Το βάρβαρο πείραμα της Ευρώπης στην Ελλάδα

H εντυπωσιακή επάνοδος της Ελλάδας στις αγορές ομολόγων αποκαλύπτει πολλά για την ψυχολογία των επενδυτών, αλλά πολύ λίγα για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, υποστηρίζει σε άρθρο του στην Daily Telegraph o Ambrose Evans-Pritchard.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το ισχυρό ενδιαφέρον για την έκδοση δεν είναι ένδειξη πως η Ελλάδα έχει βγει από το τούνελ. Επίσης, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει τις πολιτικές της τρόικας, οι οποίες, όπως τονίζει, ήταν μια παταγώδης αποτυχία που θα μελετώνται από τους ακαδημαϊκούς τα επόμενα χρόνια.

Συνήθως όταν μια χώρα βγαίνει από την τραυματική εμπειρία ενός προγράμματος διάσωσης, έχει τουλάχιστον αποκτήσει ένα ανεκτό επίπεδο χρέους και έχει ανακτήσει την ανταγωνιστικότητα μέσα από την υποτίμηση του νομίσματος. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη στην περίπτωση της Ελλάδας, επισημαίνει ο Α. Pritchard. Παρά το κούρεμα κατά περίπου 70% του ΑΕΠ και τα διαδοχικά πακέτα διάσωσης το δημόσιο χρέος παραμένει στο 178% του ΑΕΠ, επίπεδο μη βιώσιμο για μια χώρα χωρίς δική της κεντρική τράπεζα και νόμισμα.

«Oι αγορές το γνωρίζουν αυτό», τονίζει ο Βρετανός αρθρογράφος. Ο λόγος που μαζεύουν ελληνικά ομόλογα με απόδοση 4,75%, υποστηρίζει, είναι γιατί επέστρεψαν στην προ Lehman φρενίτιδα και αγοράζουν τα πάντα.

Στοιχηματίζουν ότι η ευρωζώνη θα στηρίξει την Ελλάδα για τα επόμενα πέντε χρόνια επιμηκύνοντας τα δάνεια και προσφέροντας ιστορικά χαμηλά επιτόκια. Στοιχηματίζουν επίσης ότι δεν θα τα κάνουν θάλασσα οι Έλληνες πολιτικοί.

Αναλυτές υπογραμμίζουν πως ο κίνδυνος χρεοκοπίας για την Ελλάδα είναι χαμηλός, καθώς τα επιτόκια που πληρώνει έχουν μειωθεί στο 4% - 4,5% και το 80% του χρέους βρίσκεται στα χέρια του επίσημου τομέα. Αν και όλα αυτά είναι αλήθεια, σημειώνει ο Α. Pritchard, oι αποδόσεις των νέων ελληνικών δεκαετών ομολόγων σημείωσαν άνοδο 32 μονάδων βάσης την Παρασκευή, προκαλώντας ήδη απώλειες στους αγοραστές. Εν τω μεταξύ, είναι ιδιαίτερα αμφίβολο κατά πόσον οι επενδυτές γνωρίζουν τις εξελίξεις στην ελληνική ή στην ευρωπαϊκή πολιτική.

Η κυβέρνηση συνεργασίας του Αντώνη Σαμαρά έχει οριακή πλειοψηφία στο ελληνικό κοινοβούλιο, ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν πρώτο κόμμα στην τελευταία δημοσκόπηση της Pulse και η νεοναζιστική Χρυσή Αυγή καταγράφει διψήφια νούμερα.

Αν πιστεύει κανείς ότι βρισκόμαστε στα πρώτα στάδια ενός κύκλου παγκόσμιας ρευστότητας και επέκτασης, τότε η ενίσχυση της ανάπτυξης μπορεί να είναι αρκετή για να ανεβάσει και την Ελλάδα, επισημαίνει ο Α. Pritchard. Αλλά η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική αν πιστεύει κανείς ότι η νομισματική σύσφιγξη από την Κίνα και τις ΗΠΑ δείχνει πως βρισκόμαστε κοντά στο τέλος ενός κύκλου που μετράει ήδη πέντε χρόνια ή αν υιοθετήσει την άποψη του Larry Summers ότι διανύουμε μια περίοδο πολύ χαμηλής ανάπτυξης, όπως αυτή της δεκαετίας του 1930.

Ο καθηγητής Charles Wyplosz από το πανεπιστήμιο της Γενεύης υποστηρίζει πως οι ηγέτες της ευρωζώνης απλώς έχουν κρύψει την κρίση κάτω από το χαλί. Ο λόγος του χρέους αυξάνεται καθώς υπερισχύει η αποπληθωριστική δυναμική. Τα υφιστάμενα επίπεδα χρέους στην Ελλάδα, στην Ιταλία και στην Πορτογαλία αποτελούν μια συνταγή καταστροφής για την επόμενη ύφεση που θα έρθει, υποστηρίζει ο κ. Wyplosz.

«Tα hedge funds που έχουν ελληνικό χρέος στην κατοχή τους πιστεύουν πως θα προλάβουν έγκαιρα να δουν την καταιγίδα που έρχεται και θα είναι σε θέση να ξεφορτωθούν τα νέα ελληνικά ομόλογαά τους σε "κοιμισμένα" συνταξιοδοτικά ταμεία. Είναι βέβαιο πως έχουν δίκιο» γράφει ο Α. Pritchard.

