Ιράκ: Τα γεωπολιτικά λάθη και η στρατηγική των τζιχαντιστών

Η πτώση της Μοσούλης στις δυνάμεις των σουνιτών του Ισλαμικού Κράτος στο Ιράκ και το Λεβάντε (ΙΚΙΛ) έχει στρατηγική σημασία και φέρνει το κράτος από ένα καθεστώς εκτεταμένης αναρχίας σε μια κατάσταση οιονεί εμφυλίου πολέμου, εκτιμά η Nomura σε σχετικό report.

H κατοχή της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης του Ιράκ αποτελεί ορόσημο για μια σειρά από αιτίες:

-Σηματοδοτεί την ικανότητα του ΙΚΙΛ να διεξάγει-έστω και σε περιορισμένη κλίμακα – συμβατικό/συμμετρικό πόλεμο.

-Η έλλειψη αντίστασης από τις δυνάμεις του τακτικού στρατού ίσως αντανακλά όχι μόνο την δυσαρέσκεια απέναντι στην σουνιτική κυβέρνηση της Βαγδάτης αλλά και την γενικευμένη ανικανότητα να επιδείξει μαχητική ικανότητα.

-Περιήλθαν στην κατοχή της ΙΚΙΛ σημαντικές ποσότητες στρατιωτικού υλικού (αναφέρονται ακόμη και μαχητικά ελικόπτερα)

-Επέτρεψε την απελευθέρωση 2.000-3.000 φυλακισμένων, ορισμένοι εκ των οποίων θα πλαισιώσουν τις δυνάμεις της ΙΚΙΛ, που εκτιμώνται σε τουλάχιστον 15.000 μαχητές.

-Παρέχει στην ΙΚΙΛ μια βάση επιχειρήσεων η οποία επιπλέον βρίσκεται πολύ κοντά στα διυλιστήρια του Baiji (τα δεύτερα μεγαλύτερα στην χώρα).

Σύμφωνα με την Nomura, o πρωθυπουργός του Ιράκ Αλ Μαλίκι έχει περιορισμένη εμπιστοσύνη στις ένοπλες δυνάμεις και ως εκ τούτου προσέτρεξε σε σιίτες «μισθοφόρους».

Οι σιίτες συνδράμουν τις τακτικές δυνάμεις και ετοιμάζονται να προωθηθούν προς τα βόρεια με στόχο να προστατεύσουν τις θρησκευτικές ισλαμικές μειονότητες.

Δημοσίευμα του Reuters αναφέρει ότι το Ιράν εμφανίζεται έτοιμο να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ με στόχο να συνδράμουν την κυβέρνηση της Βαγδάτγης, καταρχήν με οπλισμό και τεχνογνωσία και σε δεύτερη φάση με έμψυχο υλικό.

Από την πλευρά του ο Economist εκτιμά πως στα στρατηγικά πλάνα του ΙΚΙΛ είναι η δημιουργία ενός νέο σουνιτικού κράτους που θα περιλαμβάνει εδάφη της Συρίας και του Βορείου Ιράκ.

Το βρετανικό περιοδικό αναφέρει τη σκληρότητα των μαχητών του ΙΚΙΛ η οποία το έχει φέρει σε σκληρή κόντρα ακόμη και με την Αλ Κάιντα.

Ως αιτίες της κόντρας αναφέρει μεταξύ άλλων τα σχέδια των μαχητών του ΙΚΙΛ για το σουνιτικό κράτος αλλά και τη σκληρότητα που φέρονται ακόμα και σε ομόθρησκους σιίτες.

Οι ευθύνες Ομπάμα – Μαλίκι

Ο Αμερικανός πρόεδρος άφησε ουσιαστικά ανυπεράσπιστο το Ιράκ και την κυβέρνηση του Ν. Αλ Μαλίκι. Απέσυρε το σύνολο των επίγειων δυνάμεων, ενώ αρνήθηκε την αεροπορική συνδρομή.

Η εισβολή των αμερικανικών δυνάμεων στη χώρα διέλυσε τον στρατό. Οι ιρακινές ένοπλες δυνάμεις της εποχής είχαν πολεμικές εμπειρίες από εσωτερικές και εξωτερικές συγκρούσεις. Όταν διαλύθηκαν, έμπειροι και «μπαρουτοκαπνισμένοι» αξιωματικοί έμειναν από τη μια μέρα στην άλλη άνεργοι. Πολλοί από αυτούς πέρασαν στην "παρανομία" και στις τάξεις του ΙΚΙΛ.

