Eίναι το ελληνικό δημόσιο χρέος διαχειρίσιμο;

Για αρκετές χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά, όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Ολλανδία και η Φινλανδία, η κρίση χρέους της ευρωζώνης προήλθε κυρίως από την αποτυχία των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου να εφαρμόσουν τους δημοσιονομικούς κανόνες.

Φυσικά, η Γερμανία ήταν η πρώτη διδάξασα με την παραβίαση του Συμφώνου Σταθερότητας, αλλά αυτό αποτελεί μια κακή ανάμνηση για τη γερμανική κυβέρνηση.

Γι' αυτές τις χώρες, η λιτότητα ήταν η μητέρα όλων των μεταρρυθμίσεων στην πρώτη φάση της κρίσης.

Όμως, για αρκετές χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, η κρίση χρέους ήταν κυρίως αποτέλεσμα των συστημικών ατελειών της ευρωζώνης.

Πρόκειται για δύο διαφορετικές προσεγγίσεις που δεν είναι πλέον στο προσκήνιο.

Κι αυτό γιατί δύο χώρες του Νότου, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, έχουν βγει από τα μνημόνια, χρηματοδοτούνται από τις αγορές με χαμηλά επιτόκια και δεν θέλουν να ξανανοίξει μια συζήτηση που διαιρεί την ευρωζώνη.

Δεν έχουν άλλωστε λόγο.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι πρωθυπουργοί τους δεν επισκέφθηκαν την Αθήνα κατά τη διάρκεια της κρίσης, αλλά όταν είχε γίνει πλέον σαφές ότι η Ελλάδα πατούσε σε πιο σταθερό έδαφος και δεν κινδύνευε με έξοδο από το ευρώ.

Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι η Ιταλία εμφανίζεται να υιοθετεί αυστηρή στάση απέναντι στην Ελλάδα σε κάποια ζητήματα, π.χ. αξιολόγηση, ευθυγραμμιζόμενη με εκείνους που θεωρούν ότι οι Έλληνες χρειάζονται χαλινάρι γιατί χωρίς πίεση δεν υλοποιούν τις μεταρρυθμίσεις.

Με άλλα λόγια, ο καθένας κοιτάζει το συμφέρον του και όλοι θέλουν να κρατάνε αποστάσεις από καταστάσεις ή χώρες όπως η Ελλάδα, που θα μπορούσαν να τους δημιουργήσουν προβλήματα με το κόστος δανεισμού τους από τις αγορές.

Ξεκινήσαμε με αυτόν τον τρόπο για να απαντήσουμε στο ερώτημα κατά πόσον το ελληνικό χρέος είναι διαχειρίσιμο, γιατί η απάντηση θα είναι πολιτική.

Συμμαχίες με άλλες χώρες του Νότου για το ζήτημα αυτό θα ήταν χρήσιμες, αλλά μόνο αν το ήθελαν οι τελευταίες.

Όμως, δεν φαίνεται κάτι τέτοιο με τις τωρινές κυβερνήσεις τους.

Ως γνωστόν, οι απόψεις για τη διαχειρισιμότητα ή όχι του ελληνικού χρέους διίστανται:

Κάποιοι, όπως ο Β. Σόιμπλε, ο Μ. Ντράγκι κ.ά. που θεωρούν το ελληνικό χρέος διαχειρίσιμο δίνουν έμφαση στις ετήσιες πληρωμές τοκοχρεολυσίων, που είναι χαμηλές τα επόμενα χρόνια, υποβαθμίζοντας το υψηλό χρέος προς το ΑΕΠ που φθάνει το 175%, και στις μεταρρυθμίσεις.

Επομένως, είτε δεν θα πρέπει να δοθεί στην Ελλάδα ανακούφιση από το χρέος είτε θα πρέπει να δοθεί υπό άλλη μορφή όπως η μείωση των επιτοκίων και η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής.

Γι' αυτούς το υψηλό χρέος δεν είναι αξιόπιστος δείκτης, υπενθυμίζοντας ότι η Ιαπωνία έχει μεγαλύτερο χρέος προς το ΑΕΠ σε σύγκριση με την Ελλάδα, αλλά έχει την εμπιστοσύνη των αγορών.

Επίσης, δεν το λένε, αλλά υπονοούν ότι κατέχουν ελληνικό χρέος ύψους 200 δισ. ευρώ και πλέον και δεν έχουν κανένα συμφέρον να χρεοκοπήσουν την Ελλάδα γιατί θα χάσουν πολύ περισσότερα.

Από την άλλη πλευρά, οι οπαδοί του «κουρέματος» του ελληνικού χρέους υποστηρίζουν ότι το χρέος ως προς το ΑΕΠ είναι πολύ μεγάλο και δεν είναι διαχειρίσιμο.

Οι ίδιοι επισημαίνουν ότι η σταδιακή αποκλιμάκωση του χρέους σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα ως προς το ΑΕΠ βασίζεται στη φιλόδοξη υπόθεση ότι η χώρα θα βγάζει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως του 4% του ΑΕΠ επί χρόνια.

Όμως, η παραγωγή τόσο υψηλών πλεονασμάτων επί αρκετά χρόνια ίσως δεν γίνει πραγματικότητα λόγω πολιτικών και κοινωνικών αντιδράσεων.

Υποστηρίζουν λοιπόν ότι θα πρέπει να γίνει γενναίο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους για να καταστεί διαχειρίσιμο.

Από οικονομική άποψη είναι πολύ συζητήσιμο αν το χρέος είναι διαχειρίσιμο ή όχι.

Όμως, η απόφαση θα είναι πολιτική και θα τη λάβει ουσιαστικά η κυβέρνηση της χώρας που δίνει τα περισσότερα λεφτά, δηλαδή η Γερμανία.

Δεν είναι δύσκολο να προβλέψει κάποιος ποια θα είναι η απόφαση με το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο να παραμονεύει και τη μεγάλη πλειοψηφία των Γερμανών να μη θέλει να δοθούν επιπλέον δάνεια στην Ελλάδα.

Πολύ περισσότερο όταν υπάρχει κι άλλος λόγος.

«Γιατί να χαριστεί χρέος στην Ελλάδα που μπορεί να έχει μεγάλα κοιτάσματα υδρογονανθράκων μελλοντικά από άλλες χώρες της Ε.Ε. που είναι φτωχότερες;», ρώτησε τραπεζίτης.

Dr. Money