Stratfor: Η κατάληψη της Μοσούλης ανατρέπει τα δεδομένα στο Ιράκ

Ο Ιρακινός πρωθυπουργός Nouri al-Maliki κήρυξε κατάσταση υψηλού συναγερμού στο Ιράκ στις 10 Ιουνίου και ζήτησε από το κοινοβούλιο να εγκρίνει την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης, καθώς αντάρτες της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στο Λεβάντε κατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος της Μοσούλης, στο βόρειο Ιράκ. Αυτό σηματοδοτεί μια σοβαρή επιδείνωση στην προσπάθεια που καταβάλλει τον τελευταίο μήνα η Βαγδάτη να περιορίσει τη συγκεκριμένη ομάδα στις περιοχές της Φαλούτζας και της Αρ Ραμαντί, όπου οι αντάρτες κατέλαβαν εδάφη στις αρχές του έτους.

Η ταχεία κατάληψη της Μοσούλης δείχνει μια νέα ικανότητα της ομάδας των ανταρτών στο Ιράκ, αφού εξαιρετικά ευκίνητες ελαφριές δυνάμεις με τη χρήση οπλισμένων με πολυβόλα ημιφορτηγών (technicals) μπορούν να καλύψουν γρήγορα αποστάσεις και να συγκεντρώσουν τόσο μεγάλο αριθμό ατόμων ώστε να συντρίψουν τα αδύναμα σημεία του εχθρού. Αυτό θα ασκήσει ακόμα μεγαλύτερη πίεση στις ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας, οι οποίες ήδη αγωνίζονται να θέσουν υπό έλεγχο το δυτικό Ιράκ. Η ανακατάληψη της Μοσούλης ίσως απαιτήσει την αξιοποίηση των δυνάμεων ασφαλείας της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Κουρδιστάν, των γνωστών μαχητών Πεσμεργκά, κατάσταση που θα μπορούσε να εκτραχύνει τη συνεχιζόμενη μάχη που επικεντρώνεται στην κουρδική περιοχή.

Η οργάνωση Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στο Λεβάντε φέρεται πως κατέλαβε τη δυτική όχθη της Μοσούλης με εκατοντάδες μαχητές. Η αντίσταση φαίνεται πως τερματίστηκε γρήγορα, με τις ιρακινές μονάδες του στρατού και της αστυνομίας να εγκαταλείπουν τον εξοπλισμό και τις θέσεις τους. Οι αντάρτες πλέον ελέγχουν το αρχηγείο τις τοπικής κυβέρνησης, εξασφαλίζοντας βάσεις και το αεροδρόμιο, μαζί με τον εξοπλισμό που έμεινε πίσω. Κατάφεραν επίσης να απελευθερώσουν έως και 1.500 φυλακισμένους, οι οποίοι θα μπορούσαν γρήγορα να εκτινάξουν τον αριθμό των ατόμων της οργάνωσης, ή τουλάχιστον να δημιουργήσουν μεγαλύτερο χάος.

Την περασμένη εβδομάδα, η οργάνωση εξαπέλυσε έναν ακόμα γύρο βιαιοπραγιών στο δυτικό και βόρειο Ιράκ μέσα σε διάστημα αρκετών ημερών. Βέβαια, οι βιαιοπραγίες σε οποιαδήποτε από αυτές τις περιοχές είναι αρκετά συνηθισμένες.

Οι ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας και οι κουρδικές Πεσμεργκά είχαν ως τώρα σχετική επιτυχία στην προστασία της βασικής σιιτικής περιοχής και των κουρδικών εδαφών. Οι επιθέσεις από την οργάνωση Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στο Λεβάντε αυξάνονται στο Ιράκ, όμως περιορίζονται σε μεγάλο βαθμό σε σουνιτικές περιοχές, όπου οι αντάρτες μπορούν να βρουν στήριξη από τους κατοίκους. Εντούτοις, η ικανότητα των ανταρτών να συγκεντρώνονται σε μεγάλους αριθμούς με μεγάλη ταχύτητα και να συντρίβουν τις ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας, καθώς και να καταλαμβάνουν εδάφη σε διάφορες περιοχές του Ιράκ, απειλεί να «ξεχειλώσει» την ήδη αδύναμη στρατιωτική ικανότητα των ιρακινών δυνάμεων στις σουνιτικές περιοχές.

