Jakobsen: Η Ελλάδα θα χρειαστεί νέα συμφωνία εντός του 2016

Πώς χαρακτηρίζει τη συμφωνία και τι προβλέπει για την οικονομία ο Steen Jakobsen, Chief Economist της Saxo Bank.

Τι προβλέπει για τον Τσίπρα αλλά και τις άλλες πολιτικές ηγεσίες στην Ευρώπη. Τι θα σημαίνει το Brexit, τι θα πράξει η Fed στις επόμενες συνεδριάσεις και ο ρόλος της BoJ. Γιατί, σύμφωνα με τον ίδιο, έχει μόνο οφέλη για την Ευρώπη η προσφυγική κρίση και πώς προσεγγίζει τις ελληνικές μετοχές.

Πώς χαρακτηρίζετε τις πρόσφατες αποφάσεις του Eurogroup για την Ελλάδα;

Η τελευταία συμφωνία δεν επιλύει το ελληνικό πρόβλημα και οι αποφάσεις του Eurogroup έγιναν με βάση τη θέληση της Γερμανίας να κερδίσει χρόνο και να μεταφέρει τις όποιες αποφάσεις μετά τις γερμανικές εκλογές. Η συμφωνία θα προκαλέσει νέο πλήγμα στην κατανάλωση, η οποία αποτελεί το 60% της εγχώριας οικονομίας, οπότε επί της ουσίας αυτή η συμφωνία σημαίνει ότι η Ελλάδα θα έχει μικρότερη ανάπτυξη στο μέλλον. Δυστυχώς είναι από αυτές τις περιπτώσεις που η πολιτική δεν επιτρέπει σε μια χώρα να προχωρήσει μπροστά. Κατά τη γνώμη μου, η Ελλάδα αυτή τη στιγμή δεν είναι σε θέση να πάρει καμία απόφαση για τον εαυτό της, ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει ακριβώς το ανάποδο. Παράλληλα, όμως, και η ελληνική κυβέρνηση συνεχώς λέει άλλα και άλλα κάνει και ήδη προσπαθεί να επαναδιαπραγματευτεί τις τελευταίες αποφάσεις του Εurogroup. Κανονικά, η Ελλάδα και όχι η Ε.Ε. πρέπει να αποφασίσει προς τα πού και πώς θέλει να προχωρήσει η χώρα τα επόμενα 5, 10, 20 έτη και να επανακαθορίσει τους στόχους της. Τη λύση δεν θα τη δώσουν οι Ευρωπαίοι ή η ελάφρυνση του χρέους, χρειάζεται σχέδιο. Η Ελλάδα δεν είναι και δεν θα έπρεπε να είναι στην ίδια κατηγορία με τη Βενεζουέλα. Η χώρα έχει πάρα πολλές δυνατότητες, όμως η αίσθηση που έχω είναι ότι η Ελλάδα είναι μια φτωχή χώρα με πλούσιους κατοίκους. Συνεπώς η λύση δεν είναι το Grexit αλλά η Ελλάδα να αποφασίσει τι θέλει να κάνει, να επικεντρωθεί σε αυτά που είναι καλή και να σταματήσει να εκλέγει πολιτικούς που είναι μόνο λόγια.

Άρα δεν ήταν μια καλή συμφωνία;

