Hugo Dixon: Πώς μπορεί να γυρίσει την παρτίδα ο Τσίπρας

Ο Αλέξης Τσίπρας πρέπει να κρατήσει την ψυχραιμία του. Ο νέος πρωθυπουργός διέβη τον Ρουβίκωνα ζητώντας παράταση του μισητού προγράμματος διάσωσης της χώρας, εγκαταλείποντας ταυτόχρονα πολλές προεκλογικές υποσχέσεις. Ο Τσίπρας πρέπει να καταλάβει πως τώρα δεν υπάρχει επιστροφή. Όμως μπορεί να βγει νικητής από την ήττα εάν ενστερνιστεί με σθένος ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις.

Ο Τσίπρας έκανε πρώτος πίσω την Παρασκευή όταν έγινε ξεκάθαρο ότι αυξάνονταν οι πιθανότητες για bank run και ότι θα έπρεπε μέσα σε λίγες ημέρες να επιβληθούν έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων, αν δεν κατέληγε σε συμφωνία με τους πιστωτές της ευρωζώνης. Η ίδια η κυβέρνηση θα κατέρρεε μέσα σε διάστημα εβδομάδων. Η μιζέρια που θα επέφερε αυτό πάνω σε έναν λαό που ήδη βασανίζεται θα ήταν τρομερή.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός έπρεπε επίσης να αποδεχθεί σχεδόν ότι απαιτούσαν οι πιστωτές του, με πρώτη τη Γερμανία. Ωστόσο, η Αθήνα διασφάλισε μια δυνητικά σημαντική υποχώρηση: θα έχει τη δυνατότητα να προτείνει τη δική της λίστα μεταρρυθμίσεων.

Από την άλλη πλευρά, ο Τσίπρας έπρεπε να καταπιεί πολλά πικρά φάρμακα. Όχι μόνο έπρεπε να ζητήσει παράταση του προγράμματος με επιτήρηση από τις μη δημοφιλείς Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Έπρεπε επίσης να υποσχεθεί να μην ανατρέψει τις μεταρρυθμίσεις που εισήγαγαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις ή να εφαρμόσει αμφιλεγόμενα μέτρα μονομερώς κατά την τετράμηνη περίοδο κατά την οποία θα διαπραγματεύεται μια νέα μακροπρόθεσμη συμφωνία.

Η στροφή των 180 μοιρών θα εξοργίσει την ισχυρή σκληροπυρηνική παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ. Όμως είναι προς το συμφέρον του ελληνικού λαού. Ο Τσίπρας πρέπει τώρα να παρουσιάσει τη δική του λίστα μεταρρυθμίσεων μέχρι το βράδυ της Δευτέρας. Πρέπει να αντισταθεί στον όποιον πειρασμό να φέρει χλιαρές προτάσεις που μπορεί να ικανοποιήσουν τους ακραίους συναδέλφους του.

Αντιθέτως, η Αθήνα θα πρέπει να προτείνει ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις που η προηγούμενη συντηρητική κυβέρνηση δεν μπόρεσε να ενστερνιστεί. Πρέπει να εκπλήξει τους εταίρους της ευρωζώνης με τον ζήλο της και να βοηθήσει έτσι ώστε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη τους, η οποία καταρρακώθηκε ως αποτέλεσμα των περίεργων διαπραγματευτικών τακτικών του ΣΥΡΙΖΑ τον τελευταίο μήνα.

Ο Τσίπρας από καιρό λέει ότι θέλει να καταπολεμήσει την φοροδιαφυγή, την διαφθορά και τα προνόμια, καθώς και να «χαλιναγωγήσει» τους ολιγάρχες που ελέγχουν κομμάτια της οικονομίας και καταπνίγουν το επιχειρείν. Τώρα είναι η ευκαιρία του να αποδείξει ότι εννοεί αυτό που λέει.

Στην κορυφή της λίστας της Αθήνας θα πρέπει να είναι η δημιουργία μιας πραγματικά ανεξάρτητης φορολογικής αρχής. Η τελευταία κυβέρνηση, υπό την ηγεσία του Αντώνη Σαμαρά, απέλυσε τον επικεφαλής της αρχής. Η στήριξη των φορολογικών αρχών με ισχυρές νομικές δικλείδες ασφαλείας θα έδειχνε ότι ο Τσίπρας παίρνει σοβαρά την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, που είναι ένα από τα βαθύτερα προβλήματα της Ελλάδας.

Αυτή η μεταρρύθμιση θα μπορούσε να συνοδεύεται από προσφορά φορολογικής αμνηστείας: όποιος δηλώσει αδήλωτα εισοδήματα θα πληρώσει χαμηλότερο φόρο, όμως αυτοί που δεν θα το κάνουν και ανακαλυφθούν, θα πρέπει να πληρώσουν και ολόκληρο τον φόρο και πρόστιμα.

Ο πρωθυπουργός θα πρέπει επίσης να υποσχεθεί να απαλείψει τα φορολογικά και ασφαλιστικά προνόμια που απολαμβάνουν οι πλούσιοι. Για παράδειγμα, οι δικαστές, οι στρατηγοί και οι ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι θα πρέπει να περιμένουν να πάρουν σύνταξη όσο και ο απλός λαός.

