Το Recovery των... πλουσίων

Ο νομπελίστας οικονομολόγος επικαλείται πανεπιστημιακή έρευνα που καταδεικνύει ότι ενώ η πλειονότητα των Αμερικανών πολιτών βιώνει ακόμα τις επιπτώσεις της κρίσης το πλουσιότερο 1% έχει ανακτήσει το χαμένο εισόδημα και αυξάνει τα κέρδη του.

"Βασικά, ενώ η μεγάλη πλειονότητα των Αμερικανών συνεχίζει να ζει σε μια οικονομία σε κρίση, οι πλούσιοι έχουν ανακτήσει όλες τις απώλειές τους και προχωρούν ακάθεκτοι", υπογραμμίζει.

Η έρευνα βασίζεται στην ανάλυση φορολογικών δηλώσεων την τελευταία δεκαετία και δείχνει ότι ενώ τα ανώτατα εισοδήματα δέχθηκαν πλήγμα κατά την κρίση του 2008 κατάφεραν να καλύψουν γρήγορα τις απώλειες.

Το 95% των κερδών από την οικονομική ανάκαμψη μετά το 2009 κατευθύνθηκε στο πλουσιότερο 1%. Και πάνω από το 60% των κερδών πήγε στις τσέπες του 0,1%, πολιτών με ετήσιο εισόδημα πάνω από 1,9 εκατ. δολάρια.

Σύμφωνα με τον Π. Κρούγκμαν, η συγκέντρωση του πλούτου σε ένα τόσο μικρό κομμάτι της κοινωνίας είναι αδικαιολόγητη γιατί δεν συνδέεται άμεσα με μεγαλύτερη συνεισφορά στην οικονομία και δεν βασίζεται σε διαφορές στο μορφωτικό επίπεδο.

Όπως επισημαίνει, μόνο μια μικρή μερίδα των αποφοίτων πανεπιστημίου καταφέρνει να εισέλθει στον κλειστό κύκλο του 1%, ενώ πολλοί είναι άνεργοι ή υποαπασχολούμενοι:

"Τα στοιχεία αυτά θα έπρεπε να καταρρίψουν επιτέλους (αν και μάλλον δεν θα το επιτύχουν) τους ισχυρισμούς ότι η αυξανόμενη ανισότητα έχει να κάνει με την καλύτερη πορεία όσων έχουν καλές σπουδές σε σχέση με αυτούς που έχουν λιγότερη εκπαίδευση. Μόνο μια μικρή μερίδα των αποφοίτων καταφέρνει να μπει στον εκλεκτό κύκλο του 1%. Εν τω μεταξύ, πολλοί, ίσως οι περισσότεροι νέοι με καλές σπουδές, αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες. Έχουν πάρει τα πτυχία τους, συχνά αφού έχουν χρεωθεί μέχρι τον λαιμό με δάνεια, αλλά παραμένουν άνεργοι ή υποαπασχολούμενοι, ενώ πολλοί κάνουν δουλειές που δεν έχουν σχέση με τις σπουδές τους. Ο απόφοιτος πανεπιστημίου που σερβίρει καπουτσίνο στα Starbucks είναι κλισέ, αλλά αντανακλά μια πραγματικότητα".

Όσον αφορά το επιχείρημα πως οι υψηλές απολαβές της  κορυφής της εισοδηματικής πυραμίδας δικαιολογούνται από την ισχυρή της παραγωγικότητα, ο Π. Κρούγκμαν αναφέρει ότι οι περισσότεροι των πολύ υψηλών εισοδημάτων προέρχονται από τον χρηματοοικονομικό τομέα, τον οποίο αναγκάστηκαν να διασώσουν το 2008 οι Αμερικανοί φορολογούμενοι.

Ο Π. Κρούγκμαν υποστηρίζει πως η συγκέντρωση του πλούτου στην κορυφή της εισοδηματικής πυραμίδας υπονομεύει όλες τις αξίες που έχουν καθορίσει τις ΗΠΑ.

"Χρόνο με τον χρόνο, απομακρυνόμαστε από τα ιδεώδη μας. Τα κληροδοτημένα προνόμια αντικαθιστούν την ισότητα ευκαιριών. Η δύναμη του χρήματος αντικαθιστά την αποτελεσματική μας Δημοκρατία", προειδοποιεί.

Ο ίδιος αναγνωρίζει πως μια κοινωνική και οικονομική μεταρρύθμιση όπως το New Deal μοιάζει πολιτικά ανέφικτη, αλλά θεωρεί πως δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί η προσπάθεια για τη λήψη μέτρων που θα περιορίσουν κάπως τις ανισότητες.

"Οπότε τι μπορεί να γίνει; Για την ώρα, μια μεταρρύθμιση σαν και αυτή που δρομολογήθηκε υπό το Νew Deal -μια μεταρρύθμιση που δημιούργησε μια κοινωνία της μεσαίας τάξης, όχι μόνο μέσα από κυβερνητικά προγράμματα, αλλά και με την αύξηση της διαπραγματευτικής ισχύος των εργατών- φαίνεται πολιτικά ανέφικτη. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να μην κάνουμε μικρότερα βήματα, πρωτοβουλίες που θα καταστήσουν το παιχνίδι κάπως πιο δίκαιο" σημειώνει ο Π. Κρούγκμαν.

Αυτό που πρέπει να γίνει, υπογραμμίζει, είναι να φορολογηθούν, έστω και λίγο, όσοι γίνονται ολοένα και πιο πλούσιοι, ώστε να αυξηθούν οι ευκαιρίες για τα παιδιά των λιγότερο ευνοημένων.