Πολιτικές κοκορομαχίες για λάθος του ΔΝΤ!

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση του Μιχάλη Ιγναντίου στο Mega, ο Πολ Τόμσεν ανέφερε ότι το υφιστάμενο πρόγραμμα προσαρμογής τελειώνει το 2016, κι εκτίμησε ότι η Ελλάδα θα χρειασθεί επιπρόσθετη χρηματοδότηση.

Την ίδια μέρα, ο μεν πρωθυπουργός έγγραφε σε άρθρο του ότι η Ελλάδα δεν θα χρειασθεί 3ο μνημόνιο, ενώ ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δήλωνε ότι η κυβέρνηση θα εμφανίσει νέο μνημόνιο μετά τις ευρωεκλογές.

Όμως, τα δεδομένα είναι πιο απλά.

Η χρηματοδότηση από την Ε.Ε., δηλαδή το EFSF/ESM, αναμένεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη του 2014.

Όμως, η χρηματοδότηση από το ΔΝΤ θα συνεχισθεί μέχρι το α΄ τρίμηνο του 2016.

Επομένως, ο κ. Τόμσεν και οι συνάδελφοί του στο ΔΝΤ θα συνεχίσουν τις επισκέψεις τους στην Αθήνα για να ελέγχουν την εκτέλεση του προγράμματος μέχρι τότε.

Εκτός κι αν η Ελλάδα δεν έχει πλέον ανάγκη τον δανεισμό του ΔΝΤ.

Στο επίκεντρο του οικονομικού προγράμματος προσαρμογής βρίσκεται η λήψη ή μη νέων μέτρων λιτότητας που θα πρέπει να ληφθούν για να επιτευχθούν οι στόχοι για τα προβλεπόμενα πρωτογενή πλεονάσματα την περίοδο 2014-2016.

Η κυβέρνηση και η τρόικα συμφωνούν ότι ο στόχος για πλεόνασμα ίσο με 1,5% του ΑΕΠ τη φετινή χρονιά θα επιτευχθεί.

Όμως, υπάρχει διαφορά μεταξύ των δύο πλευρών αναφορικά με τη λήψη η μη νέων μέτρων για το 2015 που ο στόχος ανεβαίνει στο 3% του ΑΕΠ και πιθανόν το 2016, που σκαρφαλώνει στο 4,5%.

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος ίσου με 4,5% του ΑΕΠ και η διατήρησή του στο 4%-4,5% για κάμποσα χρόνια δεν είναι ούτε ρεαλιστική υπόθεση, ούτε έχει οικονομική λογική.

Φυσικά, οι του ΔΝΤ δεν συμφωνούν, υπενθυμίζοντας ότι η Ιταλία κατάφερε να έχει μέσο πρωτογενές πλεόνασμα ίσο με 4% του ΑΕΠ περίπου για κάπου 10 χρόνια.

Ως γνωστόν, οι στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα έχουν τεθεί σε συνάρτηση με την επιδιωκόμενη αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους ως προς το ΑΕΠ το 2020 και μετά.

Δεν είναι τυχαίο ότι τα επιδιωκόμενα πρωτογενή πλεονάσματα είναι περίπου ίδια με την εκτιμώμενη δαπάνη για τόκους από το 2016 και μετά στο βασικό σενάριο της ανάλυσης για τη φερεγγυότητα του ελληνικού χρέους (DSA) από το ΔΝΤ.

Συγκεκριμένα, το πρωτογενές πλεόνασμα προβλέπεται στο 4,5% του ΑΕΠ, δηλαδή κοντά στα 9 δισ. ευρώ, ενώ οι τόκοι αντιστοιχούν στο 3,1% του δημοσίου χρέους.

Με δεδομένο ότι το δημόσιο χρέος ανέρχεται σε 320 δισ. ευρώ περίπου, οι τόκοι φτάνουν στα 9 δισ. ευρώ περίπου.

Όμως, η συγκεκριμένη υπόθεση χωρά πολλή συζήτηση.

Κατ' αρχάς, το μέρος του χρέους που αφορά τα δάνεια από το EFSF/ESM δεν τοκίζεται μέχρι το 2023, σύμφωνα με την απόφαση του Eurogroup του Νοεμβρίου του 2012.

