Οι «κακομαθημένοι» πολιτικοί απειλούν την Ευρώπη

Έχει τελικά προβλήματα η Ευρώπη; Και αν ναι, ποια είναι αυτά; Πρόκειται για την οικονομία, τη μετανάστευση, την ασφάλεια, την οικολογία, την κοινωνία και την εκπαίδευση; Κατά τη γνώμη μας, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι το μεγάλο θύμα της επιτυχίας της.

Ενώ του χρόνου θα γιορτάσει τα 60 χρόνια από την εφαρμογή της Συνθήκης της Ρώμης (25-3-1957), η σημερινή ΕΕ των σχεδόν 500 εκατομμυρίων κατοίκων είναι η πρώτη εμπορική δύναμη στον κόσμο και η περιοχή του πλανήτη με την περισσότερη δημοκρατία και κοινωνική ευημερία-προστασία. Αυτό επιβεβαιώνουν, εξάλλου, και τα 45 εκατομμύρια πρόσφυγες και μετανάστες που ήδη έχουν εγκατασταθεί στη Γηραιά Ήπειρο, ενώ κάποια εκατομμύρια ακόμα παλεύουν κάθε μέρα, με κίνδυνο της ζωής τους, να βρουν μία θέση στον ευρωπαϊκό ήλιο.

Όμως, τον ήλιο αυτόν οι καλομαθημένοι και δημογραφικά γηράσκοντες Ευρωπαίοι παύουν όλο και περισσότερο να τον εκτιμούν. Ακόμα χειρότερα, γίνονται ευάλωτοι στις σειρήνες του λαϊκισμού και της οργανωμένης ψευδολογίας και έχουν ήδη αρχίσει να πριονίζουν το κλαδί του δέντρου πάνω στο οποίο κάθονται.

Ένα αίσθημα ανικανοποίητου κυριαρχεί σε ολόκληρη την Ευρώπη και την εμποδίζει να αξιοποιήσει πλήρως και αποτελεσματικά τις δυνάμεις της. Την ώρα λοιπόν που ο κόσμος αλλάζει, η Ευρώπη παραπαίει και κάποιοι θέλουν να βρίσκεται στην κατάσταση αυτή. Η ΕΕ πάσχει από συλλογική δυσθυμία, με αποτέλεσμα να ακυρώνει τη συλλογική ελπίδα.

Παρ' όλα αυτά, οι δυνάμεις για να ξεπεραστεί η κρίση υπάρχουν. Πλην όμως, σήμερα υπάρχουν και αρκετοί άλλοι που διεκδικούν μερίδιο στην πίτα της ανάπτυξης και της ευημερίας. Και αυτοί οι άλλοι δεν είναι όποιοι κι όποιοι. Πρόκειται για λαούς με πανάρχαιη ιστορία και ισχυρά πολιτιστικά ερείσματα πίσω τους. Ο ανταγωνισμός είναι σκληρός και θα γίνεται όλο και σκληρότερος, μέσα σε ένα περιβάλλον ταχύτατων μεταβολών -σε όλα τα επίπεδα.

Μέσα σε αυτό το μεταβαλλόμενο περιβάλλον, η Ευρώπη πρέπει να δώσει σκληρή μάχη απέναντι στον λαϊκισμό και τον εθνικισμό. Η απαιτούμενη πλέον ευρωπαϊκή συλλογική δράση δεν συνάδει με την εθνικιστική ανοησία και τη γελοιότητα των λαϊκιστών. Στην Ευρώπη του 2016, την οποία κάποιοι επιθυμούν βαθιά διαιρεμένη, μόνον το αίσθημα της εθνικής ταυτότητας μπορεί να αποτελέσει μία θετική δύναμη για ομαλή πλεύση στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και των ανακατατάξεων.

Αυτό, όμως, σημαίνει ότι η Ευρώπη των ημερών μας έχει ανάγκη και από άλλους πολιτικούς. Η παρούσα γενιά Ευρωπαίων υπευθύνων για λήψεις σοβαρών αποφάσεων είναι κακομαθημένη. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες -με κάποιες εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα- επιδιώκουν επίμονα να υπερασπίζονται ένα βολικό status quo, προβάλλοντας έτσι την αδιαφορία και τον αρνητισμό τους απέναντι στην ΕΕ ως σύνολο.

Αυτό είναι επιζήμιο για τις ελπίδες και τις πολιτικές προσδοκίες των μελλοντικών γενεών. Μπορεί οι τωρινοί ηγέτες να έχουν το περιθώριο να υιοθετούν θέσεις μετρίως φιλοευρωπαϊκές, είτε παθιασμένα αντιευρωπαϊκές, όμως τα παιδιά τους δεν θα έχουν αυτή την πολυτέλεια. Ήδη η Ευρώπη απειλείται με εξαφάνιση από τη διεθνή σκηνή και ήδη η θέση της έχει καταστεί λιγότερο ορατή σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν θα γινόταν δε πολύς λόγος διεθνώς γι' αυτήν, αν δεν την έπληττε η ισλαμική τρομοκρατία.

Ωστόσο, η Γηραιά Ήπειρος είναι πανίσχυρη. Για παράδειγμα, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βραζιλίας η ΕΕ ως ενιαία οντότητα κατέκτησε τρεις φορές περισσότερα μετάλλια απ' όσα οι ΗΠΑ και μία φορά παραπάνω από Αμερική και Κίνα μαζί. Ίσως αυτό το γεγονός να μη λέει κάτι σε κάποιους, εντούτοις εκφράζει πολλά.

Έτσι, όπως επισημαίνει ο Γάλλος καθηγητής πολιτικών επιστημών Ντομινίκ Μοϊζί, «η επόμενη γενιά των Ευρωπαίων θα κληθεί να δημιουργήσει κάτι δικό της. Θα πρέπει να σκεφτούν όλοι μαζί σαν Ευρωπαίοι και να φανταστούν την Ευρώπη ως μέρος της λύσης.

Ίσως, οι νέοι Ευρωπαίοι, όπως οι Πολωνοί, προσφέρουν καθοδήγηση σε αυτή την προσπάθεια, αφού μοιάζει να έχουν περισσότερη όρεξη για επιτυχία σε επίπεδο ΕΕ -γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει ενθουσιασμό στη νέα γενιά ολόκληρης της Ευρώπης.

Η νέα νοερή εικόνα, όμως, δεν θα πρέπει να αφορά μόνον το εσωτερικό της Ευρώπης αλλά και το εξωτερικό. Η Ευρώπη θα πρέπει να συνενωθεί για να μη χάσει τη διεθνή παρουσία της. Αν δεν το κάνει, σε είκοσι χρόνια δεν θα είναι τίποτα περισσότερο από ένας όμιλος πολιτικά αδιάφορων κρατών-μελών, με αμελητέο ΑΕΠ και μειούμενους πληθυσμούς».

Μήπως, όμως, αυτό θέλουν οι διάφοροι γελωτοποιοί του λαϊκισμού και της βλακείας; Ή επωφελούνται από τον μακάριο ύπνο των δήθεν ρεαλιστών της πολιτικής;