Η Γερμανία γίνεται τώρα θύμα της εμμονής στη λιτότητα

Τώρα πια γνωρίζουμε ότι η Γερμανία βρέθηκε σε ύφεση double dip πέρυσι, χωρίς να μας το πει, γράφει ο Ambrose Evans-Pritchard, και ίσως σύντομα ανακαλύψουμε ότι τελικά θα πρόκειται για ύφεση triple dip μετά την ανακοίνωση ότι η οικονομία της υποχώρησε κατά 0,2% του ΑΕΠ το β’ τρίμηνο του 2014.

Σύμφωνα με τον αρθρογράφο της Telegraph, στα γερμανικά ομόλογα τιμολογείται η στασιμότητα. Η απόδοση των 10ετών υποχώρησε κάτω από το 1% για πρώτη φορά στην Ιστορία και πολύ χαμηλότερα από τα επίπεδα που είδαμε στη διάρκεια διάφορων επεισοδίων αποπληθωρισμού από τα τέλη του 19ου αιώνα έως σήμερα.

Όπως σημειώνει ο Pritchard, οι αγορές ομολόγων στέλνουν μηνύματα αποπληθωρισμού και ταυτόχρονα δείχνουν τη βαριά ανικανότητα των ευρωπαϊκών αρχών. Ο καθηγητής Paul De Grauwe του London School of Economics εκτιμά ότι οι πολιτικές ελίτ έκαναν λάθος διάγνωση στη θεμελιώδη αιτία της χρόνιας ύφεσης και της αδυναμίας ανάκαμψης. Διαχειρίζονται μια κρίση ζήτησης ως να ήταν κρίση προσφοράς και επιβάλλουν «μεταρρυθμίσεις» οι οποίες μόνο να επιδεινώσουν μπορούν βραχυπρόθεσμα την πίεση στην ευρωζώνη.

«Κάνουν ό,τι μπορούν για να σταματήσουν την αρχή της ανάκαμψης, οπότε δεν πρέπει να εκπλήσσονται που αυτή δεν έρχεται», δηλώνει. «Είναι ένας φονταμενταλισμός του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού και έχει γίνει θρησκεία. Ξέρουμε από το 1930 ότι αν όλοι προσπαθούν να ξεπληρώσουν χρέος και η κυβέρνηση ταυτόχρονα προχωρά σε απομόλχευση το αποτέλεσμα είναι ένα καθοδικό σπιράλ». Προσθέτει μάλιστα ότι «οι δυσκαμψίες της ευρωπαϊκής οικονομίας υπάρχουν επί αιώνες. Δεν έχουν καμία σχέση με το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα».

Όπως υποστηρίζει ο αρθρογράφος της Telegraph, το επιχείρημα ότι η ανάκαμψη της Ισπανίας επικυρώνει την ορθότητα της στρατηγικής της ευρωζώνης σε κάνει να θέλεις να… κλάψεις.

Στον βαθμό που η Ισπανία έφτασε σε αυτοτροφοδοτούμενη ανάκαμψη -που είναι αμφισβητήσιμο δεδομένης της κατάρρευσης των επενδύσεων και των πληγών στην αγορά εργασίας- αυτό συμβαίνει επειδή η Μαδρίτη ακολουθεί μια πολιτική μείωσης μισθών εις βάρος των γειτόνων της, όπως έκανε και η Γερμανία πριν από εννέα χρόνια  με δυσμενείς συνέπειες για την οικονομία της ευρωζώνης ως συνόλου.

Αυτή η πολιτική ασκεί συσταλτικές πιέσεις σε Γαλλία και Ιταλία. Αυτήν όμως τη στρατηγική μπορεί να την ακολουθήσει μια χώρα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποτελέσει μοντέλο για το σύνολο της ευρωζώνης. Αν όλοι κάνουν το ίδιο, οδηγούμαστε σε αποπληθωρισμό, και αυτό βλέπουμε σήμερα.

Το αποτέλεσμα αυτής της στρατηγικής, γράφει ο Pritchard, είναι ότι η παραγωγή της ευρωζώνης βρίσκεται 2,5% χαμηλότερα από την κορυφή του 2008. Η εξαετής πτώση είναι η χειρότερη στην Ευρώπη από τη δεκαετία του 1930 και ουσιαστικά αποτελεί τη μεγαλύτερη ύφεση εν καιρώ ειρήνης τα τελευταία 170 χρόνια.

Αντίθετα, η παραγωγή στις ΗΠΑ είναι περίπου 8% υψηλότερη από την προηγούμενη κορυφή της, και αυτό δείχνει ότι η οικονομία της υπερδύναμης έχει αναπτύξει δυναμική διαφυγής. Αυξάνει με ρυθμό 2 - 3% σε σχέση με αυτήν της ευρωζώνης και το μίγμα των συνεπειών αυτής της εξέλιξης είναι καταστροφικό. Η Ευρώπη χάνει θέσεις στον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη.

