Α. Καμπουράκης: Η άλλη όψη των ρεκόρ στον τουρισμό

Στη μεγάλη απόσταση που χωρίζει το νέο φετινό ρεκόρ ξένων επισκεπτών στην Ελλάδα από την εικόνα στην πραγματική οικονομία και την κατάσταση που βιώνουν οι τουριστικές επιχειρήσεις αναφέρεται, μεταξύ άλλων, μιλώντας στο Euro2day.gr ο εκτελών χρέη προέδρου (ενόψει εκλογών για την ανάδειξη νέας διοίκησης) στην Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων (ΠΟΞ) και γνωστός ξενοδόχος της Ρόδου Αντώνης Καμπουράκης.

Επισημαίνει, ταυτόχρονα, την υπερφόρτωση υποδομών, επιχειρήσεων και περιβάλλοντος, αλλά και την υπεραπασχόληση στα όρια της εξάντλησης των εργαζομένων κατά το δίμηνο της τουριστικής αιχμής Ιουλίου-Αυγούστου.

Ο προεδρεύων της ΠΟΞ ζητά να επανεξεταστεί από την κυβέρνηση σε συνεννόηση με τους ξενοδόχους η επιβολή τέλους διανυκτέρευσης στα κάθε μορφής καταλύματα από 1/1/2018. Χαρακτηρίζει, μάλιστα, καταστροφική την επιβολή τέλους διαμονής με τη μορφή φόρου, υποστηρίζοντας πως θα επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού σε βάθος εικοσαετίας.

Ο Αντ. Καμπουράκης αναφέρεται, ταυτόχρονα, στην απόφαση των τουρ οπερέιτορ να μην ενσωματώσουν στην τιμή των πακέτων του 2018 το τέλος διανυκτέρευσης, παραπέμποντας στους ξενοδόχους να το εισπράξουν από τον πελάτη/επισκέπτη.

Ο επικεφαλής της ΠΟΞ αναφέρεται, παράλληλα, στις διαπραγματεύσεις των Ελλήνων ξενοδόχων με τους τουρ οπερέιτορ για τα συμβόλαια της επόμενης χρονιάς και χαρακτηρίζει «μόνο καλά νέα» για την Ελλάδα, τους επιχειρηματίες του τουρισμού και τους εργαζόμενους, την αυξημένη ζήτηση στην αγορά των έγκαιρων κρατήσεων (early bookings).

Μια ακόμα καλή χρονιά για τον τουρισμό δείχνουν τα στοιχεία…

Δεν συμμερίζομαι την άποψη ότι πάει καλά η χρονιά. Δεν αναφέρομαι στον κόσμο που έρχεται στη χώρα μας αλλά στα αποτελέσματα χρήσης των επιχειρήσεων. Δυστυχώς, η κοινή γνώμη στην Ελλάδα εμφανίζεται να έχει καταλήξει σε συμπεράσματα και δεν δέχεται καμία διαφωνία στις παραδοχές της. Η πλειοψηφία των Ελλήνων πιστεύει πως τα ξενοδοχεία δεν έχουν χρηματοκιβώτια να βάλουν τα κέρδη. Η δική μου άποψη απέχει από τη μιζέρια, την κατήφεια ή την απογοήτευση και έχει να κάνει με τα αντικειμενικά δεδομένα. Θεωρώ ότι βρισκόμαστε σε μια πολύ ευνοϊκή συγκυρία για τη χώρα μας, την οποία δεν θα μπορούσαμε να έχουμε ακόμα κι αν την είχαμε… παραγγείλει. Από παντού παίρνουμε «δώρα» συγκυριακά: Πραξικοπήματα, τρομοκρατικές ενέργειες κ.λπ. Ακόμα και ο σεισμός που έπληξε την Κω προκάλεσε, τελικά, αμελητέες ζημιές για το μέγεθός του. Ο αντισεισμικός κανονισμός, η σοβαρότητα των κατασκευών και ο Θεός έσωσαν το νησί.

