Παζόπουλος: Γιατί επιτίθενται οι αρχές στο Bitcoin

Τις τελευταίες ημέρες, τα ψηφιακά νομίσματα τύπου Bitcoin έχουν μπει στο στόχαστρο των αρχών της Κίνας. Στην αρχή απαγόρευσαν τη δημόσια διάθεση νέων ψηφιακών νομισμάτων. Κατόπιν έκλεισαν τα τοπικά ανταλλακτήρια Bitcoins. 

Τι συμβαίνει; Τι λόγους έχουν να παρέμβουν; Θα ακολουθήσουν και άλλες κυβερνήσεις; Και κυρίως, ποιες πιθανότητες έχουν να επιτύχουν τον σκοπό τους; Υπάρχει φόβος για τα ψηφιακά νομίσματα να αποδειχθούν φωτοβολίδα;

Ο προφανής λόγος που στέκονται ενάντια στα νομίσματα τύπου Bitcoin είναι πως ανταγωνίζονται τα δικά τους. Απειλούν το μονοπώλιο της έκδοσης, δημιουργίας και διακίνησης χρήματος.

Οι νομοθετικές ρυθμίσεις

Την αρχή δεν την έκαναν οι Κινέζοι αλλά οι… Αμερικάνοι! Πριν δύο μήνες, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ (SEC) αποφάσισε να θέσει ορισμένους περιορισμούς. Θεώρησαν πως οι νέες δημόσιες εγγραφές κρυπτονομισμάτων (ICOs) είναι επενδύσεις, όχι έκδοση νομίσματος. Για αυτό θα πρέπει να έχουν τους ίδιους κανόνες, όπου υπόκεινται οι μετοχές.

Ακολούθησε η Βενεζουέλα, που έβγαλε παράνομη την «εξόρυξη», δηλαδή τη δημιουργία Bitcoin ως μέσο πλουτισμού. Ακολούθησαν οι Κινέζοι, αλλά με μεγάλο ειδικό βάρος. Τα ανταλλακτήρια της Κίνας κατέχουν το 13% του ημερήσιου όγκου συναλλαγών Bitcoin, αν και είναι σαφώς μικρότερο από αυτό που είχαν πριν ένα χρόνο. Πλέον το μεγαλύτερο μερίδιο κατέχει η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα.

Τελικά αυτές οι ενέργειες μπορούν να αποβούν εξυγιαντικές για τον χώρο και να τον ενδυναμώσουν, παρά τις προθέσεις των κυβερνήσεων να τον συρρικνώσουν. Δεν υπάρχουν μόνο αξιόπιστα και αξιόλογα νομίσματα που βασίζονται στην τεχνολογία block chain. Έχουν παρεισφρήσει πολλοί επιτήδειοι και μάλλον ήρθε η ώρα να ξεκαθαρίσει το τοπίο.

Ο ρόλος των Κεντρικών Τραπεζών

Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) έχει δημοσιεύσει μια μελέτη για τα ψηφιακά νομίσματα: Θεωρεί πως έχουν κάποια νομισματικά χαρακτηριστικά, όπως το να χρησιμοποιούνται ως μέσα πληρωμής, αλλά δεν εκδίδονται τυπικά ή δεν είναι συνδεδεμένα με ένα κυρίαρχο νόμισμα και δεν καλύπτονται από καμία αρχή. Από αυτό συμπεραίνουν πως έχουν μηδενική εσωτερική αξία. Η αξία τους βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στην πίστη των συναλλασσόμενων ότι μπορούν να ανταλλαχθούν με αγαθά ή με κάποιο άλλο νόμισμα. Η παλαιότερη όμως των Κεντρικών Τραπεζών, η Τράπεζα της Αγγλίας, έχει δώσει αυτόν ακριβώς τον ορισμό για το χρήμα: «Έχει τη μορφή υπόσχεσης πληρωμής (IOU)».

Η ειδική του φύση στηρίζεται στο ότι «όλοι στην οικονομία εμπιστεύονται ότι θα γίνει αποδεκτό από άλλους ανθρώπους στις συναλλαγές». Με άλλα λόγια, η BIS θεωρεί πως το IOU συμβατικό νόμισμα (ευρώ, δολάριο κ.λπ.) είναι υπέρτερο από το IOU των ψηφιακών νομισμάτων. Τελικά όμως, όλα είναι θέμα εμπιστοσύνης. Οι Κεντρικές Τράπεζες ήδη εκδίδουν ψηφιακά. «Τα αποθεματικά υπάρχουν μόνο σε ψηφιακή μορφή και θεωρούνται παθητικό της Κεντρικής Τράπεζας».

