Nixon: Η παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ δεν είναι το βασικό σενάριο

Έντονο προβληματισμό προκαλεί το άρθρο του Simon Nixon, του κεντρικού αρθρογράφου της Wall Street Journal για ευρωπαϊκά θέματα. Ο αρθρογράφος υποστηρίζει ότι πλέον το βασικότερο σενάριο δεν είναι η παραμονή της χώρα στο ευρώ.

Επικαλούμενος πηγές προσκείμενες στις εξελίξεις, επισημαίνει πως η πιθανότητα να εγκαταλείψει ο κ. Τσίπρας τα αιτήματα της αποκαλούμενης Αριστερής Πλατφόρμας είναι μόλις 5% και τονίζει πως η χώρα οδεύει σε μία μακρά περίοδο εσωτερικής χρεοκοπίας με κλειστές τράπεζες και κεφαλαιακούς περιορισμούς. Θεωρεί πιθανότερο το σενάριο διεξαγωγής εκλογών ή δημοψηφίσματος εν μέσω αυτού του κλίματος, ώστε να δημιουργηθούν νέες πολιτικές συνθήκες που να επιτρέψουν την επίτευξη συμφωνίας. Τονίζει, όμως, πως η Ευρώπη μπορεί πλέον να αντέξει το σοκ του Grexit.

«Είναι ακόμη πιθανό να παραμείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη, αν και δεν είναι πλέον αυτό το βασικό σενάριο για πολλούς αξιωματούχους. Αν μη τι άλλο, οι περισσότεροι φοβούνται ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί πολύ περισσότερο προτού βελτιωθεί. Κανείς δεν θεωρεί ότι θα επιτευχθεί συμφωνία στη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης στη Ρίγα, που αρχικά είχε τεθεί ως τελική προθεσμία. Η νέα προθεσμία τώρα λέγεται πως είναι η 11η Μαΐου. Όμως, μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτικών και παραγόντων που συναντήθηκαν στην Ουάσιγκτον την προηγούμενη εβδομάδα για την εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ, υπήρχε ελάχιστη αισιοδοξία για την επίτευξη συμφωνίας μέχρι τότε», αναφέρει το άρθρο.

«Οι δύο πλευρές δεν έχουν έρθει πιο κοντά από τότε που ανέλαβε την εξουσία η νέα κυβέρνηση στην Ελλάδα, προ τριμήνου. Τίποτα κυριολεκτικά δεν έχει επιτευχθεί» δήλωσε αξιωματούχος. Ουσιαστικά, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Προς το παρόν, το μεγαλύτερο μέρος των σχεδίων της Αθήνας για μεταρρυθμίσεις στοιχίζει περισσότερα χρήματα ή μειώνει τα δημόσια έσοδα, με βάση παράγοντες της ευρωζώνης. Αναφέρουν ότι εάν αθροίσεις τις κυβερνητικές προτάσεις, το πλεόνασμα του προϋπολογισμού μετατρέπεται σε έλλειμμα 10%-15%, ενώ το χρέος εκτινάσσεται σε περισσότερο από το 120% του ΑΕΠ για το 2022. Με κανέναν τρόπο δεν θα μπορούσε η ευρωζώνη -πόσο μάλλον το ΔΝΤ- να εκταμιεύσει κονδύλια με βάση αυτούς τους φανταστικούς αριθμούς, σημειώνει ο Simon Nixon.

Και συμπληρώνει: «Η πρόταση κατακλείδα είναι πως η Αθήνα δεν θα πάρει άλλα χρήματα εάν δεν πετύχει συμφωνία που να ικανοποιεί τον όρο του ΔΝΤ ότι το χρέος της Ελλάδας βρίσκεται σε βιώσιμο δρόμο και πως έχει μεσοπρόθεσμο σχέδιο χρηματοδότησης. Η ευρωζώνη από την πλευρά της δεν θα εκταμιεύσει κεφάλαια χωρίς να έχει τη σφραγίδα του ΔΝΤ. Το Ταμείο έχει συμφωνήσει να εκλογικεύσει τα αιτήματά του, αλλά αυτό δεν μειώνει το μέγεθος του συμβιβασμού που ζητά ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Ακόμη και μία μικρότερη συμφωνία θα απαιτεί είτε από την Αθήνα να δεσμευθεί σε ένα φιλόδοξο τρίτο πρόγραμμα στήριξης, είτε από την ευρωζώνη να συμφωνήσει σε ουσιαστική ανακούφιση χρέους, κάτι που δεν πρόκειται να κάνει εάν η Αθήνα δεν πείσει την ευρωζώνη ότι βλέπει σοβαρά τις μεταρρυθμίσεις».

«Ενδεχομένως ο κ. Τσίπρας να κάνει ένα βήμα πίσω από το χείλος του γκρεμού, να εγκαταλείψει την ακροαριστερή πτέρυγα της παράταξής του και να σχηματίσει νέο συνασπισμό με μετριοπαθείς φιλοευρωπαίους που θα θέλουν να στηρίξουν τις μεταρρυθμίσεις, εξασφαλίζοντας έτσι μία συμφωνία στο παρά πέντε για να αποφευχθεί η καταστροφή. Ανώτερο πολιτικό στέλεχος προσκείμενο στις εξελίξεις δίνει πιθανότητα 5% σε αυτό το σενάριο. Το πιθανότερο είναι ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει.