Παρ’ όλα αυτά οι ξένοι τουρίστες έρχονται και είναι περισσότεροι.

Φέτος τα δεδομένα είναι τα εξής: έρχονται τόσο πολλοί επισκέπτες, ώστε επιβαρύνονται πολύ οι ξενοδοχειακές μονάδες, ο τόπος, το περιβάλλον, ενώ κουράζονται πολύ και οι εργαζόμενοι. Είχαμε περιστατικά εργαζομένων να λιποθυμούν ακόμα. Όμως τα χρήματα που θα μείνουν στο ταμείο δεν είναι δικά μας! Ούτε είναι κέρδη όπως, πιθανόν, πιστεύουν οι περισσότεροι.

Μας το εξηγείτε αυτό;

Ας πάρουμε επιχείρηση με τζίρο 1,5 εκατ. ευρώ το χρόνο, που έχει εξοφλήσει όλες τις υποχρεώσεις της σε εργαζόμενους, προμηθευτές, δημόσιο και στο τέλος του χρόνου εμφανίζει κέρδη 110.000 ευρώ. Από αυτά, θα πρέπει να πληρώσει 46.000 ευρώ φόρο για φέτος κι άλλα 46.000 ευρώ προκαταβολή φόρου για την επόμενη χρονιά. Συνυπολογίστε πως από τα 110.000 ευρώ κέρδη, θα έπρεπε κανονικά να αφαιρούνται 50-60.000 ευρώ ως αμοιβή του εργοδότη, άλλα τόσα ως αποθεματικό αλλά και 200.000 ευρώ τον χρόνο (το 20% των κερδών) για την ανανέωση της ξενοδοχειακής μονάδας. Όλα αυτά δεν υπάρχουν, τα έχουμε ξεχάσει.

Πείτε μου τώρα εσείς πώς μπορεί να κάνει ανακαίνιση μια ξενοδοχειακή επιχείρηση για να παραμείνει ανταγωνιστική εντός αγοράς. Η ανακαίνιση για ένα ξενοδοχείο είναι όπως τα λάστιχα στο αυτοκίνητο. Αν δεν τ’ αλλάξεις όταν πρέπει, δεν θα μπορεί να κινηθεί.

Υποθέτω πως λίφτινγκ των ξενοδοχείων θα σας ζητούν και οι τουρ οπερέιτορ.

Πριν μερικές μέρες ήρθε εκπρόσωπος Ρώσου τουρ οπερέιτορ και μας είπε πως η Ρόδος δεν είναι πλέον ψηλά στις προτιμήσεις των Ρώσων, γιατί «κουράστηκε» ο προορισμός και δεν έχει να προσφέρει τίποτα καινούργιο. Αυτό υποστηρίζει ο τουρ οπερέιτορ. Ανεξάρτητα με την εγκυρότητα αυτού που το υποστηρίζει αλλά και το αν ο ξενοδόχος το δέχεται ή το αμφισβητεί. Δείτε τώρα, ο ελληνικός τουρισμός καταγράφει διπλάσια ανάπτυξη (της τάξης του 6%) από τον παγκόσμιο τουρισμό. Την ίδια στιγμή, αυξάνει αλματωδώς η ζήτηση για την Ασία. Αν, όμως, πας σε έναν προορισμό της Ασίας φέτος και ξαναπάς σε δύο χρόνια, θα δεις εντελώς άλλη εικόνα. Εμείς, ακόμα κι αν φέρουμε 14 φορές έναν πελάτη μας στην Ελλάδα, το μόνο που μπορούμε να του προσφέρουμε είναι ελληνική φιλοξενία. Όποιοι μπορούν να του την προσφέρουν. Όμως, ο πελάτης δεν θέλει να έρχεται συνέχεια σε ένα ξενοδοχείο ή έναν προορισμό, αν δεν βλέπει τίποτα καινούργιο γύρω του.

