Το ασφαλιστικό και ο λογαριασμός αλληλεγγύης των γενεών

Σκοπός του Εθνικού Λογαριασμού Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών (ΕΛΚΑΓ) που θεσπίστηκε με τον ν. 4162/2013 είναι η δημιουργία αποθεµατικού για τη χρηματοδότηση των κλάδων σύνταξης των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ) και κυρίως για τη διασφάλιση των συντάξεων των νέων γενεών.

Προβλέπεται η μεταφορά πόρων από τα έσοδα του δημοσίου (µερίσµατα, δικαιώµατα, φορολογία), που προέρχονται από τις εταιρίες που θα αναλάβουν την έρευνα και την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και από τις άδειες που θα παραχωρηθούν για έρευνες.

Το ποσοστό αυτό καθορίζεται κατ' έτος με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας και Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής. Το ποσοστό όμως αυτό δεν μπορεί να είναι κατώτερο του 70% των ετήσιων εσόδων από τις αναφερόμενες πηγές.

Από τις δηλώσεις που έχουν γίνει από τους εμπνευστές του ΕΛΚΑΓ, η όλη ιδέα είναι στηριγμένη στο αντίστοιχο πραγματικά επιτυχημένο «νορβηγικό μοντέλο».

Εκτιμώ ότι θα βοηθούσε στον πλουραλισμό απόψεων, η σύγκριση μεταξύ του ΕΛΚΑΓ και του νορβηγικού μοντέλου και εάν το ΕΛΓΑΚ μπορεί να συνδεθεί με το ασφαλιστικό.

Ο Νορβηγός κ. Μάρτιν Σκάνκε, που ήταν ένας από τους εμπνευστές του νορβηγικού μοντέλου και είχε την ευθύνη χάραξης της στρατηγικής και της επίβλεψης των επιχειρήσεων του Νορβηγικού Κρατικού Ταμείου Συντάξεων, εξηγεί πώς λειτουργεί το νορβηγικό μοντέλο, πώς συνδέεται το Ταμείο κοιτασμάτων υδρογονανθράκων με τον προϋπολογισμό, πόσο εφικτό είναι αυτό και ποιο είναι το ρίσκο από την προκαταβολική αξιοποίηση εσόδων.

Αναφέρει επίσης ότι η κεντρική ιδέα είναι πως το Ταμείο δεν είναι δυνατόν να αποτελεί έναν δεύτερο προϋπολογισμό για να καλύψει δαπάνες που δεν καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ο κρατικός προϋπολογισμός θα συνεχίσει να αποτελεί τον «τροφοδότη» όλων των δαπανών της Νορβηγίας και ότι το νορβηγικού μοντέλο Πετρελαϊκού Ταμείου προβλέπει επενδύσεις μόνο στο εξωτερικό και όχι επενδύσεις εντός της Νορβηγίας. Αυτό φυσικά γίνεται για να διατηρηθεί η φύση του κρατικού προϋπολογισμού. Σε κάθε περίπτωση, οι εγχώριες επενδύσεις και η εγχώρια κρατική ανάπτυξη προσδιορίζονται από τη δημοσιονομική διαδικασία.

Εξηγεί δε, ότι εάν η κυβέρνηση επιτρέψει τις επενδύσεις των χρημάτων του Ταμείου στην εγχώρια οικονομία, αυτή θα κινδυνεύει να αποσταθεροποιηθεί, δεδομένου ότι οι επενδύσεις αυτές θα έχουν πολύ μεγάλη διακύμανση από έτος σε έτος. Επενδύοντας όμως στο εξωτερικό, το Ταμείο θα βοηθήσει την απεξάρτηση της εγχώριας οικονομίας από τις αρνητικές επιπτώσεις που δημιουργεί η αστάθεια στα έσοδα από τους υδρογονάνθρακες.

Η τοποθέτηση του κ. Σκάνκε για το αν θα πρέπει ένα μέρος των εσόδων από τους υδρογονάνθρακες να πηγαίνει για την εξόφληση των διεθνών υποχρεώσεων ενός κράτους, είναι ότι η εξόφληση οφειλών είναι σε γενικές γραμμές μια χρήσιμη στρατηγική για τη χρήση των εσόδων από υδρογονάνθρακες, στις περιπτώσεις που τα επιτόκια στα δάνεια αυτά είναι συνολικά πιο υψηλά από τα κέρδη που μπορεί να εξασφαλίσει ένα Ταμείο.

Διαφορετικά το Ταμείο δίνει στην οικονομία δυνατότητες ευελιξίας στην εφαρμογή πιο αποδοτικών οικονομικών πολιτικών.

Σίγουρα ο ν. 4162/2013 για την ίδρυση του ΕΛΚΑΓ είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα και προάγει την εξωστρέφεια ενός κράτους.

Ωστόσο, εφόσον φιλοδοξεί να στηρίζεται στο νορβηγικό μοντέλο, είναι σαφές ότι δεν μπορεί και δεν πρέπει να συνδεθεί με το ασφαλιστικό.

*Ο Σάββας Πούλος είναι Σύμβουλος Στρατηγικής & Ανάπτυξης Αγορών Φυσικού Αερίου