Στέφανος Μάνος: Πέντε προτάσεις για να ξεπεράσουμε την κρίση

Μέτρα όπως την κατάργηση του ασφαλιστικού και των εισφορών, τη μείωση του κράτους, την αποδυνάμωση της κεντρικής εξουσίας υπέρ της τοπικής αυτοδιοίκησης και τη θέσπιση νέου Συντάγματος με δημοψήφισμα, προτείνει μεταξύ άλλων ο πρώην υπουργός Στέφανος Μάνος.

Οπως είπε στην ομιλία του στο οικονομικό συμπόσιο του New York College με θέμα "πώς θα ξεφύγουμε από την κρίση", δεν περιέγραψε ιδέες για να τις ακούσει και να τις εφαρμόσει η κυβέρνηση, αλλά τι θα έκανε ο ίδιος αν είχε τη διακυβέρνηση της Ελλάδας για τρία χρόνια.

Το πλήρες κείμενο της ομιλίας του κ. Μάνου έχει ως εξής: 

"Μου ζητήθηκε να σας παρουσιάσω με συντομία τις ιδέες μου για το πώς θα ξεπεράσουμε την κρίση.

Τέτοιες παρουσιάσεις έχω κάνει σπάνια μετά την κρίση και πολλές φορές πριν από την κρίση, προκειμένου να την αποφύγουμε.

Οι προτάσεις μου δεν βρήκαν απήχηση. Δεν υιοθετήθηκαν. Πολεμήθηκαν από το πολιτικό σύστημα και το διαπλεκόμενο με αυτό μιντιακό κατεστημένο. Το βασικό τους επιχείρημα -ηλίθιο, κατά τη γνώμη μου - ήταν ότι οι προτάσεις μου είναι "νεοφιλελεύθερες". Και ως τέτοιες ήταν -αξιωματικά- απάνθρωπες και κακές. Ευνοούσαν τους λίγους και πλουσίους σε βάρος των πολλών και φτωχών. Μια άλλη -εξίσου ηλίθια- κριτική ήταν ότι όσα προτείνω, κάνουν ίσως για άλλες χώρες, αλλά "στην Ελλάδα αυτά δεν γίνονται".

Θα σταθώ στο τελευταίο σημείο, "στην Ελλάδα αυτά δεν γίνονται", για να σας παρουσιάσω το δίλημμά μου. Διότι αντιμετωπίζω ένα δίλημμα:

Τι νόημα έχει να πω σήμερα, για άλλη μια φορά, όσα "στην Ελλάδα δεν μπορούν να γίνουν"; Δεν έχω όμως κάτι άλλο, κάτι καινούργιο να σας πω. Δεν προσαρμόζω τις απόψεις μου στις απόψεις του πολιτικού κατεστημένου. Ειρήσθω εν παρόδω, δεν βλέπω στην αίθουσα κάποιους εκπρόσωπους του πολιτικού συστήματος, κυρίως κυβερνητικούς, που θα ήθελα, θα ευχόμουν, να ενδιαφέρονται ν' ακούσουν απόψεις άλλων για το πώς θα ξεπεράσουμε την κρίση.

Βρήκα λύση στο δίλημμά μου και απέκτησε νόημα η επανάληψη των προτάσεών μου, με μια προσθήκη που και αυτή θα προστεθεί σε αυτά που "δεν γίνονται στην Ελλάδα". Έχει όμως ένα καινούργιο στοιχείο αυτή η προσθήκη, που προσδίδει λογική συνέπεια στις παλαιές μου προτάσεις και δεν έχει ειπωθεί μέχρι σήμερα.

Δεν θα σας περιγράψω σήμερα ιδέες για το πώς θα ξεπεράσουμε την κρίση, ελπίζοντας ότι κάποιος στην κυβέρνηση θα τις ακούσει και θα τις εφαρμόσει, ή κάποιος στην αντιπολίτευση θα θελήσει να τις ενσωματώσει στα προγράμματά της. Θα σας πω τι θα έκανα για να ξεπεράσουμε την κρίση, αν η Βουλή στήριζε για τρία χρόνια την κυβέρνηση που θα σχημάτιζα εγώ. Με άλλα λόγια, δεν θα σας πω τι πρέπει να κάνουν άλλοι, αλλά τι θα έκανα εγώ αν μου εμπιστευόσασταν για τρία χρόνια τη διακυβέρνηση της Ελλάδας.

Κατ' ανάγκη θα είμαι πολύ σύντομος. Τηλεγραφικός.

1. Η Ελλάδα συμφώνησε να εφαρμόσει το τρίτο μνημόνιο και στη συνέχεια έκανε και εξακολουθεί να κάνει ό,τι μπορεί για να μην εφαρμόσει όσα συμφώνησε να κάνει.

