Μία εναλλακτική πρόταση στο PSI+

Προβληματική επιλογή το PSI+, αλλά όχι μονόδρομος. Καλύτερη λύση η επαναγορά του χρέους από το EFSF και η "συνταξιοδότησή" του. Οι λεπτομέρειες και τα πλεονεκτήματα της πρότασης. Γράφει ο Χ. Λαμπρόπουλος.

Δημοσιεύθηκε: 10 Ιανουαρίου 2012 - 07:47

του Χ. Λαμπρόπουλου

Στο πλαίσιο της αναζήτησης αξιόπιστης και εφαρμόσιμης λύσης για τη βιωσιμότητα και την οριστική επίλυση του ελληνικού δημοσίου χρέους (Greek Sovereign Debt) που κατέχουν οι ομολογιούχοι (ύψους 260 δισ. ευρώ περίπου - εκ των οποίων τα 45 δισ. ευρώ είναι στην κατοχή της ΕΚΤ), έχω εκφράσει την άποψη ότι το PSI+ (απόφαση στις 26/10/2011) είναι μία «προβληματική» επιλογή, που δεν δίνει οριστική λύση, παρά το φαινομενικά σημαντικό «εθελοντικό κούρεμα» (~50% - εκτός ΕΚΤ).

Αντιθέτως, αναδεικνύει άλλα θέματα (λ.χ. υψηλό ύψος επιτοκίου των νέων «κουρεμένων» ομολόγων που θα εκδοθούν σε αντικατάσταση των παλαιών, εφαρμοστέο δίκαιο κ.ο.κ.), ενώ παράλληλα μεταθέτει το πρόβλημα σε απώτερο χρόνο (αφού στην ουσία απαιτεί άμεσες εκταμιεύσεις από την Ελλάδα, οδηγεί σε οριστικό στράγγισμα την αγορά και δεν δίνει τις απαραίτητες ανάσες για επανάκαμψη της οικονομίας).

Στην ουσία, το PSI+ βασίζεται στη δογματική εμμονή ορισμένων (κυρίως των Γερμανών) «για να τιμωρηθεί» (και όχι «να παραδειγματιστεί») ο ιδιωτικός τομέας (δηλ. τράπεζες και funds) που «με απροσεξία» αγόρασαν ελληνικό δημόσιο χρέος. Γεγονός που με τη σειρά του τροφοδοτεί νέα σενάρια περί επαναξιολόγησης του αξιόχρεου και της πιστοληπτικής ικανότητας όλων των ευρωπαϊκών οικονομιών (ακόμα και αυτών που δεδομένα θεωρούσαμε εύρωστες, λ.χ. Γαλλία, Γερμανία), με απρόβλεπτες συνέπειες.

Έτσι, ανέκαθεν υποστήριζα και υποστηρίζω ότι μόνο με δραστικές λύσεις (τύπου Μεγάλου Αλεξάνδρου), που να είναι αποδεκτές από την αγορά (όσον αφορά στο χρέος - αφού ούτως ή άλλως αυτή το κατέχει) και να ωφελούν το σύνολο της κοινωνίας, μπορεί να υπάρξει σημαντική πιθανότητα επιτυχίας.

Και το PSI+ δεν είναι μία τέτοια λύση -παρά τη διαφαινόμενη όψιμη αποδοχή του, η οποία πιθανολογείται ότι προέρχεται κυρίως από τη μη ύπαρξη άλλης εναλλακτικής στο τραπέζι και από αφόρητες πιέσεις-, αφού δεν απαλείφει τις γκρίζες ζώνες όσον αφορά στη δυνατότητα αποπληρωμής, γεγονός που θα συνεχίζει να αμφισβητείται από την αγορά (σ.σ.: ήδη το ΔΝΤ και η Γερμανία μιλάνε για «κούρεμα» 75%, αντί για 50%, για να καταστεί το χρέος μας βιώσιμο και τα κεφάλαια που θα δεσμευθούν εκ μέρους τους να πιάσουν τόπο - άρα εντείνουν την αμφιβολία περί ικανότητας αποπληρωμής ακόμη και του «κουρεμένου» χρέους μας).

Στο σημείο όπου έχουμε φτάσει, βέβαια, πέρα από τα όποια «πολιτικά» δεδομένα, θεωρώ ότι πρέπει να εξεταστεί αμέσως άλλη εναλλακτική λύση ισοδύναμου κόστους, αλλά με σαφώς καλύτερα αποτελέσματα για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Αυτό δεν σημαίνει σε καμία των περιπτώσεων υπαναχώρηση εκ μέρους της ελληνικής πλευράς. Όμως, έχοντας διδαχθεί από τα λάθη του πρόσφατου παρελθόντος, οφείλουμε να εξετάσουμε και να θέσουμε υπόψη των εταίρων-δανειστών μας οτιδήποτε θα μπορούσε να θεωρηθεί αμοιβαία επωφελές, ιδιαίτερα για το μέλλον των επόμενων γενεών.

Θεωρώ λοιπόν ότι, με βάση τις εναλλακτικές που έχω μελετήσει και έχουν υποβληθεί στη δημόσια συζήτηση, στην παρούσα χρονική συγκυρία, η καλύτερη λύση είναι η επαναγορά του δημοσίου χρέους με όρους αγοράς (δηλ. στο 35% της αξίας του περίπου) από το EFSF και η «συνταξιοδότησή» του (δηλ. η μεσοπρόθεσμη απόσυρσή του από κάθε διαπραγμάτευση) για μία 10ετία, όπως την έχει αναλύσει και έχει παρουσιάσει με τα πλέον πρόσφατα δεδομένα ο κ. Ανδρέας Κούτρας, έμπειρο στέλεχος της ITC Markets από το Λονδίνο.