Το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα εξαρτάται από το σε ποιον θα κηρύξει στάση πληρωμών η Ελλάδα και ποια θα είναι η αντίδραση των καταθετών. Εάν η Αθήνα χρεοκοπήσει σε κρατικά ομόλογα ή δάνεια, τότε η ΕΚΤ θα αναγκαστεί να στερήσει από τις ελληνικές τράπεζες νέα χρηματοδότηση από τον ΕLA. Εάν όμως αποφασίσει να κηρύξει στάση πληρωμών στους πολίτες της, ενδεχομένως με την έκδοση υποσχετικών για να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις, τότε οι καταθέτες μπορεί να αρχίσουν να αδειάζουν τους λογαριασμούς τους. Και πάλι οι τράπεζες ίσως ξεμείνουν από collateral για την έκτακτη χρηματοδότηση. Και στις δύο περιπτώσεις, η Αθήνα θα πρέπει να επιβάλει κεφαλαιακούς περιορισμούς και τραπεζική αργία για να σταματήσει την έκρηξη του χρηματοπιστωτικού συστήματος».

«Ορισμένοι πιστεύουν πως η Ελλάδα θα συνεχίσει έτσι για αρκετές εβδομάδες αν όχι μήνες, ενώ τεχνικά θα παραμένει μέλος της ευρωζώνης. Επισημαίνουν άλλωστε και το παράδειγμα της Κύπρου.

Με βάση αυτήν την ανάλυση, μπορεί να υπάρχει ακόμη χρόνος μετά τη χρεοκοπία για να γίνουν νέες εκλογές ή ίσως και δημοψήφισμα για την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα νέο πολιτικό σχήμα στην Αθήνα το οποίο θα έχει τη βούληση να καταλήξει σε συμφωνία για να παραμείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη. Αρκετοί ανώτατοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δηλώνουν κατ’ ιδίαν πως αυτό είναι τώρα το βασικό σενάριο.

Άλλοι ωστόσο θεωρούν ότι η Αθήνα δεν θα έχει πολύ χρόνο μετά τη χρεοκοπία μέχρις ότου καταστεί αναπόφευκτη η έξοδος από το ευρώ. Η κατάσταση στην Κύπρο άλλωστε ήταν πολύ διαφορετική. Εκεί, οι τράπεζες έκλεισαν και μπήκαν οι κεφαλαιακοί περιορισμοί στο πλαίσιο ενός σχεδίου για την αναδιοργάνωση και την εξυγίανση του πιστωτικού συστήματος. Στην περίπτωση της Ελλάδας θα κλείσουν για να αποτραπεί η κατάρρευσή τους χωρίς σχέδιο για οικονομική και χρηματοοικονομική σταθερότητα.

Εν τω μεταξύ, η απώλεια της ρευστότητας θα επιφέρει καταστροφικό αντίκτυπο στην οικονομία, βραχυπρόθεσμα, αλλά και στις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης, ανεβάζοντας ακόμη περισσότερο τον πήχη για συμφωνία που θα εξασφάλιζε την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη. Ορισμένοι παράγοντες πιστεύουν ότι η κατάσταση μετά τη χρεοκοπία μπορεί να βγει γρήγορα εκτός ελέγχου, αναγκάζοντας την Αθήνα να βρεθεί εκτός ευρώ.

Δεν αποτελεί έκπληξη ότι ορισμένες κυβερνήσεις υποστηρίζουν πλέον πως προτεραιότητα της ευρωζώνης θα πρέπει πλέον να είναι το πώς θα ελαχιστοποιηθεί ο αντίκτυπος από το Grexit. Είναι κοινή θέση πως η ευρωζώνη είναι καλύτερα προετοιμασμένη για να αντέξει το σοκ από ό,τι στις αρχές της κρίσης, αν μη τι άλλο λόγω του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.

Η οικονομία της ευρωζώνης αναπτύσσεται, ενώ οι χώρες που βρίσκονταν στη δίνη της κρίσης καταγράφουν τον ταχύτερο ρυθμό ανάπτυξης. Οι οικονομικοί και οι χρηματοοικονομικοί δεσμοί με την Ελλάδα έχουν μειωθεί απότομα. Η Πορτογαλία που θεωρείται η πιο ευάλωτη έχει την προστασία ενός μεγάλου μαξιλαριού ρευστότητας. Η Λισαβόνα δηλώνει βέβαιη ότι μπορεί να αντέξει το σοκ.

Ωστόσο, είναι αναπόφευκτο ότι θα υπάρξει κάποιος κίνδυνος μετάδοσης, αν μη τι άλλο επειδή οι αγορές θα πρέπει να δεχθούν ότι η ευρωζώνη δεν είναι τελικά μη αναστρέψιμη.

Τα spreads των ομολόγων της περιφέρειας αυξήθηκαν λίγο την προηγούμενη εβδομάδα  -από ιστορικά χαμηλά επίπεδα- και οι τραπεζικές μετοχές υποχώρησαν. Ορισμένοι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες και στην ΕΚΤ πιστεύουν πως η ευρωζώνη μπορεί να χρειαστεί σύντομα να ενισχύσει  τα μέτρα ανάσχεσης και να επιταχύνει τη δημιουργία του ενιαίου ταμείου για την εκκαθάριση των τραπεζών, ακόμη και για την ενιαία εγγύηση καταθέσεων.

Άλλοι πιστεύουν πως η ευρωζώνη θα χρειαστεί να επιταχύνει σχέδια για τη δημιουργία ενιαίας δημοσιονομικής αρχής. Όλα αυτά βεβαίως περιλαμβάνουν δύσκολες πολιτικές αποφάσεις για τις κυβερνήσεις της. Πάντα δήλωναν όμως ότι η Ελλάδα είναι ειδική περίπτωση. Οι αγορές μπορεί να ζητήσουν αποδείξεις γι' αυτό».