Επτά αλήθειες για τις συντάξεις

Έχουν ειπωθεί τόσα ψέματα και έχουν δοθεί τόσο πολλές απατηλές υποσχέσεις για τις συντάξεις, έτσι ώστε κανείς πλέον να μην εμπιστεύεται κανέναν. Προσωπικά, δεν θέλω να ενταχθώ στη μακρά λίστα των αναξιόπιστων, αλλά αντίθετα επιθυμώ να εκφράσω τις απόψεις μου με σοβαρότητα και ειλικρίνεια.

Αλήθεια πρώτη: Οι κυβερνήσεις επί δεκαετίες μετέφεραν το «κόστος της λύσης» του ασφαλιστικού στους «επόμενους», οι οποίοι με τη σειρά τους έπρατταν αναλόγως. Για ψηφοθηρικούς λόγους και στο όνομα δήθεν κοινωνικής δικαιοσύνης ή κάποιας φαινομενικά εύλογης σκοπιμότητας απένειμαν άδικους πλασματικούς συντάξιμους χρόνους. Όσες φωνές προειδοποιούσαν για το τι θα ερχόταν, δεν εισακούονταν από κανέναν και έτσι φτάσαμε στα μνημόνια. Γιατί ο επιπόλαιος τρόπος χειρισμού του Συνταξιοδοτικού είναι ίσως ο βασικότερος παράγοντας που οδήγησε στη δημοσιονομική εκτροπή χώρας.

Ο λαϊκισμός μάλιστα συνεχίστηκε και κατά τη διάρκεια του μνημονίου και ενδεικτικά θα αναφερθώ στην προεκλογική δέσμευση της παρούσας κυβέρνησης για τη χορήγηση 13ης σύνταξης, ενώ κατά τη διάρκεια της θητείας της συνέχισε και αύξησε τις περικοπές (συμπεριλαμβανομένου και του ΕΚΑΣ), ενώ εκκρεμεί η μείωση του αφορολόγητου, που θα αφαιρέσει ποσόν της σύνταξης ενός μήνα περίπου σε δωδεκάμηνη βάση.

Αλήθεια δεύτερη: Το ελληνικό δημόσιο αποδείχτηκε πλήρως αναξιόπιστο. Ενώ μια ιδιωτική ασφαλιστική εταιρεία όταν δεν μπορεί να πληρώσει τις υποχρεώσεις της προς τους πελάτες της κλείνει, το ελληνικό δημόσιο απλά παίρνει πίσω την υπογραφή του και μειώνει μονομερώς -και όσες φορές κρίνει- το ύψος των συντάξεων. Και ας συνθλίβει με αυτό τον τρόπο τους πολίτες του, που είχαν την αφέλεια να βασιστούν στην αξιοπιστία του κράτους, προγραμματίζοντας με συγκεκριμένο τρόπο την τελευταία φάση της ζωής τους.

Αλήθεια τρίτη: Αν το Ελληνικό Δημόσιο με τα οικονομικά δεδομένα που έχει σήμερα ήταν ασφαλιστική εταιρεία -η «Κράτος Ασφαλιστική»-, δεν θα τηρούσε τους ευρωπαϊκούς όρους αξιοπιστίας (Solvency II) και η εποπτεύουσα αρχή (Τράπεζα της Ελλάδος) θα του αφαιρούσε την άδεια.

Αλήθεια τέταρτη: Για μια σειρά από λόγους (π.χ. αύξηση προσδόκιμου ορίου επιβίωσης, ιατρικός πληθωρισμός, χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης), πολλά ισχυρά ευρωπαϊκά κράτη με πολύ καλύτερα οικονομικά δεδομένα από αυτά της Ελλάδας προβληματίζονται έντονα για το μέλλον των ασφαλιστικών τους ταμείων κατά τις επόμενες δεκαετίες.

