Στο χάος της πολυνομίας πνίγεται η επιχειρηματικότητα

Όποιες καλές προθέσεις και να έχουν ο πρωθυπουργός, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και κάποιοι υπουργοί τους, όπως για παράδειγμα οι κ. Νίκος Δένδιας, Γιάννης Βρούτσης, Κυριάκος Μητσοτάκης, Χρ. Σταϊκούρας, Μιχ. Χρυσοχοΐδης και κάποιοι άλλοι, η πραγματική οικονομία στην Ελλάδα δύσκολα θα βγει από το τέλμα στο οποίο βρίσκεται.

Το κύριο δε συστατικό του τέλματος αυτού, περισσότερο από τη χαμηλή ζήτηση, είναι η γραφειοκρατική ακαμψία που πλήττει τη χώρα. Δεν πρόκειται δε για μία απλή ασθένεια, αλλά για πραγματικό πολιτικοδιοικητικό... Aids, το οποίο καταστρέφει ανοσοποιητικά συστήματα και οδηγεί, αργά αλλά σταθερά, στο μοιραίο. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στην ελληνική περίπτωση.

Έτσι, τα ωραία λόγια του πρωθυπουργού μας στην 79η ΔΕΘ απέχουν από την πραγματικότητα. Κυρίως δε από την πραγματικότητα των επιχειρήσεων, οι οποίες είναι και τα δυναμικότερα κύτταρα της οικονομικής, τεχνολογικής και κοινωνικής ανάπτυξης μιας χώρας.

Ιστορικά, η οικονομική ανάπτυξη ως συνάρτηση της παραγωγικότητας και η προώθηση της εθνικής ανταγωνιστικότητας συνδέονται άρρηκτα με τη θεσμική οργάνωση μιας κοινωνίας και τη διοικητική της δομή.

Χωρίς καμιά αμφιβολία, στο επίπεδο αυτό παίζει ρόλο και η πολιτική, η οποία, όμως, στις δημοκρατικές κοινωνίες, είναι εναλλασσόμενη. Συνεπώς, η δομή και η οργάνωση της δημόσιας διοίκησης έχει έναν ρόλο μόνιμο και αποφασιστικό για την πορεία της οικονομίας.

Οι παρατηρήσεις αυτές δεν είναι καινούργιες, ούτε φιλοδοξούν να θεωρηθούν ότι αναδεικνύουν κάτι που ήταν άγνωστο στους ασχολούμενους με τα οικονομικά θέματα. Εξάλλου, ο γνωστός Αμερικανός καθηγητής και γκουρού της διοίκησης των επιχειρήσεων, Μάικλ Πόρτερ, στο κλασσικό βιβλίο του «Η Συγκριτική Ανταγωνιστικότητα των Εθνών» περιλαμβάνει τη δημόσια διοίκηση ανάμεσα στους κύριους παράγοντες οι οποίοι διαμορφώνουν την εθνική ανταγωνιστικότητα. Αυτό που ο Μ. Πόρτερ υπογραμμίζει ιδιαίτερα είναι η αμφίδρομη συνάρτηση αυτών των παραγόντων.

Η σύγχρονη διοίκηση δεν αρκεί μόνον να επηρεάζει. Πρέπει να έχει την ικανότητα και να επηρεάζεται από όλους τους άλλους συντελεστές της παραγωγής και της ανταγωνιστικότητας. Όπως οι τελευταίοι αναγκάζονται να προσαρμόζονται, κυριολεκτικώς καθημερινά, στις συνθήκες που υπαγορεύει η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις, την ίδια ικανότητα προσαρμογής πρέπει να επιδεικνύει και ο διοικητικός μηχανισμός.

Αυτό σημαίνει ότι η δημόσια διοίκηση και η γραφειοκρατία, που παραδοσιακά ήταν –και ίσως παραμένουν– περίπου συνώνυμα με την τυπολατρεία και την ανελαστικότητα, πρέπει να μυηθούν στην ευελιξία και να αποκτήσουν την ικανότητα ταχείας προσαρμογής.

Είναι φανερό ότι αυτό που απαιτείται είναι η μεταμόρφωση της προσωπικότητας της δημόσιας διοίκησης –αν όχι μία επανίδρυση του κράτους, όπως είχε προαναγγελθεί. Για να γίνει αυτό, χρειάζονται όχι απλώς πολλά μέτρα, αλλά ριζική αλλαγή νοοτροπίας στο επίπεδο της διοίκησης και της πολιτικής ηγεσίας που τη θεσμοθετεί. Όμως, ακόμη και αυτό δεν θα ήταν αρκετό. Στην προσπάθεια αναβάθμισης της δημόσιας διοίκησης, πρέπει να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο και ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας διότι δεν επηρεάζεται μόνον, αλλά και επηρεάζει τη δημόσια διοίκηση.

Ωστόσο, υπό το σημερινό καθεστώς πολυνομίας, τι μπορεί να κάνει ο ιδιωτικός τομέας όταν οι άνθρωποί του δαπανούν τον χρόνο τους τρέχοντας από υπουργό σε υπουργό; Όταν, βεβαίως, αυτός καταδέχεται να τους δεχθεί...

Χαρακτηριστική είναι έτσι η περίπτωση της ελληνικής βιομηχανίας ειδών διατροφής, η οποία υπάγεται ως προς τη λειτουργία της σε έξι διαφορετικά υπουργεία! Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε απόφαση των διοικήσεων των μεγάλων, μικρομεσαίων και μικρών επιχειρήσεων του κλάδου θα πρέπει να διασχίζει τις γραφειοκρατίες των ανωτέρω έξι υπουργείων και ο καθένας μπορεί να καταλάβει τι συνεπάγεται αυτό.

Ας σημειωθεί επίσης ότι η βιομηχανία ειδών διατροφής, που είναι ο σημαντικότερος κλάδος της ελληνικής μεταποιήσεως, τελεί υπό πολύ σκληρό διεθνή ανταγωνισμό και, στις σημερινές συνθήκες παγκοσμιοποιήσεως, είναι απαραίτητο να πραγματοποιεί τεράστιες επενδύσεις σε έρευνα, ανάπτυξη και νέες τεχνολογίες. Εξάλλου, τα τελευταία χρόνια, λόγω της ανοδικής πορείας του, ο κλάδος είναι και από τους λίγους που δημιουργεί θέσεις εργασίας.

Πέρα, όμως, από τη βιομηχανία ειδών διατροφής, υπάρχουν και άλλοι κλάδοι της μεταποιήσεως που υπάγονται σε δύο ή τρία διαφορετικά υπουργεία - ό,τι αυτό συνεπάγεται για το λειτουργικό τους κόστος.

Αν λοιπόν η κυβέρνηση θέλει ανάπτυξη, ας αρχίσει να καταπολεμά τις παραπάνω αγκυλώσεις. Ας αρχίσει επιτέλους να εφαρμόζει νόμους που η ίδια ψηφίζει και ας πετάξει έξω από ζωτικές θέσεις της οικονομίας αυτούς που συνειδητά την υπονομεύουν. Εδώ που έχουν φθάσει τα πράγματα, οι κ. Αντώνης Σαμαράς και Ευάγγελος Βενιζέλος δεν έχουν κανέναν απολύτως λόγο να μη συγκρουστούν με δόλια συμφέροντα και ιδιοτελείς προθέσεις, που μόνον υψηλό κόστος έχουν.

Ας παραμερίσουν λοιπόν όλους αυτούς που τελικά είναι βολεμένοι και μόνον ζημιές προκαλούν στην κοινωνία.