Stratfor: Ο Πούτιν αλλάζει τόνο, αλλά όχι στόχους

Στις 7 Μαΐου, μετά από συνάντηση με τον πρόεδρο του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη και πρόεδρο της Ελβετίας Ντιτιέ Μπουρκχάλτερ, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κάλεσε τους αυτονομιστές στη νοτιοανατολική Ουκρανία να αναβάλουν τα δημοψηφίσματα για την ανεξαρτησία τους, που είχαν προγραμματίσει για τις 11 Μαΐου, προκειμένου να δοθεί περιθώριο για διάλογο. Επιπλέον, σε μια αλλαγή ρητορικής σε σχέση με την πρόσφατη αντίθεση του Κρεμλίνου σε ό,τι αφορά τα σχέδια της Ουκρανίας για διεξαγωγή προεδρικών εκλογών στις 25 Μαΐου, ο Πούτιν αναφέρθηκε στις προγραμματισμένες εκλογές χαρακτηρίζοντάς τες «κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση».

Το Stratfor, από τότε που ξέσπασε η κρίση στην Ουκρανία, υποστηρίζει ότι η Ρωσία είναι απίθανο να κάνει κάποια στρατιωτική επέμβαση πέραν της Κριμαίας. Ένας από τους βασικούς λόγους γι' αυτό είναι το ενδιαφέρον της Μόσχας να διατηρήσει την πολιτική επιρροή της στο Κίεβο. Από αυτήν την άποψη, η Ρωσία ποτέ δεν τάχθηκε κατά των προεδρικών εκλογών, αρκεί οι εκλογές να περιλαμβάνουν ψήφους από τις φιλορωσικές περιοχές και αρκεί το Κίεβο να κάνει εκ των προτέρων πρόοδο στις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις και την αποκέντρωση.

Οι δηλώσεις του Πούτιν είναι μέρος μιας ευρύτερης διαπραγμάτευσης μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης, στην οποία η Ρωσία ουσιαστικά έχει πει πως θα υπάρξει αποκέντρωση των εξουσιών στην Ουκρανία, είτε μέσω δημοψηφίσματος και της άρνησης της Ανατολής να αναγνωρίσει τις αποφάσεις του Κιέβου, είτε μέσω ενός αμοιβαία αποδεκτού διπλωματικού πλαισίου. Για την ώρα, η Ρωσία προσπαθεί να κατευθύνει την Ουκρανία προς τη δεύτερη επιλογή.

Επιφανειακά, η δήλωση του Πούτιν σηματοδοτεί ότι η Ρωσία είναι πρόθυμη να συμβιβαστεί με το Κίεβο και να χρησιμοποιήσει ως μεσολαβητή τον ΟΑΣΕ. Ωστόσο, χθες ο Πούτιν επανέλαβε τις βασικές απαιτήσεις της Ρωσίας, που παραμένουν αμετάβλητες. Το Κρεμλίνο επιμένει το Κίεβο να εφαρμόσει συνταγματικές μεταρρυθμίσεις πριν από τις εκλογές της 25ης Μαΐου. Επιπλέον, ο Πούτιν έδωσε έμφαση στο ότι η Ουκρανία θα πρέπει να σταματήσει τη στρατιωτική εκστρατεία κατά των αυτονομιστών που έχουν καταλάβει κρατικά κτίρια στην ανατολική Ουκρανία.

Μέχρι τώρα, η ουκρανική κυβέρνηση -στην οποία κυριαρχεί το Κόμμα της Μητέρας Πατρίδας- δεν έχει καταφέρει (και είναι απρόθυμο) να ικανοποιήσει την απαίτηση του Πούτιν για συνταγματική μεταρρύθμιση, αφού ορισμένοι από τους εταίρους και συμμάχους του συνασπισμού του Κόμματος αντιτίθενται στη διεξαγωγή πανεθνικού δημοψηφίσματος ή εκλογών για την αποκέντρωση της εξουσίας. Επιπλέον, οι εσωτερικές πιέσεις για την ανάκτηση του ελέγχου των ανατολικών περιοχών από τους αυτονομιστές μειώνουν την ικανότητα της ουκρανικής κυβέρνησης να περιορίσει τη στρατιωτική της επιχείρηση στην περιοχή. Αν και η κίνηση συμφιλίωσης του Πούτιν μπορεί να δώσει στο Κίεβο περαιτέρω ώθηση να πιέσει για μεταρρυθμίσεις, οι σημαντικές αντιδράσεις στο εσωτερικό ως προς την ικανοποίηση των αιτημάτων του Κρεμλίνου θα συνεχιστούν.

