Κοινή πλεύση Ρωσίας-Αζερμπαϊτζάν στην ενέργεια

Καθώς η γεωπολιτική δυναμική στην περιοχή του Καυκάσου συνεχίζει να αλλάζει, η Ρωσία και το Αζερμπαϊτζάν έδωσαν ενδείξεις για τη μορφή της μελλοντικής ενεργειακής συνεργασίας τους.

Ο Ρόβναγκ Αμπντουλάγεφ, επικεφαλής της αζέρικης κρατικής ενεργειακής εταιρείας SOCAR, δήλωσε στις 19 Αυγούστου ότι η επιχείρηση θα μπορούσε να μεταφέρει ρωσικό πετρέλαιο μέσω του αγωγού Μπακού-Τιφλίδας-Τσεϊχάν και πως υπάρχουν σχέδια για διάθεση του αγωγού Μπακού-Νοβοροσίσκ για την αποστολή ρωσικών αποθεμάτων πετρελαίου στο Αζερμπαϊτζάν. Αν και τα projects αυτά είναι ακόμα αβέβαια και στη φάση των διαπραγματεύσεων, δείχνουν σταδιακό βάθεμα των σχέσεων Μπακού-Μόσχας.

Αυτές οι ενδεχόμενες συμφωνίες έρχονται μετά τη συμφωνία για τη δημιουργία κοινοπραξίας την περασμένη εβδομάδα μεταξύ της αζέρικης SOCAR και της ρωσικής ενεργειακής Rosneft, που υπεγράφη κατά τη διάρκεια συνάντησης του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν με τον Αζέρο ομόλογό του Ιλχάμ Αλίγεφ. Η κοινοπραξία είναι ευρεία και δεν έγιναν γνωστές συγκεκριμένα σημεία, όμως οι δύο πλευρές ανέφεραν πως λεπτομέρειες θα δοθούν στη δημοσιότητα τους ερχόμενους μήνες. Πράγματι, αυτές οι πρόσφατες συζητήσεις ρίχνουν περισσότερο φως στις δυνατότητες.

Στελέχη της SOCAR ανέφεραν πως το Αζερμπαϊτζάν είναι τεχνικά έτοιμο και για το project Μπακού-Νοβοροσίσκ και για το αντίστοιχο Μπακού-Τιφλίδας-Τσεϊχάν, όμως τα projects θα δοκιμαστούν και θα αξιολογηθούν αυτήν τη χρονιά και θα μπορούσαν να υλοποιηθούν ακόμα και το 2014.

Μέρος του ρωσικού πετρελαίου θα μεταφερόταν σε διυλιστήρια του Αζερμπαϊτζάν, ενώ μέρος του θα μπορούσε να προστεθεί στο μίγμα των εξαγωγών του Αζερμπαϊτζάν προς χώρες όπως η Γεωργία και η Τουρκία, ή ακόμα και η Ευρώπη. Ο αγωγός Μπακού-Τιφλίδας-Τσεϊχάν αρχικά είχε σχεδιαστεί για να παρακάμψει τη Ρωσία και να προσφέρει στην Ευρώπη μια εναλλακτική διαδρομή, προκειμένου να μειωθεί η ενεργειακή εξάρτησή της από τη Ρωσία. Η πρόταση για αποστολή ρωσικού πετρελαίου μέσω του αγωγού αυτού παραμένει υπό διαπραγμάτευση, όμως θα ήταν αξιοσημείωτη ανατροπή.

Η παραγωγή πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της μειωμένης παραγωγής στα πετρελαϊκά οικόπεδα Αζέρι-Τσιράγκ-Γκιουνεσλί στην Κασπία Θάλασσα, τα οποία διαχειρίζεται η BP. Λόγω της πτώσης της παραγωγής, ο αγωγός Μπακού-Τιφλίδας-Τσεϊχάν δεν αξιοποιεί όλη τη δυναμική του, που ανέρχεται σε 1,2 εκατ. βαρέλια ημερησίως.

Σήμερα, το Αζερμπαϊτζάν εξάγει μόνο 700.000-800.000 βαρέλια ημερησίως μέσω του συγκεκριμένου αγωγού. Η προσθήκη ρωσικού πετρελαίου σε αυτόν θα έφερνε τη ροή του πετρελαίου πιο κοντά στη δυναμική του και θα μείωνε λειτουργικά κόστη, αυξάνοντας τα έσοδα για το Μπακού. Και τα διυλιστήρια του Αζερμπαϊτζάν, όμως, δεν λειτουργούν στην πλήρη δυναμική τους που ανέρχεται στα 15 εκατ. τόνους ημερησίως, καθώς επεξεργάζονται μόλις 6-7 εκατ. τόνους πετρελαίου. Έτσι, οι αυξημένες εισαγωγές από τη Ρωσία μέσω του αγωγού Μπακού-Νοβοροσίσκ θα βοηθούσαν και αυτές το Αζερμπαϊτζάν να έρθει πιο κοντά στη δυνατότητα διύλισής του.

Η ανακοίνωση του επικεφαλής της SOCAR για τις προτάσεις αυτές έρχεται μετά την πρόσφατη απόφαση του Αζερμπαϊτζάν να επιλέξει τον αγωγό φυσικού αερίου TAP, αντί της πιο φιλόδοξης και στρατηγικής διαδρομής του Nabucco West. Ανάμεσα στις πολλές οικονομικές, τεχνικές και πολιτικές παραμέτρους που επηρέασαν την απόφαση, η αντίθεση της Ρωσίας στον Nabucco West ήταν γνωστή καθ' όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Οι ενεργειακοί επαναϋπολογισμοί του Αζερμπαϊτζάν έρχονται σε μια περίοδο όπου ο πρωθυπουργός της Γεωργίας Μπίντζινα Ιβανσβίλι και το κόμμα του κάνουν επιφυλακτικό άνοιγμα προς τη Μόσχα, σε πολιτικό και σε οικονομικό επίπεδο.

Οι αυξανόμενοι διμερείς ενεργειακοί δεσμοί μεταξύ της Ρωσίας και του Αζερμπαϊτζάν φαίνεται να αποτελούν το επόμενο λογικό βήμα σε αυτό το περιφερειακά μεταβαλλόμενο κλίμα.