Πώς πήγαν στράφι οι θυσίες των μισθών!

Αν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι καθρέφτης της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, τότε θα πρέπει να δεχθούμε ότι η τελευταία ενισχύθηκε όσο ποτέ εδώ και δεκαετίες.

Κι αυτό γιατί το εξωτερικό ισοζύγιο εμφάνισε πλεόνασμα μετά από πολλές χρόνια. Όμως, η ανταγωνιστικότητα δεν μετριέται με έναν τρόπο, αλλά με περισσότερους.

Ένας από τους πιο δημοφιλείς για χώρες όπως η δική μας, που δεν διαθέτουν εθνικό νόμισμα, είναι η πραγματική σταθμισμένη ισοτιμία (real effective exchange rate), που βασίζεται στο εργατικό κόστος ανά μονάδα προϊόντος.

Αν η Ελλάδα διέθετε εθνικό νόμισμα, θα μπορούσε να το υποτιμήσει για να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της. Από τη στιγμή που δεν έχει αυτήν την ευχέρεια, η βελτίωση θα έρθει με άλλον τρόπο. Με μείωση των μισθών ώστε να αποκλιμακωθεί το εργατικό κόστος ανά μονάδα προϊόντος, όπως κι έγινε.

Πράγματι, οι μετρήσεις δείχνουν ότι η πραγματική σταθμισμένη ισοτιμία με βάση το κόστος ανά μονάδα προϊόντος έχει επανέλθει στα επίπεδα του 2000.

Υπό αυτήν την έννοια, θα πρέπει να αισθάνονται ικανοποιημένοι όσοι υποστήριζαν, π.χ. η τρόικα, ότι η μείωση των μισθών ήταν απαραίτητη για να ανακτηθεί η χαμένη ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας από την είσοδό της στην ευρωζώνη μέχρι σήμερα.

Η ενισχυμένη ανταγωνιστικότητα θα έπρεπε να αποτυπώνεται επίσης στην πορεία των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών.

Όμως, η εικόνα από αυτό το μέτωπο δεν είναι ικανοποιητική. Σύμφωνα με την Ε.Ε., η αξία των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών εκτιμάται σε 53 δισ. ευρώ το 2013 έναντι 52,3 δισ. την αμέσως προηγούμενη χρονιά.

Πρόκειται για αξιοσημείωτη αύξηση αν συγκριθεί με τις εξαγωγές του 2009 που ανήλθαν σε 44,5 δισ., αλλά συνεχίζει να υπολείπεται των 56,3 δισ. ευρώ του 2008.

Η εικόνα γίνεται πιο προβληματική αν η αξία των εξαγωγών υπολογισθεί με τις σταθερές τιμές του 2005.

Σε αυτήν την περίπτωση, η αξία των εξαγωγών εκτιμάται σε 43,3 δισ. ευρώ το 2013, όση δηλαδή ήταν το 2011, ενώ παραμένει χαμηλότερη σε σχέση με τα 50,9 δισ. ευρώ του 2008 και τα 50,1 δισ. το 2007.

Επιπλέον, ο υπολογισμός της πραγματικής σταθμισμένης ισοτιμίας με βάση τον δείκτη τιμών καταναλωτή αντί του εργατικού κόστους ανά μονάδα προϊόντος δείχνει ότι η ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας είναι πιο περιορισμένη.

Αυτό πιθανώς εξηγείται από το γεγονός ότι οι τιμές επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες, π.χ. φόρους, κόστος ενέργειας κ.λπ. και όχι μόνο από το εργατικό κόστος.

Οι μειώσεις μισθών απέτυχαν, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, να δώσουν μεγάλη ώθηση στις εξαγωγές. Όμως, συνέβαλαν αποφασιστικά στη μεγάλη συμπίεση των εισαγωγών, γεγονός που εξηγεί το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, και βάθυναν την ύφεση.

Οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών υποχώρησαν στα 57 δισ. ευρώ πέρυσι από 71 δισ. το 2009 και 90,1 δισ. το 2008.

Καλές λοιπόν οι θεωρίες που διδάσκονται στα πανεπιστήμια και εφαρμόζουν διεθνείς οργανισμοί για να ενισχύσουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητα χωρών υπό επιτήρηση, όπως η Ελλάδα, όμως η πραγματικότητα είναι κάτι διαφορετικό.

Dr. Money