Επίσης, παραμένει ασαφές εάν οι αυτονομιστές, τους οποίους οι κυβερνήσεις της Δύσης κατηγορούν ότι διατηρούν στενούς δεσμούς με τη Ρωσία, θα λάβουν υπ' όψιν τις συμβουλές του Πούτιν και θα αναβάλουν τα προγραμματισμένα για τις 11 Μαΐου δημοψηφίσματα για την ανεξαρτησία τους από την Ουκρανία. Ως απάντηση στην ανακοίνωση του Πούτιν, ο Ντενίς Πουσίλιν, ο ηγέτης της αυτοανακηρυχθείσας Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ, είπε πως η οργάνωσή του σέβεται τον Πούτιν και θα συζητήσει την πρότασή του για αναβολή του δημοψηφίσματος σε συνεδρίαση που πραγματοποιείται σήμερα Πέμπτη. Η προθυμία των αυτονομιστών να συμμορφωθούν με το αίτημα του Πούτιν θα αποτελέσει σημαντικό βαρόμετρο για την επιρροή της Ρωσίας σε ομάδες αυτονομιστών και στους ακτιβιστές που τάσσονται κατά του Κιέβου, οι οποίοι δρουν στην ανατολική Ουκρανία.

Η απόφαση του Πούτιν να συναντηθεί με τον επικεφαλής του ΟΑΣΕ και να ζητήσει από τις φιλορωσικές ομάδες να αναβάλουν τα αμφιλεγόμενα δημοψηφίσματά τους δείχνει την πρόθεση του Κρεμλίνου να εργαστεί προς την αποκλιμάκωση της κρίσης στην Ουκρανία, ή τουλάχιστον ότι έκανε προσπάθειες προς αυτήν την κατεύθυνση. Την ίδια ώρα, η υποστήριξη από τον Πούτιν των εκλογών της 25ης Μαΐου θα μπορούσε να εξυπηρετήσει την περαιτέρω προώθηση του στόχου του Κρεμλίνου για παράλυση στο Κίεβο. Εάν η ανατολική Ουκρανία συμμετάσχει στις εκλογές της 25ης Μαΐου, είναι ασαφές εάν ο βασικός φιλοδυτικός υποψήφιος για την προεδρία, Πέτρο Ποροσένκο, θα κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία στον πρώτο γύρο, κάτι που θα οδηγήσει σε περισσότερες εσωτερικές συγκρούσεις μεταξύ των φιλοδυτικών πολιτικών ομάδων και θα συμβάλει στο αυξανόμενο πολιτικό αδιέξοδο στο Κίεβο.

Για τον Πούτιν, η δημιουργία πολιτικής παράλυσης στο Κίεβο αποτελεί μέσο για την καθυστέρηση της ενοποίησης της Ουκρανίας με τη Δύση. Επιμένοντας στα προαπαιτούμενα για την αποκλιμάκωση της κρίσης, τα οποία είναι πολιτικά φορτισμένα και έχουν κόστος για την ουκρανική κυβέρνηση, και στηρίζοντας διστακτικά μια ενδεχομένως διχαστική εκλογική διαδικασία, το Κρεμλίνο στοχεύει στο να σταματήσει την κίνηση του Κιέβου προς τη Δύση, προσπαθώντας ταυτόχρονα να περιορίσει προσωρινά την κλιμάκωση των αντιτρομοκρατικών επιχειρήσεων στην ανατολική Ουκρανία.