Ομοίως, η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία θα πρέπει να σταματήσει να εξαιρείται από τον ΕΝΦΙΑ. Ούτε θα πρέπει η κυβέρνηση να συνεχίσει να πληρώνει τις συντάξεις και τους μισθούς των ιερέων. Η εκκλησία θα πρέπει να προσφερθεί να τους χρηματοδοτεί από μόνη της.

Ο Τσίπρας θα πρέπει επίσης να αναβιώσει την ιδέα –την οποία μπλόκαρε ο Σαμαράς- να φορολογηθούν οι υπερπλούσιοι εφοπλιστές της χώρας. Είναι εκπληκτικό που εξακολουθούν να ξεφεύγουν από το φορολογικό δίκτυ.

Επόμενο στη λίστα της Αθήνας θα πρέπει να είναι η απελευθέρωση των αγορών, όπως οι κλάδοι των λογιστών, των λιανικών πωλήσεων και των τηλεπικοινωνιών, όπου εξακολουθούν οι περιοριστικές πρακτικές. Αυτό θα προσέλκυε επενδύεις και θα έδινε στους καταναλωτές μια καλύτερη συμφωνία. Ένα μέτρο που θα μπορούσε να απασχολήσει τα πρωτοσέλιδα θα ήταν η απελευθέρωση των τιμών του γάλακτος.

Ο Τσίπρας θα πρέπει επίσης να δημιουργήσει μια «bad bank» κατά τα πρότυπα αυτών που έχουν δημιουργήσει επιτυχώς η Ισπανία και η Ιρλανδία. Ο διαχωρισμός των μη εξυπηρετούμενων δανείων όχι μόνο θα απελευθέρωνε τις τράπεζες και θα τους έδινε την δυνατότητα να παράσχουν πίστωση στην οικονομία. Θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει ώστε να παταχθεί η διαφθορά, καθώς πολλά από τα «κόκκινα» δάνεια είναι ολιγαρχών που είναι αρκετά έξυπνοι ώστε να πιέσουν τις τράπεζες να μην τους κάνουν κατάσχεση.

Είναι κατανοητό ότι υπάρχει κάποιος φόβος πως μια «bad bank» θα μπορούσε να καταλήξει να γίνει μια «πίσω πόρτα» ώστε να εξυπηρετηθούν διεφθαρμένες επιχειρήσεις, μέσω της απομείωσης των δανείων τους ενόσω θα επιτρέπεται στους νυν ιδιοκτήτες τους να έχουν τον έλεγχο των επιχειρήσεων. Αν όμως ο οργανισμός έχει ισχυρή και ανεξάρτητη διακυβέρνηση, αυτό δεν θα είναι ρίσκο. Σε μια τέτοια βάση, η ευρωζώνη θα πρέπει να είναι πρόθυμη να εκταμιεύσει μέρος των χρημάτων που μόλις ξαναπήρε πίσω από το ΤΧΣ για να χρηματοδοτηθεί μια «bad bank».

Οι πιστωτές της Ελλάδας κρατούν τη χώρα σε «κοντό λουρί». Δεν έχουν πει πώς θα δώσουν στην Ελλάδα χρήματα για να μην χρεοκοπήσει τον επόμενο μήνα. Επίσης έχουν αφήσει στον «αέρα» την πιθανότητα χαλάρωσης της τιμωρητικής δημοσιονομικής λιτότητας, χωρίς να λένε πόση θα είναι αυτή η χαλάρωση.

Αν ο Τσίπρας μπορεί να εκπλήξει τους εταίρους της ευρωζώνης με ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις, θα γίνουν πιο πρόθυμοι να βρουν το ρευστό ώστε η Αθήνα να αποφύγει την χρεοκοπία –πιθανότατα επιτρέποντάς της να πουλήσει περισσότερα έντοκα γραμμάτια στις τράπεζές της. Θα είναι πιο πιθανό να χαλαρώσουν τη δημοσιονομική σύσφιξη, επιτρέποντας έτσι στην κυβέρνηση να χρηματοδοτήσει ορισμένες από τις πιο πιεστικές πολιτικές της κατά της φτώχειας. Επίσης θα είναι πιο «ανοικτοί» στο ενδεχόμενο να ελαφρύνουν του τεράστιο χρέος της Ελλάδας.

Δεν θα είναι εύκολο για τον Τσίπρα να τα κάνει όλα αυτά, τόσο λόγω των ακροαριστερών συναδέλφων του όσο και των συμφερόντων που στηρίζουν το κόμμα του. Όμως είναι αρκετά δημοφιλής ώστε να τα κάνει, ιδιαίτερα αν εξασφαλίσει μια νέα εντολή με ένα δημοψήφισμα ή μια δεύτερη εκλογή. Τώρα είναι η ώρα να «τα σπάσει» με τις φράξιες και να συνταχθεί αποφασιστικά με τον Ελληνικό λαό.