Καθόλου καλή και τονίζω ότι θα υπάρξει μια νέα συμφωνία για την Ελλάδα πριν το τέλος του έτους, γιατί ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι σημαντικά χαμηλότερος από τις προβλέψεις. Μπορώ να στοιχηματίσω με ευκολία ότι είναι πιο πιθανό να υπογράψω εγώ στον Ολυμπιακό ως σέντερ φορ παρά η χώρα να επιδείξει τους ρυθμούς ανάπτυξης που προβλέπει η Ευρώπη το 2017 (σ.σ. η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμάει ρυθμό ανάπτυξης 2,7% το 2017). Αυτό όμως το οποίο έχει σημασία σε πολιτικούς όρους και δευτερευόντως σε οικονομικούς είναι ότι τα επόμενα δύο έτη οι περισσότερες πολιτικές ηγεσίες στην Ευρώπη και στον κόσμο θα έχουν αλλάξει. Ήδη έχει ανοίξει η συζήτηση για τη διαδοχή της Μέρκελ στη Γερμανία. Νομίζω ότι και ο Τσίπρας θα έχει αποχωρήσει τους επόμενους 12 μήνες! Στη διάρκεια του 2016, αυτό που είναι ενδιαφέρον και όχι σύνηθες είναι ότι βρισκόμαστε σε πολύ χαμηλά επίπεδα σε μια σειρά θεμάτων και παραγόντων όπως η ανάπτυξη, η παραγωγικότητα, τα επιτόκια, ο πληθωρισμός και η πολιτική, και αυτό κάνει την κατάσταση ακόμα πιο δύσκολη.

Αναφορικά με το Brexit, που είναι ένα ακόμα κρίσιμο ζήτημα για την Ευρώπη. Τι βλέπετε να συμβαίνει;

Νομίζω ότι οι αγορές είναι πολύ ορθολογικές και βλέπουν ότι το Brexit δεν θα παίξει κανένα ρόλο για την πορεία της οικονομίας του Ηνωμένου Βασιλείου (Η.Β.). Όπως και στην Ελλάδα, το θέμα είναι τι θα κάνει το Η.Β. Η οικονομία τους εμφανίζει διπλά ελλείμματα από το 1992, με εξαίρεση πέρυσι, οπότε το θέμα είναι τι θα κάνουν με το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και του προϋπολογισμού, μιας και η οικονομία τους βασίζεται υπερβολικά στον τραπεζικό κλάδο, τον κλάδο υπηρεσιών και το real estate, τομείς με μηδενική μακροχρόνια ανάπτυξη παραγωγικότητας. Φυσικά και θα υπάρξει μεταβλητότητα όσο πλησιάζει η ημερομηνία, αλλά ειδικά στο θέμα των βρετανικών μετοχών του FTE 100, οι περισσότερες εταιρείες είναι εξωστρεφείς, οπότε μεσοπρόθεσμα οι μετοχές μπορεί και να ωφεληθούν. Σε πολιτικούς όρους όμως η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Το Brexit θα είναι καταλυτικός παράγοντας για το ποια πορεία θα ακολουθήσει η Ευρώπη στο μέλλον. Πολλοί ξεχνούν ότι το Η.Β. επί της ουσίας δεν είναι εντός της Ένωσης, αποτελεί μια Ένωση εντός της Ένωσης, ειδικά με τις εξαιρέσεις που έχει πετύχει ο Κάμερον πρόσφατα, οπότε το θέμα είναι γιατί να μη ζητήσουν και άλλες χώρες τις εξαιρέσεις που έχει πετύχει το Η.Β.

Η προσφυγική κρίση είναι ένα ακόμα σημαντικό γεγονός για την Ευρώπη;

Κρίνοντας από το δημογραφικό προφίλ της Ευρώπης, η προσφυγική κρίση μπορεί να έχει μόνο θετικά αποτελέσματα για την οικονομία, την κουλτούρα και τις άλλες πτυχές της Ευρώπης, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να υπάρχει πολιτικό κόστος. Αυτή είναι η άποψή μου και έχω δεχθεί έντονη κριτική στη Δανία για αυτήν. Ωστόσο, έκθεση του ΟΟΣΑ για τη μετανάστευση, για παράδειγμα, δείχνει ότι στην ιστορία της ευρωπαϊκής μετανάστευσης το 75% του συνόλου των μεταναστών βρίσκουν δουλειά ή κάποιου είδους εργασίας μέσα σε ένα χρόνο από την άφιξή τους. Οπότε μόνο θετικά μπορεί να έχει η ενσωμάτωσή τους στις οικονομίες της Ευρώπης. Για παράδειγμα, οι δημοσιονομικές δαπάνες που αφορούν στους πρόσφυγες δεν προσμετρώντας στο έλλειμμα, οπότε βοηθούν στην ανάπτυξη ήδη.

