Το παγκόσμιο κυνήγι για ταλέντα και η Ελλάδα

«Η σημερινή, αυριανή και μεθαυριανή ανάπτυξη, ευημερία και κοινωνική πρόοδος βρίσκονται στην ύπαρξη, κυκλοφορία και διάχυση φαιάς ουσίας. Αυτή η φαιά ουσία και η παραγόμενη γνώση αποτελούν τον κορυφαίο συντελεστή παραγωγής όχι τόσο για τις αναπτυγμένες κοινωνίες όσο γι’ αυτές που βρίσκονται στον αεροδιάδρομο της ανάπτυξης και έχουν άμεση ανάγκη από αυτά τα ανθρώπινα ταλέντα που θα τις απογειώσουν».

Τα λόγια αυτά, προϊόν σκέψης και εμπειρίας, δεν ανήκουν σε κάποιον απεχθή νεοφιλελεύθερο οικονομολόγο ή διανοούμενο. Τα έγραψε -και τα υπογράμμισε ιδιαιτέρως- στο βιβλίο του για το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας ο Γάλλος καθηγητής και οικονομολόγος κ. Π. Ροζανβαλόν, σύμβουλος του Γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, ο οποίος πριν από λίγα χρόνια ήταν και η κατ’ εξοχήν σκεπτόμενη κεφαλή της Συνομοσπονδίας Γαλλικών Συνδικάτων της Εργασίας (CFDT). Εξάλλου, με τη Λέσχη «Δημοκρατία και Ελευθερία», ο Γάλλος διανοούμενος έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στην απομάκρυνση της CFDT από την κομμουνιστική Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Γαλλίας, η οποία τα δέκα τελευταία χρόνια είδε τη δύναμή της να μειώνεται κατά 1,6 εκατομμύρια μέλη.

Αυτά όμως αφορούν τη Γαλλία. Στον κόσμο μας οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και δυστυχώς στην Ελλάδα ουδείς αναφέρεται σε αυτές. Είναι όμως καιρός οι νέοι μας -τους οποίους κάποιοι εκ του ασφαλούς οδηγούν στην ανεργία- να πληροφορηθούν ότι, σε παγκόσμιο επίπεδο, πέρα από την κυριαρχία της φαιάς ουσίας ως πρώτης ύλης μαίνεται και ο πόλεμος των ταλέντων. Δηλαδή των ανθρώπων που είναι ευφυείς, βλέπουν μπροστά και μπορούν με τα προσόντα τους να οδηγήσουν σε αλλαγές.

Ταλέντο, μάς έλεγε πριν από λίγο καιρό ο Γάλλος σοσιαλιστής, πρώην υπουργός Παιδείας Κλοντ Αλέγκρ, είναι η ικανότητα ενός ατόμου να ξεχωρίζει το πρωτεύον από το δευτερεύον, ωστόσο να παρατηρεί και τη σημαίνουσα λεπτομέρεια η οποία επιτρέπει το πείραμα, χωρίς να διαχωρίζει αυτό που κάνει το χέρι από αυτό που υποδεικνύει το πνεύμα. Τα πραγματικά ταλέντα διαθέτουν τόση, πνευματική κυρίως, ευκαμψία, ώστε να μπορούν να πηγαινοέρχονται μεταξύ της αβέβαιης παρατήρησης και της συγκροτημένης θεωρίας.

Με άλλα λόγια, ένα ταλαντούχο άτομο έχει αναπτυγμένη κριτική σκέψη, απεχθάνεται τις σιδερένιες βεβαιότητες, γνωρίζει να επαληθεύει και διαθέτει τεράστιες δημιουργικές ικανότητες -που μόνο σε ανοικτά συστήματα μπορούν να αναπτυχθούν και να αξιοποιηθούν από μία δεδομένη κοινωνία.

Όπως υπογραμμίζουν έγκυροι παρατηρητές και σοβαρές μελέτες σήμερα, σε παγκόσμιο επίπεδο, διεξάγεται ένας σκληρός πόλεμος για την αναζήτηση ταλέντων, που γίνεται όλο και οξύτερος λόγω της εισόδου (με μεγάλες αξιώσεις) στην παγκόσμια αγορά αχανών χωρών, όπως η Κίνα και η Ινδία. Οι χώρες αυτές, όπως οι ίδιες ομολογούν, παρουσιάζουν τεράστια έλλειψη ταλέντων και ήδη απορροφούν από τις μεγαλύτερες «αποθήκες» στον κόσμο -τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο- χιλιάδες ταλαντούχων φοιτητών, επιστημόνων και στελεχών επιχειρήσεων.

Πρόκειται για έναν πραγματικό αγώνα δρόμου, διότι υπολογίζεται από τους ειδικούς ότι μεταξύ 2015 και 2025 η παγκόσμια έλλειψη ταλέντων θα αντιπροσωπεύει 36 εκατομμύρια άτομα. Στο μέτρο δε που θα εντείνεται η δημογραφική παρακμή των αναπτυγμένων χωρών, ο αριθμός αυτός θα μεγαλώνει.

Συνεπώς, επισημαίνουν πολλοί άνθρωποι της παιδείας, η Ευρώπη διατρέχει τον θανάσιμο κίνδυνο να βρεθεί χωρίς ταλέντα σε διάστημα μικρότερο της δεκαετίας. Αν λάβουμε δε υπόψη μας ότι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των ταλαντούχων ανθρώπων είναι η έφεση για αλλαγές και η άρνηση της ρουτίνας, ο κίνδυνος για την Ευρώπη προσλαμβάνει δραματικές διαστάσεις. Διότι το 2030 η σημερινή Ευρώπη θα έχει πληθυσμό που σε ποσοστό 65% θα απαρτίζεται από άτομα άνω των 40 ετών και κατά 40% από συνταξιούχους.

Η ίδια κατάσταση ισχύει και στην Ελλάδα. Αλλά, ως φαίνεται, αφήνει παγερά αδιάφορους τους ανθρώπους της «προόδου». Εκείνο που προέχει γι’ αυτούς είναι η διαιώνιση συντεχνιακών προνομίων και τίποτα περισσότερο. Όσο για το μέλλον, είναι για τους… άλλους.