Η Βαγδάτη έρχεται αντιμέτωπη με την πιθανότητα απώλειας του ελέγχου μεγάλων εκτάσεων στο δυτικό και βόρειο Ιράκ. Ως αποτέλεσμα, η κυβέρνηση θα απευθύνει έκκληση στη διεθνή κοινότητα για βοήθεια και ταχείες πωλήσεις όπλων (ήδη πολλές συμφωνίες βρίσκονται στα σκαριά, όμως αργούν να υλοποιηθούν). Η απώλεια της Φαλούτζας και της Αρ Ραμαντί ώθησε τις ΗΠΑ να επιταχύνουν την απάντησή τους, η οποία περιελάμβανε την πώληση μικρών όπλων, πυρομαχικών και πυραύλων Hellfire. Οι ΗΠΑ εκπαιδεύουν επίσης τις ειδικές δυνάμεις του Ιράκ στην Ιορδανία, και τα πρώτα μαχητικά F16 για το Ιράκ θα παραδοθούν πριν από το τέλος του έτους. Η διευρυνόμενη παρουσία του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και στο Λεβάντε θα επισπεύσει την περαιτέρω συνεργασία.

Η απώλεια της Μοσούλης και η προοπτική να εξαντληθούν οι ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας δημιουργεί ένα ακόμα «άνοιγμα» για πιθανή, αν και ανεπιθύμητη, συνεργασία με τους Κούρδους μαχητές Πεσμεργκά. Η Μοσούλη βρίσκεται στην καρδιά της εδαφικής διαμάχης μεταξύ της Βαγδάτης και της Αρμπιλ, η οποία επικεντρώνεται στο θέμα του πετρελαίου.

Η αξιοποίηση των Πεσμεργκά για την ανακατάληψη της Μοσούλης θα μπορούσε να εμποδίσει την επέκταση της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στο Λεβάντε, όμως μια ισχυρότερη παρουσία των Πεσμεργκά στη Μοσούλη περιπλέκει ακόμα περισσότερο την συνεχιζόμενη διαμάχη μεταξύ της Βαγδάτης και της Αρμπίλ.

Σημειώνεται ότι οι αρχές της Μοσούλης έχουν ζητήσει επισήμως τη βοήθεια των Κούρδων μαχητών. Όμως ο πρόεδρος της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Κουρδιστάν, Massoud Barzani, δεν έχει δώσει επίσημη εντολή στους Πεσμεργκά στα περίχωρα της Μοσούλης να κινηθούν προς το κέντρο της πόλης, όπου έχουν οχυρωθεί οι αντάρτες. Είναι ασαφές εάν ο Barzani προσπαθεί να συντονιστεί με τη Βαγδάτη για μια απάντηση ή εάν ανησυχεί περισσότερο για το υψηλό ρίσκο που σχετίζεται με την εμπλοκή με αντάρτες σε πυκνοκατοικημένες περιοχές. Αν και το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στο Λεβάντε είναι μια κοινή απειλή για την Αρμπίλ και τη Βαγδάτη και αφήνει χώρο για συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας στη Μοσούλη, το τελικό αποτέλεσμα για τη Βαγδάτη θα μπορούσε να είναι η απώλεια ελέγχου της πόλης.

Επιπλέον, αν και η ομάδα των ανταρτών συνεχίζει να απειλεί την περιοχή, οι δράσεις της παραμένουν σχετικά περιορισμένες σε σουνιτικές περιοχές του Ιράκ -και υπάρχει διαφορά μεταξύ της κατάληψης μέρους μιας πόλης και του ελέγχου μιας περιοχής με τέτοια αποτελεσματικότητα ώστε να μπορέσεις να καρπωθείς τους πόρους της. Για όσο η Συρία παρέχει καταφύγιο και πόρους στο Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στο Λεβάντε, η ομάδα των ανταρτών μπορεί να συνεχίσει να αποσταθεροποιεί αυτήν την περιοχή, όμως η κατάληψη εδάφους στο Ιράκ θα είναι πιο δύσκολη απ' ό,τι ήταν στη Συρία. Η ικανότητα της ομάδας να φθάσει πιο βαθιά μέσα στο Ιράκ και να δημιουργήσει προβλήματα στις νότιες πετρελαιοφόρες περιοχές δεν έχει ακόμα φανεί, και οι ΗΠΑ -μαζί με το Ιράν- θα στηρίξουν τη Βαγδάτη για την προστασία των περιοχών αυτών. Το Ιράκ πιθανότατα θα βρει κάποια ισορροπία, και οι σουνιτικές περιοχές θα γίνουν το πεδίο μάχης για τους αντάρτες από τη μια πλευρά και τη Βαγδάτη και την Αρμπίλ από την άλλη. Ωστόσο, ενόσω συνεχίζονται οι συγκρούσεις στη Συρία, το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στο Λεβάντε θα είναι δύσκολο να εξαλειφθεί.