Οι ηγέτες της ευρωζώνης συμφώνησαν να λάβουν έκτακτα μέτρα προκειμένου να μειωθεί το κόστος δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας και να δημιουργηθεί ένα εποπτικό σώμα για τις τράπεζες της ζώνης του ευρώ μέχρι τα τέλη του έτους,  σε ένα πρώτο βήμα προς ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση.

Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι πρακτικά πρόκειται για την πρώτη υποχώρηση -αν όχι ήττα- της Γερμανίδας καγκελαρίου από τότε που ξεκίνησε η κρίση. Η Angela Merkel συμφώνησε με αιτήματα του ευρωπαϊκού Νότου, τα οποία λίγες ώρες πριν ξεκινήσει η σύνοδος απέρριπτε ρητά, όπως την απευθείας στήριξη των τραπεζών από τους μηχανισμούς στήριξης, χωρίς να εμπλέκονται και να επιβαρύνονται οι εθνικοί προϋπολογισμοί.

Για να το πετύχουν οι ηγέτες της Ισπανίας και της Ιταλίας έθεσαν βέτο στο αναπτυξιακό πακέτο των 120 δισ. ευρώ, ζητώντας άμεσα μέτρα για να μειωθεί το κόστος δανεισμού. Αναλυτές κάνουν λόγο για μία επική σύγκρουση μεταξύ των δύο στρατοπέδων στην ευρωζώνη. Όλα έγιναν σε θερμό κλίμα κατά τη συνεδρίαση των ηγετών της ευρωζώνης τις πρώτες πρωινές ώρες.

Απαντώντας στην πρωτοβουλία του Mario Monti -ο οποίος αναδείχθηκε σε πρωταγωνιστή της συνόδου- και του Mariano Rajoy, συμφωνήθηκε ότι τα ταμεία διάσωσης της ευρωζώνης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να σταθεροποιηθούν οι αγορές ομολόγων, χωρίς να αναγκάζονται οι χώρες που συμμορφώνονται με τους κανονισμούς για τους προϋπολογισμούς της Ε.Ε. να υιοθετούν επιπλέον μέτρα λιτότητας ή οικονομικές μεταρρυθμίσεις. 

Μετά από ώρες διαβουλεύσεων, συμφωνήθηκε επίσης ότι ο μόνιμος μηχανισμός διάσωσης της ευρωζώνης, ο ESM, θα μπορεί να δανείζει άμεσα τράπεζες για την ανακεφαλαιοποίησή τους, χωρίς να αυξάνεται το έλλειμμα του προϋπολογισμού των κρατών και χωρίς να υπάρχει το status του προνομιακού πιστωτή.

"Η διαδικασία ήταν δύσκολη, το αποτέλεσμα ήταν καλό", δήλωσε ο Ιταλός πρωθυπουργός Mario Monti, προσθέτοντας ότι η Ιταλία δεν σκοπεύει "αυτήν την ώρα" να αιτηθεί έκτακτη στήριξη.

Η Γερμανία, βέβαια, δεν έδωσε λευκή επιταγή για τη στήριξη των χωρών του Νότου. Όσες ζητούν ομολογιακή στήριξη από τα ταμεία διάσωσης θα πρέπει να υπογράφουν μνημόνιο κατανόησης, το οποίο θα προσδιορίζει τις υπάρχουσες πολιτικές δεσμεύσεις τους και θα συμφωνεί σε ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. "Η βοήθεια θα δίνεται υπό προϋποθέσεις", έσπευσε να δηλώσει το πρωϊ της Παρασκευής η καγκελάριος. Όμως, δεν θα έρχονται αντιμέτωπες με την επίβλεψη της τρόικας, όπως συμβαίνει με την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, δήλωσε ο Μ. Monti.

Η ίδια η Angela Merkel, πάντως, δήλωσε ικανοποιημένη από το αποτέλεσμα της συνόδου. "Πήραμε μία καλή απόφαση σήμερα, ειδικότερα αναφορικά με την ανάπτυξη και την αντιμετώπιση της ανεργίας και επίσης για τα μελλοντικά μέτρα για τον EFSF και τον ESM", είπε και συμπλήρωσε: "Θα συνεχίσουμε την εργασία μας για τα μακροπρόθεσμα μέτρα. Πιστεύω ότι θα καταλήξουμε σε ένα καλό συμπέρασμα".