Παρόμοιες προτάσεις είχαν υποβληθεί στο παρελθόν (αρκετά πριν από την εισαγωγή του PSI), αλλά όταν συνέτρεχαν τελείως διαφορετικά δεδομένα.

Συνοψίζοντας, τα πλεονεκτήματα σε αυτήν την προσέγγιση:

• δεν είναι μόνο το ύψος του «κουρέματος» (σ.σ.: γύρω στο 60% σήμερα -εκτός ΕΚΤ- ή 123 δισ. από τα 260 δισ. ευρώ), αλλά
• η αποδοχή από την αγορά (αφού η ίδια έχει τιμολογήσει) μιας λύσης «εντός της ευρωζώνης» (οτιδήποτε άλλο θα είναι τουλάχιστον καταστροφικό),
• η βιωσιμότητα και η διακράτηση του χρέους μας από έναν μόνο φορέα (λ.χ. το EFSF) στο πλαίσιο του εθνικού μας δικαίου,
• η άμεση ανάκτηση του αξιοχρέου μας (αφού το χρέος θα έχει αποσυρθεί και δεν θα είναι διαπραγματεύσιμο - άρα και ένας τεράστιος «πονοκέφαλος» λιγότερος για την ευρωζώνη και συντομότερη επάνοδός μας στις αγορές) και
• κυρίως το χρονικό πλαίσιο.

Επιπλέον, μόνο έτσι:

1. Μπαίνει πάτος στο βαρέλι για όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές (Ελλάδα, ευρωζώνη, τρόικα).
2. Αποφεύγεται η οποιαδήποτε ενδεχόμενη μελλοντική νομική εμπλοκή της χώρας μας για απαίτηση αποζημιώσεων (claims) από υφιστάμενους ομολογιούχους.
3. Παράλληλα, η 10ετία είναι χρόνος ικανός για την εφαρμογή όλων των διαρθρωτικών αλλαγών που απαιτούνται,
4. σαφέστατα όμως με άμεση ισχύ υλοποίησής τους, αλλά με μεσοπρόθεσμο στόχο απόδοσης,
5. με απώτατο στόχο την επανεκκίνηση της πραγματικής οικονομίας.

Και γιατί, ως γνωστόν, κανένα μέτρο δεν έχει άμεση απόδοση -ιδιαίτερα σε μία οικονομία με «διαλυμένο» παραγωγικό ιστό-, οπότε δεν είναι δυνατή ούτε η δημιουργία των ικανών και αναγκαίων συνθηκών σε βραχυπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα για διατηρήσιμα πρωτογενή πλεονάσματα άνω του 10% του ΑΕΠ για να καταστεί το χρέος βιώσιμο (αφού δεν έχει υλοποιηθεί στο μεταξύ καμία διαρθρωτική αλλαγή). Φυσικά, μέχρι να... σταθεροποιηθούμε θα συνεχίσουμε να είμαστε σε στενή παρακολούθηση και συνεχή επιτήρηση.

Καταλήγοντας, μόνο εάν ληφθούν άμεσες αποφάσεις και προωθηθεί για εφαρμογή μία τέτοια δραστική και ρεαλιστική εναλλακτική λύση ή ακόμη και συνδυασμός της με το PSI+ από το Eurogroup, την Commission και το ΔΝΤ θα μπορέσουμε να βγούμε από τα αδιέξοδα όπου οδηγηθήκαμε και μας εγκλώβισε με αριστοτεχνικό τρόπο η προηγούμενη κυβέρνηση - πρωτοκλασάτα στελέχη της οποίας φαίνεται ότι μόλις πρόσφατα συνειδητοποιούν τα τραγικά λάθη από την «άτακτη» προσχώρηση στο μνημόνιο.

Αυτό δεν συμβαίνει γιατί έχουν κάνει την αυτοκριτική τους, αλλά κυρίως γιατί τώρα αναλογίζονται ότι αυτά που ακολουθούν θα είναι πολύ πιο δραματικά σε σύγκριση με αυτά που προηγήθηκαν. Τώρα αντιλαμβάνονται (με τρόμο) οι περισσότεροι (δυστυχώς όχι όλοι) ότι με τις επιδερμικές προσεγγίσεις, τις ακατανόητες καθυστερήσεις και τα λάθη και τις παραλείψεις τους την τελευταία 2ετία, δηλ. τις ψευδομεταρρυθμίσεις που προώθησαν μέχρι σήμερα και την επιβολή επαχθέστατων φορολογικών μέτρων (τα έσοδα των οποίων πήγαν σε βαρέλι χωρίς πάτο), τα πράγματα χειροτέρεψαν (αντί να καλυτερέψουν).

Για παράδειγμα, σκέφτονται πώς θα διαχειριστούν την επικείμενη «κοινωνική αποσάθρωση» με τις απολύσεις στον δημόσιο τομέα προ των πυλών (έχει ακουστεί για 150.000 και μερικοί μιλάνε και για 300.000!);

Πότε θα έρθει η πολυπόθητη ανάπτυξη (αφού κανένας δεν είναι διατεθειμένος να επενδύσει στο χάος);

Με ποια κρατική μηχανή θα μπορέσουν να εφαρμοστούν οι αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές που θα οδηγήσουν σε πρωτογενή πλεονάσματα για να καταστεί το χρέος βιώσιμο κ.ο.κ.

* Ο κ. Χ. Λαμπρόπουλος είναι οικονομολόγος, Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών και μέλος του Δ.Σ. του ΕΒΕΑ.

***Η εναλλακτική πρόταση του ITCM για την ανταλλαγή ομολόγων δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη «Συνοδευτικό Υλικό» (αγγλικά).

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.