα αδύναμα θεμελιώδη μιας οικονομίας που έχει συρρικνωθεί κατά περίπου ένα τέταρτο από το 2008.

Οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης δίνουν στην Ελλάδα ένα γλυκαντικό, ένα δάνειο σε σκληρό νόμισμα. Η λογική είναι να αποτραπεί η καθολική οικονομική κατάρρευση, η οποία θα δημιουργούσε ένα «αδρανοποιημένο» (failed) κράτος σε μια περιοχή στρατηγικής σημασίας.

Το χρέος της Ελλάδας προς το Δημόσιο αναδιαρθρώνεται, δίνοντας τη δυνατότητα αποπληρωμής των δανείων προς το ΔΝΤ είτε μέσω του ταμείου διαχείρισης κρίσεων της ευρωζώνης είτε από το προαναφερθέν γλυκαντικό. Η χώρα παραμένει αποκλεισμένη από τις αγορές χρέους.

Οι περισσότερες ελληνικές εταιρείες και τράπεζες χρεοκοπούν. Γίνεται κατάσχεση ορισμένων τραπεζικών καταθέσεων προκειμένου να ανακεφαλαιοποιηθεί το γκρεμισμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η αναδιάρθρωση χρέους του 2012 έχει ήδη διασφαλίσει ότι το κράτος δεν θα χρειαστεί να πληρώσει το κεφάλαιο στα περισσότερα από τα υφιστάμενα δάνεια προς τους ιδιώτες επενδυτές και την ευρωζώνη για τα επόμενα χρόνια και μέχρις ότου υπάρξει σταθεροποίηση της οικονομίας.

Κυκλοφορούν ταυτόχρονα και το νέο νόμισμα και το ευρώ. Η Ελλάδα δεν έχει φύγει επισήμως από την ευρωζώνη -η πόρτα παραμένει ανοικτή για επιστροφή- αν και η χώρα βολοδέρνει σε ένα οικονομικό καθαρτήριο.

Σενάριο Γ: Καταστροφή

Η Ελλάδα αποχωρίζεται την ευρωζώνη με μια άτακτη χρεοκοπία, εν μέσω διαδηλώσεων, μεγαλύτερης μιζέριας για τους περισσότερους και με την κυβέρνηση να κατηγορεί για τα πάντα τους Γερμανούς.

Δεν παρέχεται βοήθεια για να στηριχθεί ένα νέο νόμισμα και να συνεχιστεί η εξυπηρέτηση ομολόγων και χρέους του ΔΝΤ. Αυτό πυροδοτεί τις ρήτρες χρεοκοπίας όλων των πιστωτών. Η κυβέρνηση και οι τράπεζες καταρρέουν, και αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστούν χρόνια προτού υπάρξει νέα δομή.

Η ελληνική οικονομία διολισθαίνει σε μια δεύτερη μεγάλη ύφεση. Το πλήγμα από τη μεγαλύτερη χρεοκοπία στην Ιστορία του καπιταλισμού οδηγεί την Ευρώπη πίσω σε ύφεση και εντείνει τις πιέσεις σε ευάλωτα κράτη της ευρωζώνης όπως η Ιταλία.

Οι κακές σχέσεις οδηγούν την Ελλάδα σε αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ιδέα ότι το ευρώ είναι μη αναστρέψιμο αμφισβητείται, φέρνοντας αναταράξεις στις παγκόσμιες αγορές.

Η οικονομική κατάρρευση ανοίγει τον δρόμο σε εξτρεμιστές -είτε από την Αριστερά είτε από την Ακροδεξιά- να αναλάβουν την εξουσία. Αυτοί που μπορούν φεύγουν από τη χώρα.

Η αναταραχή εγείρει αμφιβολίες για τη συμμετοχή της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ. Μια νέα -και ασταθής- κυβέρνηση στρέφεται προς τη Ρωσία για στήριξη, δίνοντας στον Βλαντιμίρ Πούτιν μια βάση στη Μεσόγειο.