Έτσι, ενώ η ανάπτυξη επιτρέπει στις ΗΠΑ να μειώσουν τη σχέση χρέος προς ΑΕΠ, στην Ευρώπη ο αντίστοιχος δείκτης κινείται υψηλότερα. Δεν υπάρχει ανταμοιβή για τις πολιτικές της Ευρώπης.

Ουσιαστικά, γράφει ο Pritchard, η υποτροπή στην Ευρώπη συνιστά αυτοτραυματισμό. Είναι αποτέλεσμα της αποτυχημένης πολιτικής της ΕΚΤ, της Κομισιόν, του Eurogroup (κατά το μεγαλύτερο διάστημα υπό την ηγεσία του Ζ. Κλ. Γιούνκερ) και πάνω απ’ όλα του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, το οποίο τελικά έχει και τη μεγάλη ευθύνη για τη στρατηγική της ευρωζώνης.

Τα στοιχεία της προηγούμενης εβδομάδας έδειξαν ότι η γερμανική οικονομία είναι πολύ πιο αδύναμη απ’ ό,τι υποπτευόμασταν. Κατέγραψε ύφεση 0,4% του ΑΕΠ το τέταρτο τρίμηνο του 2012 και ξανά το πρώτο τρίμηνο του 2013. Η μέση ανάπτυξη τα τελευταία δύο χρόνια ήταν λίγο πάνω από 0,6% του ΑΕΠ.

Η Γερμανία, σημειώνει ο αρθρογράφος της Telegraph, είναι θύμα της δικής της πολιτικής: προ κυλινδρική δημοσιονομική λιτότητα και άρνηση για επενδύσεις. Δεν κερδίζει τίποτα από πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο αντιστοιχεί στο 7,5% του ΑΕΠ (πάνω από τα όρια που επιτρέπουν οι κανόνες της Ε.Ε.). Οι δευτερογενείς συνέπειες στις άλλες χώρες είναι τόσο καταστροφικές που αναιρούν κάθε κέρδος για την ίδια τη Γερμανία.

Έτσι, η ευρωζώνη ως σύνολο έχει κολλήσει σε μηδενική ανάπτυξη. Δεν υπάρχει δίχτυ ασφαλείας καθώς οι συνέπειες των ρωσικών κυρώσεων αρχίζουν να φαίνονται και αφαιρούν 0,3% του ΑΕΠ της Ευρώπης (σύμφωνα με έγγραφο της Κομισιόν που διέρρευσε). Δεν έχει περιθώριο ασφαλείας ούτε έναντι ενός πιθανού πιστωτικού κινδύνου στην Κίνα, ούτε έναντι των αλυσιδωτών επιπτώσεων που μπορεί να φέρει το tapering της FED.

Η πολιτική έχει οδηγήσει σε παράλυση και την ΕΚΤ. Δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη της Γερμανίας για ποσοτική χαλάρωση γιατί το Βερολίνο κι η Φρανκφούρτη τη χρησιμοποιούν ως κίνητρο για να επιβάλουν τις επιθυμίες τους για μεταρρυθμίσεις και δεν είναι ικανοποιημένοι από την έως τώρα συμμόρφωση της Ιταλίας.

Η νομισματική πολιτική έχει μολυνθεί. Αυτοί που είναι επικεφαλής είναι τόσο πεισματάρηδες, ιδεολόγοι και σίγουροι για τους στόχους τους, γράφει ο Pritchard, που είναι αποφασισμένοι να οδηγήσουν την Ευρώπη ως την άκρη του γκρεμού για να επιβάλουν την υπακοή. Και το κάνουν παρότι η χρηματοδότηση ακόμα μειώνεται, η προσφορά χρήματος (M3) έχει κολλήσει, το ένα τρίτο της ευρωζώνης βρίσκεται σε αποπληθωρισμό και τώρα η ίδια η Γερμανία έχει λυγίσει. Η πολιτική είναι πολύ σφιχτή ακόμα και για την ίδια τη Γερμανία. Παρ’ όλα αυτά, συνεχίζεται γιατί διαφορετικά οι Ιταλοί ίσως ξέφευγαν πολύ εύκολα...

Εάν θέλεις έναν καλό στόχο για «δομικές μεταρρυθμίσεις», καταλήγει ο αρθρογράφος, ίσως είναι καλύτερα να ξεκινήσεις με το θεσμικό πλαίσιο διακυβέρνησης της ίδιας της ευρωζώνης. Αυτό σίγουρα χρειάζεται μια βόμβα νετρονίου. Δεδομένου όμως ότι ξέρουμε πως οι πολιτικές της ΟΝΕ είναι απελπιστικές μπορούμε μόνο να συμπεράνουμε ότι σε διαφορετική περίπτωση η Ευρώπη θα οδεύει από πανωλεθρία σε πανωλεθρία μέχρι να τερματιστεί το project για το καλό της ανθρωπότητας. «Ευχαριστώ. Τώρα θα πάρω τα… χάπια μου», καταλήγει ο Pritchard.