Μια δική μου κυβέρνηση θα εφαρμόσει το μνημόνιο στην ολότητά του. Είτε μας αρέσει είτε όχι. Διότι ό,τι δεν μας αρέσει, έπρεπε να το εντοπίσουμε πριν συμφωνήσουμε και να το απορρίψουμε. Ό,τι όμως συμφωνούμε, να το τηρούμε. Πρέπει να φθάσουμε στα άκρα για να αποκαταστήσουμε την αξιοπιστία της ελληνικής κυβέρνησης. Οι υποχρεώσεις του μνημονίου καλύπτουν την περίοδο μέχρι τον Ιούνιο του 2018. Οι μελλοντικές θα τηρηθούν όπως συμφωνήθηκαν. Όσες έπρεπε να εκπληρωθούν και δεν εκπληρώθηκαν εγκαίρως, θα εκπληρωθούν σε δύο μήνες.

2. Στα σαράντα χρόνια εφαρμογής του Συντάγματος του 1975, γιγαντώθηκε ο λαϊκισμός και ο πελατειακός αναξιοκρατικός κρατισμός. Το κράτος γιγαντώθηκε και αποσαθρώθηκε. Κοστίζει πάρα πολλά και συνεισφέρει πολύ λίγα. Η χρηματοδότησή του εξοντώνει την παραγωγική οικονομία.

Το Σύνταγμα πρέπει να αλλάξει. Αφενός, πρέπει να διατηρήσει τη δημοκρατική και κοινοβουλευτική παράδοση καθώς και την παράδοσή στο «κοινωνικό κράτος δικαίου» και αφετέρου, να εκσυγχρονίσει τους θεσμούς, δημιουργώντας ένα ασφαλές περιβάλλον για την ανάπτυξη και τις ελευθερίες μας, με ενισχυμένο αίσθημα εμπιστοσύνης στο Κράτος.

Χρήσιμες παρατηρήσεις για το τι πρέπει να αλλάξει παραθέτει ο Παναγής Βουρλούμης στο τεύχος του Μαρτίου του Athens Review of Books. Το Σύνταγμα του 1975 προβλέπει στο άρθρο 110 μια εξαιρετικά βαρύγδουπη και χρονοβόρα διαδικασία για την αναθεώρησή του. Δεν έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου. Διαδοχικές κυβερνήσεις σπαταλούσαν τον χρόνο για να αποφύγουν το πολιτικό κόστος. Μια δική μου κυβέρνηση θα ζητήσει από τον ελληνικό λαό να εγκρίνει με δημοψήφισμα ένα νέο Σύνταγμα, παρακάμπτοντας το άρθρο 110.

3. Το πολιτικό μας σύστημα έχει χαρακτηριστεί πρωθυπουργοκεντρικό και πράγματι είναι. Στη δική μου κυβέρνηση θέλω να αποδυναμωθεί ο πρωθυπουργός και να ενδυναμώσουμε τους πολίτες. Ν' αποδυναμώσουμε την κεντρική εξουσία, τα υπουργεία, τους υπουργούς, τους παράγοντες, και να ενδυναμώσουμε την τοπική αυτοδιοίκηση. Μιλώ για μια ριζική αναδιανομή εξουσίας. Μιλώ για ένα κράτος στο οποίο η τοπική αυτοδιοίκηση, οι 325 δήμοι της χώρας και οι 13 περιφέρειες, θα έχουν πραγματική διοικητική και πραγματική οικονομική αυτοτέλεια.

Οι Περιφέρειες και οι Δήμοι θα έχουν ίδιους πόρους που θα καθορίζονται από αυτούς, στο πλαίσιο όμως του νόμου. Οι πολίτες θα συμμετέχουν στη διαμόρφωση των προϋπολογισμών του δήμου τους και της περιφέρειάς τους και θα αναλαμβάνουν τη χρηματοδότησή του. Αυτοτέλεια με ευθύνη.

4. Από μόνο του το ασφαλιστικό σύστημα είναι ικανό να ματαιώσει κάθε προσπάθεια υπέρβασης της κρίσης. Είναι ένα εξαιρετικά σύνθετο κουβάρι χιλιάδων μικρών ρυθμίσεων, που εξυπηρετούν ατέλειωτα πελατειακά προνόμια. Προσπαθείς να λύσεις ένα πρόβλημα και άθελα δημιουργείς δέκα καινούργια. Σπάνια βρίσκει τόσο καλή εφαρμογή ο μύθος του Γόρδιου Δεσμού.

Η δική μου κυβέρνηση θα καταργήσει στο σύνολό του το ασφαλιστικό, το συνταξιοδοτικό. Θα καταργήσει τις εισφορές. Μηδέν εισφορές εργαζόμενου, μηδέν εισφορές εργοδότη. Κάθε Έλληνας -εργαζόμενος είτε όχι- θα δικαιούται σύνταξη 700 ευρώ μηνιαίως, μόλις συμπληρώσει τα 67. Θα την πληρώνει το κράτος από τα γενικά φορολογικά έσοδα. Κόστος για τον προϋπολογισμό 15 δισ. ετησίως, 3 δισ. λιγότερα από όσα πληρώνει σήμερα το κράτος σε επιχορηγήσεις χρεοκοπημένων Ταμείων.