Από την πλευρά του, ο Ιρακινός Πρωθυπουργός διέρρηξε πλήρως τους δεσμούς του με την σουνιτική κοινότητα, ενώ καρατόμησε τον σουνίτη αντιπρόεδρο της κυβέρνησης.

Ο ίδιος κυβερνά σαν δικτάτορας εξ ονόματος των σιιτών. Σύμφωνα με τον Economist, το ημερήσιο «δελτίο» θανάτων και δολοφονιών (λόγω της ΙΚΙΛ) έχει υπερβεί τα επίπεδα του 2008, ενώ η εφαρμογή της έννομης τάξης είναι χειρότερη από εκείνη επί της διακυβέρνησης Χουσείν.

Πλέον η ΙΚΙΛ φαίνεται ικανή να λειτουργήσει ως καταλύτης για την περαιτέρω αποσύνθεση του Ιράκ (αλλά και της Συρίας).

Ωστόσο ο Μαλίκι έχει ακόμη χρόνο να ανατρέψει την κατάσταση. Μια λύση θα ήταν να φτιάξει μια κυβέρνηση με σιίτες, μετριοπαθείς σουνίτες αλλά και Κούρδους.

Σε ό,τι αφορά την εμπλοκή των ΗΠΑ, η Nomura εκτιμά πως θα παράσχουν αεροπορική συνδρομή μέσω drones, ενώ δεν αποκλείει επιχειρήσεις εγγύς υποστήριξης στις κυβερνητικές δυνάμεις, εφόσον τεθεί σε κίνδυνο η Βαγδάτη.

Επιπλέον δεν πρέπει να αποκλείεται η ενεργή συμμετοχή μαχητών από το Ιράν και συγκεκριμένα από τις τάξεις των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης.

Χθες ο αμερικανός πρόεδρος ξεκαθάρισε πως η αποστολή Αμερικανών στρατιωτών στο Ιράκ δεν είναι μεταξύ των επιλογών που εξετάζονται.

Από την πλευρά του, ο ανώτατος θρησκευτικός άρχων των σιιτών του Ιράκ, κάλεσε τους πολίτες να πάρουν τα όπλα και να προστατεύσουν το έδαφός τους από τους σουνίτες μαχητές. «Οι πολίτες που μπορούν να πάρουν τα όπλα και να πολεμήσουν τους τρομοκράτες για να υπερασπιστούν την χώρα τους, τον λαό τους και τους ιερούς τους τόπους, θα πρέπει να δηλώσουν εθελοντές και να καταταγούν στις δυνάμεις ασφαλείας για να φέρουν εις πέρας αυτόν τον ιερό σκοπό», δήλωσε στο κήρυγμά του κατά την προσευχή της Παρασκευής ο σεΐχης Άμπντελ Μέχντι αλ Καρμπαλάι, εξ ονόματος του Αγιατολάχ αλ Σιστάνι.

Οι συνέπειες για το πετρέλαιο

Σύμφωνα με την Nomura δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη η άνοδος των πετρελαϊκών τιμών από τις εξελίξεις στο Ιράκ αλλά και άλλα πετρελαιοπαραγωγικά κράτη όπως η Λιβύη.

Στη Μοσούλη υπάρχουν πετρελαϊκά πεδία αλλά δεν χρησιμοποιούνται σε μεγάλο βαθμό για εξαγωγές-εμπορικούς σκοπούς. Επιπλέον ο αγωγός Κιρκούκ –Τσειχάν βρίσκεται εκτός λειτουργίας από το Μάρτιο.

Άρα και με τα μέχρι τώρα δεδομένα η Nomura δεν θεωρεί ότι οι εξελίξεις στο Ιράκ θα επηρεάσουν δραστικά τις ιρακινές εξαγωγές.

Το ευνοικότερο σενάριο

Ο διεθνής οίκος ξεκαθαρίζει ότι η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ρευστή και δύσκολα προβλέψιμη. Ξεχωρίζει ως καλύτερο σενάριο μια πιθανή αντεπίθεση των κυβερνητικών δυνάμεων που θα απωθήσει την ΙΚΙΛ.

Παράλληλα και σε συντονισμό, οι κουρδικές θα κρατήσουν (έχουν ήδη καταλάβει) το Κιρκούτ και την γύρω περιοχή του βορείου Ιράκ.

Σε κάθε περίπτωση η ΙΚΙΛ θα κρατήσει υπό τον έλεγχό της περιοχές του Ιράκ, όπως και της Συρίας, και θα τα χρησιμοποιήσει ως βάση για την διεξαγωγή τρομοκρατικών επιθέσεων σε άλλες περιοχές του Ιράκ.