Η ΕΕ "καλοβλέπει" το Ιράν για φυσικό αέριο

Νέα σχέδια για εισαγωγή φυσικού αερίου από το Ιράν επεξεργάζεται σιωπηρά η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς αρχίζουν να ζεσταίνονται οι σχέσεις με την Τεχεράνη (λόγω και της απειλής του Ισλαμικού Κράτους) την ώρα που ψυχραίνονται οι σχέσεις με τη Ρωσία, τη μεγαλύτερη προμηθεύτρια αερίου της Ευρώπης.

Τα δύο «αν» της υπόθεσης -δηλαδή αν θα αρθούν οι κυρώσεις κατά του Ιράν και αν θα προστεθούν επιπλέον υποδομές για αγωγούς- δεν φαίνεται να αποτρέπουν την προετοιμασία των Ευρωπαίων planners, όπως δήλωσε στο Reuters πηγή της Κομισιόν που συμμετέχει στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής ενεργειακής στρατηγικής.

«Το Ιράν είναι προς την κορυφή των προτεραιοτήτων μας για μεσοπρόθεσμα μέτρα που θα βοηθήσουν ώστε να μειωθεί η εξάρτησή μας από τις προμήθειες ρωσικού αερίου», δήλωσε η ίδια πηγή. «Το αέριο του Ιράν θα μπορούσε να έρθει αρκετά εύκολα στην Ευρώπη και πολιτικά υπάρχει μια ξεκάθαρη επαναπροσέγγιση μεταξύ της Τεχεράνης και της Δύσης».

Η Ρωσία σήμερα είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής αερίου της Ευρώπης, καθώς καλύπτει το ένα τρίτο της ζήτησης της περιοχής, η αξία της οποίας ανέρχεται σε 80 δισ. δολάρια ετησίως. Η Ε.Ε. έχει επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα για το ουκρανικό ζήτημα, γεγονός που αυξάνει την ανάγκη για προμήθεια αερίου από αλλού.

Βέβαια, κυρώσεις ισχύουν και για το Ιράν - κυρίως στον τραπεζικό και στον ενεργειακό τομέα. Συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά την ενέργεια, ισχύει απαγόρευση εξαγωγής πετρελαίου και απαγόρευση εισαγωγής φυσικού αερίου.

Ωστόσο, το Ιράν διαθέτει τα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου μετά τη Ρωσία και θεωρείται πλέον πιθανή εναλλακτική, δεδομένων των διαπραγματεύσεων που διεξάγονται μεταξύ Τεχεράνης και Δύσης για το αμφιλεγόμενο πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας.

«Η υψηλή προοπτική παραγωγής αερίου, οι μεταρρυθμίσεις στον εγχώριο τομέα ενέργειας, και η συνεχιζόμενη ομαλοποίηση των σχέσεων με τη Δύση καθιστούν το Ιράν αξιόπιστη εναλλακτική έναντι της Ρωσίας», αναφέρεται σε σχετικό έγγραφο που έχει προετοιμαστεί για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ωστόσο, στο έγγραφο τονίζεται πως το Ιράν δεν είναι αξιόπιστη εναλλακτική χώρα προμήθειας ενέργειας βραχυπρόθεσμα, λόγω των κυρώσεων που ισχύουν αλλά και της μεγάλης ανάγκης για υποδομές προτού μπορέσουν να γίνουν βιώσιμες οι εξαγωγές.

Εσωτερικά έγγραφα του ευρωπαϊκού τομέα ασφάλειας της ενέργειας, που έχει δει το Reuters, περιγράφουν και αυτά σχέδια για άνοιγμα σε νέες πηγές εισαγωγής αερίου στην κεντρική Ασία, συμπεριλαμβανομένου του Ιράν.

Πάντως, η άρση των κυρώσεων κατά του Ιράν δεν αναμένεται σύντομα. Διπλωματικές πηγές εκφράζουν απαισιοδοξία αναφορικά με την πιθανότητα το Ιράν και οι παγκόσμιες δυνάμεις να καταλήξουν σε τελική συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης μέχρι την καταληκτική ημερομηνία της 24ης Νοεμβρίου.

Σύμφωνα με αναλυτές, η χώρα έχει ήδη χάσει τον προσοδοφόρο τομέα της εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ασία -όπου οι πελάτες πληρώνουν και τις υψηλότερες τιμές- από το Κατάρ, και έτσι τώρα η Τεχεράνη πρέπει να κοιτάξει προς την Ευρώπη.

Εν τω μεταξύ, η πιο εφικτή δίοδος για τη μεταφορά ιρανικού αερίου προς την Ευρώπη θα ήταν μέσω της Τουρκίας (που είναι ήδη πελάτης του Ιράν), όμως ο υφιστάμενος αγωγός Ταμπρίζ - Άγκυρας δεν είναι αρκετά μεγάλος ώστε να εξυπηρετήσει μεγάλες εξαγωγές.

Το Ιράν από καιρό προσπαθεί να χτίσει έναν αγωγό που θα συνέδεε το πεδίο αερίου South Pars με τους Ευρωπαίους πελάτες - τον αποκαλούμενο Περσικό Αγωγό.

Οι Ευρωπαίοι επενδυτές, όπως και η Κομισιόν, σύμφωνα με το Reuters, προτιμούν τη φθηνότερη -και πολιτικά λιγότερο αμφιλεγόμενη- επιλογή της εισαγωγής ιρανικού αερίου προς την Ε.Ε. μέσω της Τουρκίας, από τους αγωγούς που ήδη υπάρχουν ή βρίσκονται σε φάση κατασκευής.

Με βάση ανεξάρτητες μελέτες βιωσιμότητας, εάν αρθούν οι κυρώσεις κατά του Ιράν και ξεκινήσουν σύντομα επενδύσεις, η χώρα θα μπορεί να προμηθεύει 10-20 δισ. κυβικά αερίου ετησίως την Τουρκία και την Ευρώπη μέχρι τις αρχές του 2020.