«Καταδικαστικές» οι αυξήσεις του ΦΠΑ για τον τουρισμό

Μετά από μία περίοδο ύφεσης, το 2014 ο ελληνικός τουρισμός παρουσίασε σημαντική ανάκαμψη, με αυξήσεις τόσο σε επίπεδο αφίξεων όσο και σε επίπεδο τζίρων, ενώ θετικά ήταν και τα πρώτα μηνύματα για το 2015.

Ωστόσο, μετά και τις πρόσφατες αυξήσεις στους συντελεστές ΦΠΑ και τη σταδιακή κατάργηση των μειωμένων συντελεστών σε ορισμένα νησιά του Αιγαίου, επιχειρηματίες και φορείς του κλάδου παρουσιάζονται ιδιαίτερα ανήσυχοι τόσο για το σήμερα όσο και για το αύριο. Οι φόβοι αυτοί είναι αναμενόμενοι.

Είναι όμως και βάσιμοι; Τα νούμερα απαντούν: Ξεκάθαρα ναι!

Συγκριτική μελέτη KPMG

Με σκοπό την αξιολόγηση της θέσης του ελληνικού τουρισμού έναντι του ανταγωνισμού και τον πιθανό μεσομακροπρόθεσμο αντίκτυπο που θα έχουν στον τουρισμό της χώρας οι πρόσφατες αυξήσεις στο ΦΠΑ, συγκρίνουμε τους νέους συντελεστές ΦΠΑ στην Ελλάδα με τους αντίστοιχους συντελεστές σε Πορτογαλία, Ισπανία, Μάλτα, Ιταλία, Κροατία και Κύπρο.

Η σύγκριση αφορά τις βασικές «πρώτες ύλες» που απαιτούνται για την παραγωγή τουριστικού προϊόντος, οι οποίες είναι η διαμονή, η εστίαση, τα βασικά είδη διατροφής, τα αλκοολούχα ποτά, οι εγχώριες μεταφορές προσώπων και η είσοδος σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους.

Από την έρευνα προκύπτει ότι, μετά τις πρόσφατες αλλαγές, η Ελλάδα θα εφαρμόζει τον υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ στη διαμονή μαζί με την Κροατία (13%), με τον μέσο όρο στις ανταγωνίστριες χώρες αναφοράς να ανέρχεται περίπου στο 9%.

Παρόμοια εικόνα και στην εστίαση, όπου θα καταλαμβάνουμε την πρώτη θέση με την Πορτογαλία (23%), όταν ο μέσος όρος στις χώρες αναφοράς είναι μικρότερος του 14%. Ωστόσο, τόσο στην Πορτογαλία όσο και στη Μάλτα (η οποία Μάλτα εφαρμόζει συντελεστή ΦΠΑ 18% στην εστίαση), υπάρχουν οικονομικές εναλλακτικές. Και αυτό διότι η αγορά βασικών ειδών διατροφής σε Μάλτα και Πορτογαλία επιβαρύνεται με ΦΠΑ 0% και 6%, αντίστοιχα, όταν στην Ελλάδα η αγορά βασικών ειδών διατροφής είναι 13% και 23%, ανάλογα με το αν έχει προηγηθεί παρασκευή ή επεξεργασία.

Στη μεταφορά προσώπων η Ελλάδα θα εφαρμόζει το δεύτερο υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ (23%) μετά την Κροατία (25%), ξεπερνώντας τον μέσο όρο των ανταγωνιστριών χωρών αναφοράς κατά περίπου 14.5 ποσοστιαίες μονάδες.

Δεύτερη θέση και στο ύψος του ΦΠΑ επί των πωλήσεων αλκοολούχων ποτών, με Ελλάδα και Πορτογαλία να εφαρμόζουν ήδη 23% ΦΠΑ (υψηλότερο ΦΠΑ εφαρμόζει η Κροατία με 25%), όταν ο μέσος όρος στις ανταγωνίστριες χώρες αναφοράς ανέρχεται περίπου στο 21%. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η οινοπαραγωγός Πορτογαλία υποστηρίζει έμπρακτα τον κλάδο της παραγωγής κρασιού, έχοντας εξασφαλίσει χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ (13%).

Τέλος, η είσοδος σε χώρους πολιτισμού στην Ελλάδα δεν επιβαρύνεται με ΦΠΑ, όταν ο ΦΠΑ που εφαρμόζουν οι ανταγωνίστριες χώρες αναφοράς αγγίζει, κατά μέσο όρο, το 7,5%.

Συνολικά, η έρευνά μας καταδεικνύει ότι, μετά την αύξηση στους συντελεστές ΦΠΑ, η Ελλάδα θα είναι, σε απόλυτες τιμές, ακριβότερη από πλευράς ΦΠΑ κατά περίπου 6 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον μέσο όρο των ανταγωνιστριών χωρών αναφοράς, όταν με τους προηγούμενους συντελεστές ήταν ελαφρώς οικονομικότερη.

Προτάσεις για μειώσεις και ισοδύναμα

Η ανάγκη σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας καθιστά περισσότερο από ποτέ απαραίτητο τον σχεδιασμό μέτρων αναπτυξιακού χαρακτήρα. Οι αυξήσεις στο ΦΠΑ στις παραπάνω βασικές κατηγορίες αναμένεται να αποτελέσουν ανασταλτικό παράγοντα στην ανάπτυξη του τουρισμού και της εν γένει οικονομίας. Ως εκ τούτου, η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να επιδιώξει την εφαρμογή ισοδύναμων μέτρων, λαμβάνοντας υπόψη ότι βασικό κριτήριο επιλογής ταξιδιωτικού προορισμού αποτελεί το κόστος μεταφοράς και η διαμονή.

Πιο συγκεκριμένα, θεωρούμε απαραίτητο να επανέλθει ο συντελεστής ΦΠΑ στη μεταφορά προσώπων στο εσωτερικό της χώρας στο 13%, ούτως να προαχθεί ο εσωτερικός τουρισμός και να αυξηθεί ο αριθμός των προορισμών που θα επισκέπτονται εντός της χώρας ταξιδιώτες από το εξωτερικό. Παράλληλα, θα πρέπει να μειωθεί ο συντελεστής ΦΠΑ επί της διαμονής, λαμβάνοντας υπόψη ότι ένας συντελεστής της τάξης του 9% θα καθιστούσε την Ελλάδα ελαφρώς οικονομικότερη από Ισπανία, Κροατία και Ιταλία.

Ως ισοδύναμα μέτρα προτείνεται, μεταξύ άλλων, να υπάρξουν αυξήσεις τόσο στα ήδη χαμηλά εισιτήρια εισόδου σε χώρους πολιτισμού όσο και στον αντίστοιχο ΦΠΑ (από 0% στο 13%), καθώς επίσης και στο ΦΠΑ επί της πώλησης μη παραδοσιακών αλκοολούχων ποτών (από 23% στο 25%).

Τέλος, προτείνεται η εφαρμογή μέτρων απελευθέρωσης του ωραρίου λειτουργίας της αγοράς τις Κυριακές, με σκοπό την αύξηση των πωλήσεων και, ως εκ τούτου, του ΦΠΑ που θα εισπράττεται από το ελληνικό Δημόσιο.

* Ο Νίκος Καλόφωνος είναι Διευθυντής στο Φορολογικό Τμήμα της KPMG