Συρία: Το ρωσικό σχέδιο και ο «στριμωγμένος» Ομπάμα

Μολονότι η ρωσική πρόταση να τεθούν τα χημικά όπλα της Συρίας υπό διεθνή έλεγχο δεν είναι ρεαλιστική, μπορεί να εκτροχιάσει τις ήδη αποδυναμωμένες προσπάθειες για στρατιωτική επίθεση υπό την καθοδήγηση των ΗΠΑ εναντίον της Συρίας.

Η ρωσική διπλωματική λύση για τη συριακή εμπλοκή ακούγεται πολύ καλή για να είναι αληθινή, επειδή είναι ακριβώς αυτό. Μόνο το κόστος και η έκταση της αποστολής ξεπερνούν τις φιλοδοξίες της Ρωσίας. Η Συρία υπολογίζεται ότι έχει πάνω από 1.000 τόνους σε αποθέματα χημικών όπλων, διασκορπισμένα σε πενήντα διαφορετικές περιοχές σε όλη τη χώρα.

Η πλειoνότητα των βάσεων αυτών βρίσκεται σε τοποθεσίες όπου το καθεστώς έχει σχετικά ασφαλή έλεγχο, αλλά ορισμένες εξ αυτών είναι εγκατεστημένες σε εμπόλεμες ζώνες μεταξύ δυνάμεων του καθεστώτος και των ανταρτών. Παραδείγματος χάριν, οι δυνάμεις των ανταρτών έχουν στοχεύσει συχνά τη βάση αλ Σαφίρα στο Χαλέπι.

Η προστασία αποθεμάτων χημικών όπλων σε εμπόλεμες ζώνες δεν είναι μια αποστολή ιδιαίτερα κατάλληλη για τους επιθεωρητές του ΟΗΕ. Οι επιθεωρητές του ΟΗΕ πήραν ήδη μια γεύση για τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσουν, όταν η ομάδα που είχε σταλεί για να ερευνήσει την επίθεση με χημικά στην Γκούτα δέχθηκε πυρά κατά τη μεταφορά της σε προάστιο της Δαμασκού. Εκτός από το ότι είναι ευάλωτοι σε έμμεσα πυρά, οι επιθεωρητές του ΟΗΕ ενδέχεται να αποτελέσουν στόχο για διάφορες φράξιες ανταρτών που θέλουν να παρεμποδίσουν την αποστολή του ΟΗΕ και να δημιουργήσουν τις συνθήκες για μια επίθεση που θα αλλάξει την πορεία του πολέμου υπέρ τους.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να προσδιορίσει κανείς τον "έλεγχο" στα αποθέματα χημικών όπλων, κανένας εκ των οποίων δεν είναι χωρίς προβλήματα. Αν η Ρωσία προσπαθήσει να δημιουργήσει μια συμβολική παρουσία σε βάσεις μέσω των επιθεωρητών του ΟΗΕ, θα χρειαστεί εκατοντάδες ειδικούς σε διάφορα μέρη σε όλη τη Συρία που θα διατρέχουν τον κίνδυνο να δεχθούν πυρά από δυνάμεις ανταρτών. Επιπλέον, δεν είναι ξεκάθαρο ποιες χώρες είναι πρόθυμες να προσφέρουν ειδικούς και κυρίως την απαιτούμενη ασφάλεια για την προστασία απεσταλμένων του ΟΗΕ, που θα πρέπει να πάρουν τον έλεγχο σε μεγάλες ποσότητες χημικών όπλων σε διάφορες τοποθεσίες, ειδικά όταν οι δυνάμεις αυτές δεν θα είναι καλοδεχούμενες από τους αντάρτες και το καθεστώς.

Επιπρόσθετα, η επιχείρηση αυτή δεν θα είναι ούτε γρήγορη ούτε και εύκολη. Τα αποθέματα χημικών όπλων δεν μεταφέρονται εύκολα, ειδικά σε συνθήκες πολέμου, και θα είναι δύσκολο να επιβεβαιωθεί ότι έχουν καταμετρηθεί όλα τα χημικά.

Αν μια ομάδα επιθεωρητών επιχειρούσε να καταστρέψει τα χημικά σε κάποια από τις βάσεις, θα χρειαζόταν πολύ χρόνο και θα διέτρεχε σημαντικό κίνδυνο. Συγκεκριμένα, μια ειδική ομάδα των ΗΠΑ μπορεί να ξεκινήσει να εργάζεται δέκα ημέρες μετά την εγκατάστασή της σε μια περιοχή, αλλά είναι σε θέση να εξουδετερώσει μόλις 5 - 25 τόνους χημικών όπλων την ημέρα. Η εξουδετέρωση 1.000 τόνων σε δεκάδες βάσεις σε όλη τη χώρα εν μέσω εμφυλίου πολέμου απαιτεί μια στρατιωτική επιχείρηση διάρκειας ενός μηνός και όχι μια αποστολή του ΟΗΕ.