Καθώς δεν θα υπάρχουν ασφαλιστικά Ταμεία, θα μπορούν να καταργηθούν αμέσως όλοι οι υπέρ τρίτων φόροι που υπάρχουν για να συντηρούν τα ταμεία. Χωρίς εισφορές, δεν θα υπάρχει μαύρη εργασία. Χωρίς εισφορές, η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας θα εκτιναχθεί. Η ανάπτυξη θα είναι ante portas.

5. Μικρότερο κράτος. Υπάρχουν δύο ομάδες πολιτών. Οι υπάλληλοι του δημόσιου τομέα και οι συνταξιούχοι είναι η μία. Η άλλη είναι οι παραγωγικά απασχολούμενοι, που συνεισφέρουν φόρους και εισφορές για να αμείβεται η ομάδα των υπαλλήλων του δημοσίου και οι συνταξιούχοι. Η πρώτη εισπράττει και η δεύτερη πληρώνει.

Στα χρόνια της κρίσης, η δεύτερη ομάδα, αυτή που πληρώνει, συρρικνώθηκε αριθμητικά σημαντικά. Είναι πια σαφώς μικρότερη από την πρώτη. Τον Ιανουάριο του 2015 σε άρθρο μου στην Καθημερινή έδωσα στοιχεία για το 2013: 3,48 εκατ. υπάλληλοι δημοσίου και συνταξιούχοι, 2,78 εκατ. οι παραγωγικά απασχολούμενοι. Μεταξύ 2008 και 2013 η ομάδα των παραγωγικά απασχολούμενων μειώθηκε κατά 1 περίπου εκατομμύριο. Η πραγματικότητα το 2016 είναι ασφαλώς χειρότερη.

Είναι απολύτως παράλογο να περιμένετε ότι 2,5 εκατ. παραγωγικά απασχολούμενοι θα πληρώνουν για τον εαυτό τους και την οικογένειά τους και θα πληρώνουν επιπλέον για τη σίτιση 3,5 εκατ. υπαλλήλων και συνταξιούχων. Απλώς δεν γίνεται. Δεν βγαίνουν οι αριθμοί. Βρισκόμαστε σε απόλυτο αδιέξοδο.

Θυμηθείτε τον υπουργό κ. Κατρούγκαλο: Κόκκινη γραμμή η μείωση των συντάξεων. Θα αυξηθούν οι εισφορές για να πληρωθούν οι συντάξεις. Το ίδιο μοτίβο παντού. Οι δαπάνες του κράτους μεγαλώνουν και ο φθίνων αριθμός των παραγωγικά απασχολούμενων καλείται να τις καλύψει. Το αδιέξοδο είναι απόλυτο. Μία μόνο λύση υπάρχει. Η "ακατανόμαστη": Να περιοριστεί σημαντικά ο αριθμός της πρώτης ομάδας. Να καταργηθούν οι σκανδαλώδεις πρόωρες συντάξεις των κομματικών πελατών και να καταργηθούν όλες ανεξαιρέτως οι περιττές υπηρεσίες του Δημόσιου τομέα.

Πρέπει να γίνουν απολύσεις. Πολλές. Πρέπει βέβαια ταυτόχρονα να φροντίσει η πολιτεία για την κατά το δυνατό ομαλή μετάβαση από το δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα.

Επιτρέψτε μου να επαναλάβω. Χωρίς δραστική μείωση του δημόσιου τομέα δεν θα υπάρξει ανάπτυξη. Χωρίς δραστική μείωση του δημόσιου τομέα δεν θα μειωθεί η εξοντωτική φορολογική επιβάρυνση των παραγωγικά απασχολούμενων. Η εξοντωτική φορολογία θα διαλύσει ό,τι απομένει από την οικονομία και θα στείλει εκατοντάδες χιλιάδες στην παρανομία της φοροδιαφυγής, στη μαύρη οικονομία, στο εξωτερικό.

Αναφέρθηκα σε πέντε κεφάλαια πολιτικής μιας δικής μου κυβέρνησης. Δημιουργούν τα θεμέλια για μια οικονομία ανταγωνιστική που αναπτύσσεται ραγδαία. Όλα όσα σας είπα απορρίπτονται συλλήβδην από το πολιτικό και μιντιακό κατεστημένο, με την προσχηματική δικαιολογία ότι αυτά δεν γίνονται στην Ελλάδα. Ε, λοιπόν, εγώ νομίζω πως γίνονται και είμαι διατεθειμένος να τα κάνω».