Αλήθεια πέμπτη: Το σημερινό ασφαλιστικό σύστημα είναι θνησιγενές, παράλογο, κοινωνικά άδικο, ανάλγητο και μη βιώσιμο. Το κόστος του για τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους είναι βαρύτατο, αποτελώντας τροχοπέδη για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας. Οι πολύ χαμηλοί συντελεστές αναπλήρωσης όσο ανεβαίνουν τα δηλωθέντα εισοδήματα ωθούν τους πολίτες στη «μαύρη οικονομία» και στη μεταφορά δραστηριοτήτων στο εξωτερικό. Ακόμη και αν εφαρμοστούν -προσωπικά είμαι πολύ αντίθετος- από την 1η Ιανουαρίου οι μειώσεις των συντάξεων που έχει ψηφίσει η παρούσα κυβέρνηση, τα ποσά με τα οποία θα στηρίζει ο Προϋπολογισμός το Συνταξιοδοτικό θα παραμείνουν πολύ υψηλά, στερώντας πόρους (και τις ανάλογες θέσεις εργασίας που θα προκύψουν) από το μέτωπο των δημοσίων επενδύσεων.

Αλήθεια έκτη: Είναι προφανές, ότι με το συγκεκριμένο μείγμα ασφαλιστικής και γενικότερα αναπτυξιακής πολιτικής (ρυθμός αύξησης ΑΕΠ 1%-2% τον χρόνο), οι συντάξεις θα μειωθούν περαιτέρω, έστω και αν η κυβέρνηση καταφέρει να καθυστερήσει το όλο θέμα για μικρό χρονικό διάστημα, προκειμένου να «σκάσει στους επόμενους» μετά τις εκλογές.

Αλήθεια έβδομη: Ο μόνος τρόπος για να σταθεροποιηθεί αρχικά το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας και στη συνέχεια να ακολουθήσει διατηρήσιμη αύξηση συντάξεων, είναι η έλευση ενός αναπτυξιακού σοκ μέσα από την υλοποίηση υψηλών επενδύσεων. Θα πρέπει να καταλάβουμε όλοι πως κάθε φορά που ξεκινά ένα project όπως το Ελληνικό, ή που συνάπτεται μια συμφωνία όπως αυτή του OΛΠ με τους Κινέζους της COSCO, ή που μια νέα επιχείρηση αναπτύσσεται, τότε μπαίνουν οι προϋποθέσεις και για την αύξηση τόσο των μισθών, όσο και των συντάξεων. Οι αυξήσεις των συντάξεων δεν δίδονται προεκλογικά με ανακοινώσεις υπουργών, αλλά καθημερινά μέσα από την προσέλκυση επενδύσεων και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Οι αυξήσεις των συντάξεων δεν δίδονται μέσα από αυξημένους συντελεστές ασφαλιστικών εισφορών, αλλά μέσα από μικρότερες εισφορές που θα πληρώνονται από πολύ περισσότερους εργαζόμενους που θα προωθούν την ανάπτυξη και δεν θα την εμποδίζουν.

Συμπληρωματικά, θα πρέπει να προσαρμόσουμε το ασφαλιστικό μας σύστημα, υιοθετώντας τις ευρωπαϊκές πρακτικές, τόσο για μειώσεις κόστους (π.χ. ΣΔΙΤ στον χώρο της υγείας), όσο και για τη θέσπιση φορολογικών κινήτρων προκειμένου επιχειρήσεις και εργαζόμενοι να δημιουργήσουν «ασφαλιστικούς κουμπαράδες» μέσω του Δεύτερου και του Τρίτου Πυλώνα.

ΥΓ: Για να γίνουν όλα αυτά χρειάζεται πολιτική βούληση αλλά και πρόσωπα που διαθέτουν γνώση, εμπειρία και ικανότητες. Οι πολίτες έχουν την ευκαιρία το επόμενο δωδεκάμηνο μέσω των εκλογών να επιλέξουν αυτά τα πρόσωπα και όχι να περιοριστούν σ’ εκείνους που είναι γνωστοί από την τηλεόραση, ή που επιδίδονται σε διορισμούς και κάθε είδους βολέματα και ρουσφέτια. Όλη αυτή τη διαδικασία, που οι πολίτες επιλέγουν τους μέτριους και αυτοί με τη σειρά τους βολεύουν τους ημετέρους τους, κατά κανόνα κατώτεροι του μετρίου, που διορίζει, τη βιώσαμε εδώ και δεκαετίες. Τα πρόσφατα καταστροφικά παραδείγματα στο Μάτι, στη Μάνδρα, ή στο περιβόητο πρώτο εξάμηνο του 2015 εύχομαι να μας βάλουν μυαλό.

*Ο κ. Αλέξανδρος Μωραϊτάκης είναι τέως Βουλευτής στην Α' Αθήνας.