Δεδομένης της γενικευμένης απροθυμίας από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία ως και την Ευρώπη για χερσαίες επιχειρήσεις στη Συρία, είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς μια χώρα που θα είναι πρόθυμη να προσφέρει τις δυνάμεις για τη διεκπεραίωση μιας τέτοιας αποστολής.

Η Ρωσία καταλαβαίνει τις δυσκολίες αυτές όπως και η κυβέρνηση των ΗΠΑ, αλλά η ουσία δεν βρίσκεται εκεί. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν βλέπει πολύ καθαρά τον φόβο των βουλευτικών σωμάτων στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ για στρατιωτική επέμβαση, ακόμα και αν είναι πολύ περιορισμένη. Με το Κογκρέσο να ξεκινά και πάλι τις συνεδριάσεις, η εβδομάδα αυτή είναι πολύ σημαντική για τις ΗΠΑ για να οριστικοποιήσουν τη στάση τους σχετικά με τη στρατιωτική επέμβαση και να επιτρέψουν σε όσους κρατούν ουδέτερη στάση όπως η Γαλλία, να καθορίσουν τη θέση τους.

Αν η κυβέρνηση των ΗΠΑ αγνοούσε τις διαμαρτυρίες της Ρωσίας και προχωρούσε σε επίθεση με ρητορική τουλάχιστον στήριξη, η Ρωσία δεν θα κατάφερνε να επιβεβαίωσει την επιρροή της στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, αν η Ρωσία κατάφερνε να παρεμποδίσει μια στρατιωτική επέμβαση υπό την καθοδήγηση των ΗΠΑ μέσα από μια διπλωματική πρόταση, τότε θα είχε επιτύχει να καταδείξει την αφερεγγυότητα των ΗΠΑ απέναντι στους συμμάχους της. Οι ΗΠΑ θα εμφανίζονταν αδύναμες και αναποφάσιστες, ενώ η Μόσχα θα αναδεικνυόταν η φωνή της λογικής σε μια πολεμική επιχείρηση για την οποία καμία χώρα δεν έχει δείξει ιδιαίτερο ενθουσιασμό.

Οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Βρετανίας έχουν ήδη απαντήσει θετικά στη ρωσική πρόταση, εκπληρώνοντας τον στόχο της Ρωσίας να διαχωρίσει τους Ευρωπαίος από τις ΗΠΑ και να μειώσει τη δυνατότητα των ΗΠΑ να συγκροτήσουν μια συμμαχία. Η πρόταση της Ρωσίας δεν αποκλείεται να κερδίσει την εύνοια και μερικών μελών του Κογκρέσου, που υποστηρίζουν ότι δεν έχουν εξαντληθεί ακόμα όλες οι διπλωματικές επιλογές και ότι η δικαιολόγηση της στρατιωτικής επέμβασης, παρά τη δήλωση του Ομπάμα για κόκκινες γραμμές, δεν είναι πειστική.

Σε κάθε περίπτωση, ο Ομπάμα βρίσκεται στριμωγμένος στη γωνία. Έχει ήδη δημιουργήσει μια πιθανή έξοδο διαφυγής με την αναζήτηση της έγκρισης του Κογκρέσου για επίθεση και μέχρι τώρα το Κογκρέσο δεν έχει πειστεί από τις εκκλήσεις του.

Οι Ρώσοι μόλις του πρόσφεραν μια άλλη έξοδο, αλλά η επιδίωξη μιας ανέφικτης διπλωματικής λύσης, η οποία απλώς θα ενδυναμώσει τη Ρωσία και το Ιράν σε μια στιγμή αδυναμίας των ΗΠΑ, θα είναι ένα πικρό φάρμακο για τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Ο Ομπάμα και η κυβέρνηση του θα περάσουν πιθανότατα αυτήν την εβδομάδα συνεχίζοντας τις εκκλήσεις στο Κογκρέσο για την έγκριση της στρατιωτικής απάντησης, αλλά αν οι ψήφοι δεν είναι αρκετές, θα αναγκαστεί να βρει έναν έξυπνο ελιγμό για να βγει από την κρίση, με ή χωρίς τους Ρώσους.