Η ωμή μέθοδος της εσωτερικής υποτίμησης

H ελληνική οικονομία έχει ανακτήσει κάποια ανταγωνιστικότητα με τις ωμές μεθόδους της εσωτερικής υποτίμησης και τη διόγκωση της ανεργίας σε εγκληματικά επίπεδα, υποστηρίζει ο αρθρογράφος της Daily Telegraph.

To ΔΝΤ ανέφερε στην 4η αξιολόγησή του πως το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών έχει εκμηδενιστεί κυρίως λόγω της συμπίεσης των εισαγωγών και όχι από την αύξηση των εξαγωγών. Aκόμα υπάρχει ένα «δομικό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της τάξης του 6% του ΑΕΠ», γεγονός που δείχνει υπερτίμηση του νομίσματος κατά 10%.

Με άλλα λόγια, σημειώνει ο Α. Pritchard, η Ελλάδα μπορεί να βρίσκεται κοντά στην εξάλειψη του εμπορικού πλεονάσματος, αλλά αυτό συμβαίνει μετά από έξι χρόνια ύφεσης. «Χρειάστηκε ένα ποσοστό ανεργίας 27,5% ή 58,3% στους νέους, για να επιτευχθεί» υπογραμμίζει, υποστηρίζοντας πως το συμπέρασμα είναι ότι το έλλειμμα θα αυξηθεί και πάλι μόλις ανακάμψει η χώρα.

Παράλληλα, τονίζει πως ενώ η οικονομία σταμάτησε να συρρικνώνεται μετά από πτώση 26% στο ΑΕΠ, οι επενδύσεις έχουν καταρρεύσει, όπως και οι εισαγωγές κεφαλαιουχικών αγαθών που είναι αναγκαία για την αναδόμηση της βιομηχανίας. Την ίδια ώρα αυξάνονται τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των νοικοκυριών.

Η Ελλάδα θυσιάστηκε στον βωμό του ευρώ

Η Ελλάδα θυσιάστηκε για χάρη του ευρώ όπως οι 300 Σπαρτιάτες στις Θερμοπύλες, υποστηρίζει ο Α. Pritchard. «Τους αρνήθηκαν στην αρχή την αναδιάρθρωση χρέους -που είναι αυτό που ήθελε η πλειοψηφία του συμβουλίου του ΔΝΤ, σύμφωνα με τα έγγραφα που έχουν διαρρεύσει- γιατί θα παραβίαζε την... αγιότητα της νομισματικής ένωσης.

Τους επιβλήθηκε ένα πακέτο μέτρων, που παραβίαζε τους κανονισμούς του ΔΝΤ και δεν είχε καμία οικονομική λογική. Στόχος ήταν να αγοράσει χρόνο για την ευρωζώνη μέχρι να καλύψει τις αδυναμίες σε άλλα μέτωπα και να αποφευχθεί μια μετάσταση. Οι κυνικοί θα έλεγαν ότι αγόρασε χρόνο για τις βόρειες τράπεζες να απεμπλακούν και να φορτώσουν τα τοξικά απόβλητα στους φορολογούμενους της ευρωζώνης», σημειώνει ο αρθρογράφος.

Όλες οι αρχικές προβλέψεις για το κόστος της λιτότητας ήταν εντελώς λανθασμένες. Οι αρχές της Ε.Ε. υπολόγισαν εντελώς λάθος τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές. Δεν ήταν 0,5 αλλά 2. Κατηγόρησαν αρκετές φορές τους Έλληνες ότι δεν πετυχαίνουν τους στόχους, όταν ο βασικός λόγος για τις παραβιάσεις αυτές ήταν η προκυκλική και αυτουπομονευτική δράση της ίδιας της δημοσιονομικής συμπίεσης, η οποία οδήγησε σε κατάρρευση τα έσοδα από φόρους.

Κατηγόρησαν τις ελληνικές αρχές ότι δεν κατάφεραν να προχωρήσουν αρκετά γρήγορα το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, όταν στην πραγματικότητα ήταν αδύνατον να πουλήσουν οτιδήποτε σε μια υπό κατάρρευση αγορά, ειδικά σε μια περίοδο όπου οι πολιτικοί στην Ολλανδία, στη Φινλανδία, στην Αυστρία και στη Γερμανία μιλούσαν ανοιχτά για έξοδο της Ελλάδας από τις αγορές.

«Πιστεύω ότι η Ελλάδα θα είχε ανακάμψει πολύ πιο γρήγορα με πολύ μικρότερες οικονομικές απώλειες και χωρίς να θυσιάσει μισή γενιά, αν είχε φύγει αμέσως από την ευρωζώνη και είχε υιοθετήσει ένα κλασικό πακέτο του ΔΝΤ. Είναι αδύνατον να το αποδείξω αυτό. Δεν θα το μάθουμε ποτέ», σημειώνει ο Α. Pritchard.

«H Ελλάδα επιβίωσε από το μαρτύριό της χωρίς επανάσταση ή εμφύλιο πόλεμο. Αν αυτό αποτελεί δικαίωση της στρατηγικής της ευρωζώνης για την κρίση χρέους και το ευρύτερο σχέδιο, τότε ο πήχης έχει τεθεί πολύ χαμηλά», καταλήγει.