Κρούγκμαν: Τέλος εποχής για το μοντέλο της Κίνας

Η Κίνα βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση, υποστηρίζει στους NYT ο Πολ Κρούγκμαν, σημειώνοντας πως το οικονομικό μοντέλο στο οποίο βασίστηκε το θαύμα της κινεζικής ανάπτυξης έχει πλέον φτάσει στα όριά του.

"Μπορεί να πει κανείς ότι το κινεζικό μοντέλο αναμένεται να χτυπήσει στο Μεγάλο Τείχος και το μόνο ερώτημα είναι πόσο μεγάλη θα είναι αυτή η σύγκρουση", γράφει ο νομπελίστας οικονομολόγος.

Σύμφωνα με τον ίδιο, τα στοιχεία για την οικονομία της Κίνας εξηγούν πολύ ξεκάθαρα γιατί το μοντέλο της έφτασε σε αδιέξοδο.

Σε αντίθεση με όλες τις υπόλοιπες οικονομίες, η Κίνα χαρακτηρίζεται από πρωτοφανή ανισορροπία μεταξύ κατανάλωσης και επένδυσης. Ενώ οι ΗΠΑ αφιερώνουν περίπου το 70% του ΑΕΠ για κατανάλωση, στην Κίνα το αντίστοιχο ποσοστό είναι μόλις 36%, ενώ περίπου το 50% επενδύεται.

Όπως επισημαίνει, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου ήταν σε θέση να κρατά την κατανάλωση τόσο χαμηλά και να επενδύει τόσο πολύ επειδή διέθετε μια τεράστια στρατιά πλεονάζοντος εργατικού δυναμικού.

Οι χώρες που βρίσκονται στα πρώιμα στάδια της οικονομικής εξέλιξης, σημειώνει, συνήθως διαθέτουν μικρό σύγχρονο κοινωνικό και οικονομικό τομέα μαζί με έναν μεγάλο παραδοσιακό τομέα που διαθέτει τεράστιες ποσότητες "πλεονάζουσας εργασίας", υποαπασχολούμενων χωρικών που έχουν ελάχιστη συνεισφορά στο συνολικό ΑΕΠ.

Η ύπαρξη του πλεονάζοντας αυτού εργατικού δυναμικού, σύμφωνα με τον Π. Κρούγκμαν, έχει δύο επιπτώσεις: Πρώτον, για κάποιο χρονικό διάστημα οι χώρες αυτές μπορούν να πραγματοποιήσουν μεγάλες επενδύσεις σε νέα εργοστάσια και υποδομές, γιατί μπορούν να αντλούν από την τεράστια δεξαμενή εργατών. Δεύτερον, ο ανταγωνισμός από αυτήν την τεράστια στρατιά εργαζομένων κρατάει τους μισθούς χαμηλούς, παρά το γεγονός ότι η οικονομία γίνεται πλουσιότερη.

Το μοντέλο αυτό έφθασε στα όριά του γιατί η δεξαμενή με το φθηνό εργατικό δυναμικό έχει αρχίσει να στερεύει.

Ο αντίκτυπος της προσαρμογής

Από μια οπτική γωνία, επισημαίνει ο Π. Κρούγκμαν, η εξέλιξη αυτή είναι θετική. Οι μισθοί στην Κίνα έχουν αρχίσει να αυξάνονται και οι απλοί Κινέζοι έχουν αρχίσει να απολαμβάνουν τους καρπούς της ανάπτυξης.

Αλλά ταυτόχρονα, η Κίνα θα αναγκαστεί να προσαρμόσει απότομα την οικονομία της. Τα κέρδη από τις επενδύσεις θα κινούνται αναγκαστικά σε πτωτική τροχιά και θα πρέπει να αυξηθεί πολύ η καταναλωτική δαπάνη για να καλύψει το κενό.

"Το ερώτημα είναι αν αυτό μπορεί να γίνει αρκετά γρήγορα για να αποφευχθεί μια επώδυνη βουτιά" τονίζει ο Π. Κρούγκμαν.

Όπως εκτιμά, η απάντηση "φαίνεται να είναι όχι".

"Η ανάγκη για εξισορρόπηση ήταν εμφανής για χρόνια, αλλά η Κίνα συνέχισε να αναβάλλει τις αναγκαίες αλλαγές, τονώνοντας την οικονομία μέσω της υποτίμησης του νομίσματος και της παροχής φθηνής πίστωσης. Τα μέτρα αυτά ανέβαλαν για λίγο τη μέρα της κρίσης, από την άλλη πλευρά όμως διασφάλισαν ότι η ημέρα αυτή θα είναι ακόμα πιο καταστροφική όταν θα έρθει. Και τώρα έχει έρθει", καταλήγει.