Αναφορικά με τις πολιτικές των κεντρικών τραπεζών, τι θα αποφασίσει η Fed στις επόμενες συνεδριάσεις για τα επιτόκια;

Στην ιστορία της Fed νομίζω ότι είναι η πρώτη φορά που θα αναλάβει δράση στα επιτόκια όχι βασιζόμενη στις συνθήκες που επικρατούν στην οικονομία αλλά βάσει στρατηγικής! Ο στόχος της Fed είναι να δημιουργήσει αρκετό χώρο προς τα πάνω, προκειμένου να μπορέσει να μειώσει τα επιτόκια αργότερα και ως εκ τούτου δεν κινείται βασισμένη στα οικονομικά δεδομένα. Η Fed θα ανεβάσει τα επιτόκια τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο επειδή αισθάνεται ότι πρέπει να δράσει, παρότι το τελευταίο που χρειάζεται τώρα η αμερικανική οικονομία είναι η αύξηση των επιτοκίων. Η αύξηση των επιτοκίων θα ανεβάσει την πιθανότητα η οικονομία να εισέλθει σε ύφεση στο τέλος του έτους σε 60%-70% από 30% τώρα. Συνολικά όμως για την πολιτική των κεντρικών τραπεζών εξακολουθώ να πιστεύω ότι η Ιαπωνία καθοδηγεί όλες τις κεντρικές τράπεζες, οπότε τις επόμενες δύο τρεις εβδομάδες θα ξέρουμε τι θα γίνει από τις αποφάσεις που θα λάβει η Bank of Japan.

Τέλος, ποια είναι η άποψή σας για τα ελληνικά ομόλογα και τις μετοχές;

Αν η απόφαση της ΕΚΤ την Πέμπτη για την επαναφορά του waiver είναι θετική, αυτό θα είναι καλό βραχυπρόθεσμα για την αγορά. Ωστόσο, το θεμελιώδες πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι το χρέος αλλά το γεγονός ότι κανείς δεν θέλει να επενδύσει στη χώρα για παραπάνω από 3-6 μήνες. Προσωπικά εγώ το βρίσκω πολύ ενδιαφέρον, είναι η πρώτη φορά που θα εξέταζα να αγοράσω ελληνικές μετοχές σε όλη τη διάρκεια του τρέχοντος οικονομικού κύκλου, τις οποίες προτιμώ έναντι των ελληνικών ομολόγων. Θα εξετάσω τους τρόπους να αποκτήσω μια μικρή έκθεση στις ελληνικές μετοχές από τώρα και τους επόμενους 18 μήνες, αλλά με μακροπρόθεσμη προσέγγιση 5-10 ετών. Η επενδυτική μου πρόταση βασίζεται στο γεγονός ότι η χώρα μπορεί να πάει πολύ καλύτερα τους επόμενους 12 μήνες με μια άλλη κυβέρνηση. Χρειάζεται μια αλλαγή σε πιο ρεαλιστικούς ανθρώπους, που θα επανακαθορίσουν του τι χρειάζεται η χώρα. Η Ελλάδα έχει τις προοπτικές και τις ικανότητες να μπορεί να κινηθεί πολύ καλύτερα, αρκεί να το αποφασίσει η ίδια. Ωστόσο ο κίνδυνος είναι πότε θα ξεκινήσει αυτή η αλλαγή, σε 12 μήνες, σε 18 μήνες, ή θα χρειαστεί ένα Grexit πρώτα. Αυτό είναι το ρίσκο, όμως οι θεμελιακές, οι γεωγραφικές και γεωστρατηγικές αξίες υπάρχουν.