Αλήθεια, τι σας έλεγαν φέτος οι εκπρόσωποι των τουρ οπερέιτορ;

Έρχονται και σου λένε πως εμείς θα σας γεμίσουμε τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Να είστε καλά αλλά τότε γεμίζουμε και μόνοι μας! Δεν θέλουμε να γεμίζουν 120% τα ξενοδοχεία Ιούλιο και Αύγουστο, αλλά να γεμίζουν 50% τον Μάρτιο. Δεν το κάνουν. Δεν έφεραν, για παράδειγμα, τον Ιανουάριο κάποιους από τους τουρίστες που επρόκειτο να πάνε σε προορισμούς που είχαν προβλήματα όπως το Σαρμ Ελ Σεΐχ, η Χουργκάντα ή η Αττάλεια.

Εκείνο το διάστημα, όμως, τα περισσότερα ελληνικά ξενοδοχεία είναι κλειστά αφού λειτουργούν εποχικά. Θα έπρεπε να γίνουν κεντρικές συμφωνίες.

Οι τουρ οπερέιτορ, όμως, έχουν και δικά τους ξενοδοχεία στην Ελλάδα. Η TUI για παράδειγμα έχει την Atlantica. Δεν χρειάζεται να εμπλακούν η υπουργός Τουρισμού ή και ο πρωθυπουργός για να κλειστούν κεντρικές συμφωνίες. Έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν και μόνοι τους οι τουρ οπερέιτορ αλλά δεν το κάνουν.

Πώς εξελίχθηκαν φέτος οι διαπραγματεύσεις με τους τουρ οπερέιτορ για τα συμβόλαια του 2018;

Σίγουρα έχουν πάρει αυξήσεις οι ξενοδόχοι για τα συμβόλαια του 2018. Είναι βέβαιο πως αυτή τη στιγμή το κλίμα είναι θετικό για την Ελλάδα. Οι Έλληνες ξενοδόχοι είναι ενισχυμένοι διαπραγματευτικά.
Και αυτό, παρά το γεγονός πως δεν είμαστε ενισχυμένοι από πλευράς ρευστότητας μέσω τραπεζών, η οποία είναι πολύ σημαντική. Με άλλη αγωνία κλείνεις μια συμφωνία όταν δεν έχεις πληρώσει το ρεύμα και αλλιώς διαπραγματεύεσαι να προσφέρεις πρόσθετες υπηρεσίες όταν «βγαίνεις» οικονομικά για να το κάνεις. Το κριτήριο του «βγαίνω» είναι απολύτως συνδεδεμένο με το αν χρωστάς, αν έχεις διασφαλισμένη ρευστότητα μέσω τραπεζών ή αν η εκκίνηση και η λειτουργία της επιχείρησης βασίζεται σε ίδιους πόρους. Όσο δεν διασφαλίζεται από ίδιους πόρους αλλά από προσφυγή σε «παρατραπεζικούς» παράγοντες όπως είναι ο πελάτης ή ο πράκτορας (τουρ οπερέιτορ), τότε η διαπραγμάτευση γίνεται από μειονεκτική θέση για τον ξενοδόχο. Φέτος, σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να υποστηρίξει κανείς ότι στις διαπραγματεύσεις με τους τουρ οπερέιτορ οι ξενοδόχοι ήταν σε μειονεκτική θέση. Αυτό είναι καλό.

Από 1/1/2018 επιβάλλεται τέλος διανυκτέρευσης στα καταλύματα. Από τις επαφές σας με τους τουρ οπερέιτορ τι προκύπτει; Πώς το αντιμετωπίζουν;

Στο θέμα του τέλους διαμονής οι τουρ οπερέιτορ έχουν θέσει ως προτεραιότητα να μην αθροιστεί στο τουριστικό πακέτο. Επιθυμούν να μη δοθεί η εικόνα αυξημένης τιμής στα τουριστικά πακέτα. Έτσι, παραπέμπουν στους ξενοδόχους την είσπραξή του κατά την άφιξη ή αναχώρηση του πελάτη στο ξενοδοχείο.

Ρίχνουν το μπαλάκι στους ξενοδόχους, δηλαδή.