Τα δάνεια από το EFSF θα ξεπεράσουν τα 140 δισ. ευρώ μετά την εκταμίευση στο σύνολό τους, από 133 δισ. και πλέον που είναι σήμερα.

Όμως, για κάποιον λόγο, τα 30 δισ. ευρώ που αφορούν τα «γλυκαντικά» του PSI δεν μπήκαν στη ρύθμιση όπως πληροφορούμαστε.

Επομένως, το ποσό στο οποίο η Ελλάδα δεν θα πληρώνει τόκους μέχρι το 2023 ανέρχεται σε 110 δισ. ευρώ.

Άρα, το χρέος που τοκίζεται φθάνει τα 210 δισ. ευρώ περίπου (320 δισ.-110 δισ.).

Για να ανεβάζει τους τόκους στα 9 δισ. ευρώ περίπου ετησίως από το 2016 και μετά, το ΔΝΤ υποθέτει ότι το μέσο επιτόκιο δανεισμού του ελληνικού δημοσίου θα διαμορφωθεί στο 4,3% περίπου.

Με βάση τα σημερινά δεδομένα, το Δημόσιο πληρώνει μέσο επιτόκιο της τάξης του 1,8% περίπου στο υφιστάμενο χρέος.

Όμως, αυτό αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω για δύο λόγους:

Πρώτον, η Ε.Ε. αναμένεται να μειώσει το spread στα διμερή δάνεια του πρώτου μνημονίου ύψους 53 δισ. ευρώ περίπου κατά 50 μονάδες βάσης στο πλαίσιο της ελάφρυνσης του χρέους.

Δεύτερον, τα επιτόκια στα έντοκα γραμμάτια θα μειωθούν περισσότερο, με το μέσο επιτόκιο δανεισμού να διαμορφώνεται πολύ χαμηλότερα από 4,2% πέρυσι.

Επιπλέον, το μέσο επιτόκιο δανεισμού της Ελλάδας από το ΔΝΤ δεν διαφέρει πολύ από εκείνο των αγορών.

Ακόμη κι αν το μέσο επιτόκιο δανεισμού παραμείνει στο 1,8% ή ανέβει στο 2,8% σταδιακά, την επόμενη τριετία, θα παραμείνει αισθητά χαμηλότερο από το 4,3% που υποθέτει η ανάλυση για τη βιωσιμότητα (DSA) του ΔΝΤ.

Επομένως, το πρωτογενές πλεόνασμα που απαιτείται για να μειωθεί το χρέος στα επίπεδα που προβλέπει το DSA το 2020 και μετά μπορεί να είναι αισθητά μικρότερο από τον στόχο για 4%-4,5% του ΑΕΠ.

Έχουμε λοιπόν το εξής εκπληκτικό φαινόμενο:

Η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ ανταλλάσσουν μπηχτές για τη φερεγγυότητα του χρέους με την αξιωματική αντιπολίτευση να επισημαίνει ορθώς ότι υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα του 4% δεν μπορούν να διατηρηθούν επί χρόνια.

Όμως, ο στόχος για υψηλά πλεονάσματα στηρίζεται σε μη ρεαλιστική υπόθεση για υψηλά επιτόκια, όπως δείξαμε παραπάνω.

Κοινώς, τα κόμματα μαλώνουν για μια λανθασμένη υπόθεση (υψηλό μέσο επιτόκιο) σε ξένο αχυρώνα, δηλαδή στην έκθεση DSA του ΔΝΤ, επειδή οδηγεί σε μάλλον λανθασμένη εκτίμηση για το πρωτογενές πλεόνασμα και ίσως νέα μέτρα.

Αναμφισβήτητα, το ΔΝΤ έχει τους δικούς του εσωτερικούς λόγους να συντάσσει έκθεση DSA για το ελληνικό χρέος.

Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι η έκθεση DSA είναι σωστή και οι στόχοι της αλάνθαστοι.

Αντί λοιπόν τα κόμματα να μαλώνουν για το ύψος του μελλοντικού πρωτογενούς πλεονάσματος, θα ήταν προτιμότερο να συμφωνήσουν στον τρόπο ή στους τρόπους να ξεφορτωθούν το ΔΝΤ και το DSA.

Dr. Money