Η έκθεση αναφέρει πως τα συμβατικά νομίσματα, σε αντίθεση με τα ψηφιακά, έχουν το κακό ότι δεν αποτελούν παθητικό. Δεν είναι χρέος καμίας οντότητας. Αυτό γιατί είναι κακό; Γιατί το σύνολο της κυκλοφορίας οποιουδήποτε νομίσματος ως νόμιμου μέσου πληρωμής θα ήταν εντελώς άχρηστο, εάν δεν υπήρχαν φόροι που θα έπρεπε να εξοφληθούν αποκλειστικά από αυτό. Ένα νόμισμα αποτελεί μία υπόσχεση πληρωμής των Κεντρικών Τραπεζών στους καταναλωτές. Πώς εξοφλείται αυτή η υπόσχεση πληρωμής; Με φόρους. Το σύνολο της νομισματικής κυκλοφορίας δεν είναι παρά φορολογική πίστωση. Τι πειράζει τις Κεντρικές Τράπεζες η κυκλοφορία ψηφιακών νομισμάτων;

Τα χαρτονομίσματα που εκδίδει μία Κεντρική Τράπεζα, οι μέτοχοι δηλαδή της BIS, για παράδειγμα των 100 ευρώ, έχουν κόστος παραγωγής μόλις κάποια σεντς. Η διαφορά αποτελεί κέρδη της εκάστοτε Κεντρικής Τράπεζας, τα κέρδη εκδοτικού προνομίου. Το αποτέλεσμα της κυκλοφορίας ψηφιακών νομισμάτων θα ήταν «πτώση στα κέρδη των κεντρικών τραπεζών» από το «εκδοτικό προνόμιο». Πόσο πιο καθαρά να ομολογήσει κάποιος ότι κινδυνεύουν τα συμφέροντά του;

Επενδυτικά

Όταν επενδύεις, οφείλεις να εξετάζεις πολλούς παράγοντες.

Τα θεμελιώδη μεγέθη, το διεθνές περιβάλλον, το διάγραμμα, τη γνώμη των ειδικών. Για παράδειγμα, δεν μπορούμε να μη λάβουμε υπόψη τι δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της JP Morgan Chase, Jamie Dimon: αν ανακάλυπτε πως κάποιος από τους traders της τράπεζάς του έκανε συναλλαγές με το κρυπτονόμισμα, θα τον απέλυε αμέσως. Πρώτον, γιατί είναι ενάντια στους κανόνες τους και δεύτερον, γιατί είναι ανόητος, θεωρώντας και τους δύο λόγους εξίσου σοβαρούς.

Για το συγκεκριμένο θέμα ωστόσο, θα δώσω μεγαλύτερη βαρύτητα στο πώς λειτουργεί το νομισματικό σύστημα παρά στις δηλώσεις του φίλτατου Dimon.

Εξάλλου, για τη σημαντική πτώση των τελευταίων ημερών, ο σημαντικότερος λόγος δεν ήταν οι νομοθετικές αλλαγές στην Κίνα. Περισσότερο αφορμή μοιάζει. Τον Μάρτη, όταν είχαμε αναφερθεί στο Bitcoin, ξεπέρασε για πρώτη φορά την αξία του χρυσού. Ακολούθησε ξέφρενο ράλι που τετραπλασίασε την τιμή του! Χωρίς φυσικά να παραβλέπω τις ευκαιρίες που δίνουν τα ψηφιακά νομίσματα, από τη στιγμή που θα αρχίσει να τα αποδέχεται ένα κράτος για πληρωμή φόρων, θα είναι το σημείο που πλέον δεν θα υπάρχει επιστροφή.

* Για το παρόν άρθρο είχα την πολύτιμη βοήθεια του Νικόλαου Καρατσόρη, επιχειρηματία, ειδικού επί νομισματικών θεμάτων.

** Ο κ. Βασίλης Παζόπουλος είναι οικονομολόγος, χρηματιστηριακός αναλυτής, συγγραφέας του βιβλίου Επενδυτές χωρίς Σύνορα (www.ependytes.com).