Κατά τη γνώμη μου, πρόκειται για μια «επικοινωνιακή» διαχείριση του θέματος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Κατά τη γνώμη μου, πρόκειται για έναν τρόπο διαχείρισης που παράγει θετικά ή λιγότερο θετικά αποτελέσματα σε κάποιους από τους «παίκτες» του παιχνιδιού. Όμως, όπως και να το μοιράσεις, όπου και να αναθέσεις την είσπραξη του τέλους, το γεγονός είναι πως όλα τα χρήματα θα βγουν από την τσέπη του πελάτη. Και ο πελάτης δεν είναι αφελής να μην τα αθροίσει όλα μαζί αφού η λογική του all inclusive σ’ αυτό ακριβώς εδράζεται. Στο ότι ο πελάτης θέλει να ξέρει συνολικά τι θα του στοιχίσει το ταξίδι.

Εσείς τι πιστεύετε πως πρέπει να γίνει;

Η προσωπική μου διαφωνία με το τέλος διανυκτέρευσης είναι πως πρόκειται για μια καταστροφική απόφαση της ελληνικής Πολιτείας, αντίθετη προς το συμφέρον της. Γιατί το συμφέρον της είναι να έχει έσοδα από τον τουρισμό και, ταυτόχρονα, να μπορεί να ενδυναμώνει τις τοπικές κοινωνίες, τις τοπικές οικονομίες και το κράτος στο σύνολό του. Αυτή τη στιγμή προωθείται η επιβολή ενός τέλους το οποίο δεν έχει αρχή, μέση και τέλος: το ύψος του, πώς θα εισπράττεται και πώς θα αξιοποιούνται τα χρήματα από την επιβολή του. Τα χρήματα πρέπει να πηγαίνουν σε ένα στόχο συγκεκριμένο, μετρήσιμο, συνήθως ανταποδοτικό και δελεαστικό στον πελάτη, ώστε να τον εγγράψει στον εγκέφαλό του ως συνεισφορά στην παιδεία, στο περιβάλλον, στην υγεία, στην κοινωνική πολιτική. Αυτό σημαίνει τέλος. Όταν πας στη Βενετία και πληρώνεις ένα τέλος, το κάνεις για να μην ανέβουν τα νερά και χαθεί αυτή η πόλη. Όταν πας σε έναν ωραίο τόπο πληρώνεις ένα τέλος διανυκτέρευσης για να διασφαλίσεις ότι το νερό θα είναι καθαρό, ότι τα φτωχά παιδιά θα μπορούν να έχουν μια βασική ποιότητα ζωής. Ό,τι ορισθεί. Αυτό είναι τέλος.

Στην προκειμένη περίπτωση πρόκειται για ένα φόρο που πηγαίνει στον κρατικό προϋπολογισμό και λογίζεται ως ένα σύνολο που θα αφαιρεθεί από τα βάρη άλλων. Δεν μπορείς όμως, να βάλεις τον ξένο επισκέπτη να σου καλύψει τα ελλείματα από τις εισπράξεις που θα πρέπει να κάνει το κράτος. Η διαφωνία μου αφορά στο ότι δεν πρόκειται για τέλος αλλά για φόρο που μπαίνει στα κρατικά ταμεία και… γεια σας. Αν μιλούσαμε για τέλος διανυκτέρευσης το οποίο θα είχε αρχή, μέση και τέλος, βεβαίως θα ήμασταν πολύ θετικοί να καθίσουμε στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης για να βρούμε ένα ποσό το οποίο θα ενισχύσει την τοπική αυτοδιοίκηση, τοπική κοινωνία, τοπική οικονομία, την εργασία. Δεν μπορούμε, όμως, να συναινέσουμε στην επιβολή ενός φόρου, προσφέροντας το ίδιο προϊόν στους πελάτες μας.

