Γιατί η Ιαπωνία έκανε την κίνηση έκπληξη με το QE

Πιο βαθιά στο πείραμα των Αμπενομικών μπαίνει η Ιαπωνία καθώς η κεντρική της τράπεζα ανακοίνωσε νέα επέκταση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης μόλις δύο χρόνια αφότου η χώρα είχε διπλασιάσει τη νομισματική της βάση. Ο επικεφαλής της BoJ, μάλιστα, Χαριχίκο Κουρόντα, δήλωσε πως εάν χρειαστεί θα υπάρξει και νέα χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, «αν και θεωρούμε πως αυτά τα μέτρα αρκούν».

Η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας δεν στήριξε τη θαρραλέα προσπάθεια της Ιαπωνίας να βγει από μία περίοδο αποπληθωρισμού σχεδόν δύο δεκαετιών. Η  BoJ υποβάθμισε σήμερα τις προβλέψεις της για τον πληθωρισμό και το ΑΕΠ κατά το ήμισυ. Συγκεκριμένα, για το τρέχον οικονομικό έτος βλέπει ανάπτυξη 0,5% - έναντι αρχικής εκτίμησης 1%. Επίσης αναθεώρησε τον στόχο για τον πληθωρισμό στο 1,2% για το τρέχον οικονομικό έτος, στο 1,7%για το επόμενο και στο 2,1% για το 2016-17. Μέχρι πρότινος προέβλεπε αντιστοίχως 1,3%, 1,9% και 2,1%.

«Θα συνεχίσουμε με την ποσοτική χαλάρωση όσο χρειάζεται για να πετύχουμε τον στόχο του 2% για τον πληθωρισμό» δήλωσε ο κ. Κουρόντα.

Στη σχετική ανακοίνωση, η BoJ εξηγεί πως η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας και η σημαντική μείωση στις τιμές ενέργειας που συνεπάγεται επηρεάζουν αρνητικά τα σχέδια για ώθηση του πληθωρισμού. Έτσι, η BoJ αποφάσισε να επεκτείνει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης στα 80 τρισ. γεν (726 δισ. δολ.) ετησίως, από 60-70 τρισ. γεν μέχρι πρότινος. Επίσης, η κεντρική τράπεζα θα τριπλασιάσει τις αγορές ETF και REITs και θα στραφεί σε τίτλους μεγαλύτερης διάρκειας.

Η αντίδραση των αγορών ήταν άμεση. Το χρηματιστήριο του Τόκιο έκλεισε με κέρδη 4,83% και πλέον βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο 7 ετών. Το ιαπωνικό νόμισμα από την άλλη πλευρά κατρακυλά στο χαμηλότερο επίπεδο 6ετίας (από τον Ιανουάριο του 2008), καταγράφοντας υποχώρηση 1,8% έναντι του δολαρίου στα 111,15 γεν. Έναντι του ευρώ, το ιαπωνικό νόμισμα υποχωρεί 1,4% στα 139,66 γεν. 

 Η τιμή spot του χρυσού καταγράφει πτώση 2% στα 1.173 δολ. ανά ουγκιά, που είναι και το χαμηλότερο επίπεδο από το 2010. 

Ο κ. Κουρόντα έκανε λόγο για προληπτική κίνηση, αν και οι αναλυτές μιλούν για παραδοχή ήττας από την BoJ. «Αποφασίσαμε να επεκτείνουμε την ποσοτική και ποιοτική χαλάρωση για να εξασφαλίσουμε ότι θα πετύχουμε τον στόχο για τις τιμές» δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου ο κ. Κουρόντα και συμπλήρωσε: «Βρισκόμαστε σε μία κρίσιμη στιγμή σε αυτήν την προσπάθεια να ξεφύγουμε από την αποπληθωριστική νοοτροπία». 

Αίσθηση προκαλεί, ωστόσο, το ότι η απόφαση ελήφθη από το διοικητικό συμβούλιο της τράπεζας με ψήφους 5-4, σε μία σπάνια ένδειξη διχασμού στους κόλπους της BoJ.

«Η ιαπωνική οικονομία εξακολουθεί να αναπτύσσεται μέτρια και εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με ρυθμό υψηλότερο. Όμως, η αδύναμη εγχώρια ζήτηση μετά την αύξηση του φόρου επί της κατανάλωσης και η απότομη πτώση στις τιμές του πετρελαίου έχουν αντίκτυπο στις τιμές». Σημειώνεται πως ο φόρος επί των λιανικών πωλήσεων αυξήθηκε τον Απρίλιο από 5% σε 8% και πολλοί αναλυτές τονίζουν ότι ήταν μία επικίνδυνη κίνηση που θα διακύβευε τα αναπτυξιακά σχέδια της χώρας. Το Τόκιο όμως έχει και το μεγαλύτερη δημόσιο χρέος στον κόσμο και έπρεπε να προχωρήσει.

Οι κινήσεις της κυβέρνησης και των συνταξιοδοτικών ταμείων

Παράλληλα με τις κινήσεις της BoJ, η κυβέρνηση της Ιαπωνίας σηματοδοτεί την ετοιμότητά της να προχωρήσει σε αύξηση των δαπανών για να δώσει ώθηση στην οικονομία, ενώ το συνταξιοδοτικό ταμείο των δημοσίων υπαλλήλων (που είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο) δήλωσε ότι είναι έτοιμο να προχωρήσει σε αγορές εγχώριων και ξένων μετοχών.

Συγκεκριμένα, το Κρατικό Συνταξιοδοτικό Επενδυτικό Ταμείο (GPIF) ενέκρινε σχέδια για την αύξηση των τοποθετήσεων σε εγχώριες μετοχές στο 25% του χαρτοφυλακίου του από 12%. Σημειώνεται πως το GPIF έχει υπό διαχείριση κεφάλαια ύψους 1,2 τρισ. δολ. και προχώρησε σε αυτήν την απόφαση «μετά από ασφυκτικές πιέσεις του πρωθυπουργού Σίνζο Άμπε», όπως αναφέρει το πρακτορείο Reuters.

Η απόφαση αποτελεί έκπληξη για τους αναλυτές. Σε δημοσκόπηση του Reuters που έγινε την προηγούμενη εβδομάδα, η ισχυρή πλειοψηφία των αναλυτών που συμμετείχαν προέβλεπε νέα χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής στην Ιαπωνία, αλλά όχι τόσο σύντομα. 

Τα σενάρια για τις αγορές

«Χαιρετίζουμε την απόφαση της BoJ να παραδεχθεί ότι δεν μπορούσαν να πετύχουν τους στόχους που είχαν θέσει για πληθωρισμό, αν και σημειώνουμε πως η νέα πολιτική αντιστοιχεί σε ποσοτική χαλάρωση της τάξεως των 60 δισ. δολ. μηνιαίως», αναφέρει ο Sean Callow της Westpac και συμπληρώνει: «Αυτό εγείρει το ερώτημα κατά πόσον έχει τελικά αντίκτυπο η νομισματική πολιτική».

«Είναι πολύ θετική εξέλιξη για τις αγορές. Είναι σαν να χτύπησε η τέλεια καταιγίδα για την ισοτιμία δολαρίου – γεν καθώς η χαλάρωση συμπίπτει με τη Fed που παίρνει πιο σκληρή τάση», αναφέρει και ο Masafumi Yamamoto της Parevidentia Strategy. «Είναι εύκολο χρήμα, οπότε οι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί, οι τράπεζες και οι μετοχές του real estate θα ευνοηθούν περαιτέρω» σημειώνει ο Masayuki Doshida της Rakutern Securities.