Γιατί να συζητήσει, όμως, η κυβέρνηση για ένα μέτρο, η επιβολή του οποίου έχει ήδη ψηφισθεί και, μάλιστα, αποτελεί μέρος της συμφωνίας με τους δανειστές;

Ο ΣΕΤΕ και ο πρόεδρός του Γ. Ρέτσος έχουν πλήρη εικόνα των επιχειρημάτων με τα οποία μπορούν να πείσουν την ελληνική Πολιτεία, η οποία θεωρώ ότι, μακροπρόθεσμα, δεν έχει πρόθεση να «δολοφονήσει» τον ελληνικό τουρισμό. Έχω την εντύπωση πως υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες ώστε να αποτραπεί ένα έγκλημα πριν συντελεστεί.

Θεωρείτε πως θα πρέπει να ενταχθεί το θέμα στη διαπραγμάτευση για την 3η αξιολόγηση;

Θεωρώ πως η Ελλάδα θα πρέπει να ξανασκεφθεί τα κίνητρα που θα δώσει και τα μέσα που θα χρησιμοποιήσει για να αυξήσει τα έσοδά της προς όφελος του ελληνικού λαού και, κυρίως, του μέλλοντος. Δεν μπορεί να θυσιάσει το μέλλον στο όνομα του παρόντος και του παρελθόντος. Κατά τη δική μου άποψη, το τέλος-φόρος διανυκτέρευσης είναι μια καταστροφή από την οποία η ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού δεν θα μπορέσει να επανέλθει ούτε σε 20 χρόνια.

Ζητάτε, δηλαδή, να μην επιβληθεί το τέλος διανυκτέρευσης;

Να μην επιβληθεί καθόλου ή να τεθεί σε άλλη βάση, σύμφωνα με όσα επιτάσσουν οι προτεραιότητες της χώρας που είναι τα έσοδα, η στήριξη του πυλώνα που λέγεται τουρισμός, ιδιαίτερα για τον ρόλο που έχει αναλάβει για την έξοδο της χώρας από την κρίση, και κυρίως να εγγυηθούμε ότι θα διασφαλίσουμε τον καλύτερο δυνατό τρόπο ότι δεν θα επιφέρουμε πλήγμα στην ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού, που αυτή τη στιγμή έχει κλονιστεί λόγω του ΦΠΑ. Δεν μπορείς να υπεραντλήσεις την πηγή γιατί θα μείνεις χωρίς πηγή…

Αν κάποιος πιστεύει ότι τα λέμε αυτά επειδή μας συμφέρει να τα λέμε, κάνει λάθος. Εμείς ζούσαμε, ζούμε κι επιθυμούμε να ζούμε από τον τουρισμό. Δεν επιδιώκουμε να ζήσουμε στις πλάτες άλλων.
Εάν η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να δώσει κίνητρα ανταποδοτικά για μια τέτοια αύξηση στην τιμή του τουριστικού πακέτου, ας το κάνει τώρα.

Αυτό σημαίνει πως ενώ θα γίνονται κρατήσεις στην αγορά των early bookings, δεν θα είναι γνωστά όλα τα δεδομένα για το τελικό κόστος του ταξιδιού; Δεν είναι πρόβλημα αυτό;

Για τις έγκαιρες κρατήσεις υπάρχουν δύο αναγνώσεις. Σύμφωνα με την επιφυλακτική ανάγνωση, όσο πιο πολλά early booking κάνεις, τόσο πιο χαμηλή τιμή θα έχεις σε σχέση με το αν έδινες τα δωμάτιά σου την τελευταία στιγμή. Την ίδια στιγμή, όμως, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί πως early booking κάνει κάποιος όταν ο προορισμός πάει καλά. Δεν διανοούμαι να μεταφράσω το early booking ως κακά νέα. Το early booking είναι μόνο καλά νέα. Το θέμα είναι να χρησιμοποιήσεις ένα καλό εργαλείο πωλήσεων με σύνεση και μέτρο. Μπορεί ο πελάτης να επιδιώκει να εξασφαλίσει καλύτερη τιμή αλλά, ταυτόχρονα, σημαίνει πως έχει αποφασίσει να έρθει στην Ελλάδα. Στα κόμματα θα το λέγαμε «παράσταση νίκης». Εδώ υπάρχει βεβαιότητα νίκης.