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Herman Van Rompuy, δήλωσε πως στόχος είναι να δημιουργηθεί ένας εποπτικός μηχανισμός για τις τράπεζες της ευρωζώνης που θα εμπλέκει και την ΕΚΤ για να σπάσει ο φαύλος κύκλος της εξάρτησης μεταξύ των τραπεζών και των κυβερνήσεων.

"Ανοίγουμε τη δυνατότητα στις χώρες που έχουν καλή συμπεριφορά να κάνουν χρήση των μηχανισμών χρηματοοικονομικής σταθερότητας προκειμένου να καθησυχάσουμε τις αγορές και να αποκτήσουμε και πάλι κάποια σταθερότητα στα κρατικά ομόλογα ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών", σημείωσε ο Η. Van Rompuy. "Στόχος βέβαια είναι να γίνει το ευρώ ένα μη αναστρέψιμο project", πρόσθεσε.

Το αναπτυξιακό πακέτο

Οι ηγέτες της Ε.Ε. ήδη συμφώνησαν επίσης σε ένα αναπτυξιακό πακέτο 120 δισ. ευρώ για τον ευρωπαϊκό Νότο. Κατέληξαν ότι θα αυξηθούν τα κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων κατά 10 δισ. ευρώ, έτσι ώστε τα προς επένδυση κεφάλαια από την ΕΤΕπ να αυξηθούν κατά 60 δισ. ευρώ. Επίσης, συμφωνήθηκε να χρησιμοποιηθούν τα ανεκμετάλλευτα 55 δισ. ευρώ από τα διαρθρωτικά κοινοτικά ταμεία για μέτρα στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και για την ενίσχυση της απασχόλησης των νέων. Ένα ακόμη σημαντικό μέτρο είναι τα αποκαλούμενα ομόλογα έργου (project bonds), τα οποία θα ξεκινήσουν πιλοτικά το καλοκαίρι με 5 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση πρωτοβουλιών στην ενέργεια, στις μεταφορές και στις ευρυζωνικές υποδομές. 

Τα μακροπρόθεσμα σχέδια για «περισσότερη Ευρώπη» τίθενται σήμερα επί τάπητος στη σύνοδο κορυφής, όπως επίσης και ο κοινοτικός προϋπολογισμός για την περίοδο 2014-2020. 
Οι ηγέτες της Ε.Ε. ζήτησαν από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να παρουσιάσει λεπτομερείς προτάσεις στην προσεχή σύνοδο του Οκτωβρίου. Αυτό συνεπάγεται ότι η λήψη αποφάσεων μεταφέρεται για το φθινόπωρο. Οι διεργασίες που συντελούνται τώρα  είναι πολύ κρίσιμες, ενώ η κατάσταση περιπλέκεται από το γεγονός ότι την προεδρία της Ε.Ε. αναλαμβάνει η Κύπρος, το πέμπτο μέλος της ευρωζώνης που προσέφυγε στον μηχανισμό στήριξης.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Η. van Rompuy, δήλωσε πως οι ηγέτες συμφώνησαν ότι ο κοινοτικός προϋπολογισμός θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο ανάπτυξης. "Το θέμα δεν είναι μόνο πόσα χρήματα θα ξοδέψουμε και από πού θα τα βρούμε, αλλά επίσης και το πώς θα τα ξοδέψουμε. Το θέμα είναι πολύ μεγαλύτερο από τα χρήματα", τόνισε.

Οι ειδικοί όροι που συμφωνήθηκαν για την Ιταλία και την Ισπανία, πάντως, έχουν ήδη προκαλέσει αντίστοιχα αιτήματα και από άλλες χώρες. Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας Enda Kenny δήλωσε πως η συμφωνία θα πρέπει να ανοίξει τον δρόμο "για να επανασχεδιάσουμε το βάρος του χρέους που επωμίζονται οι φορολογούμενοί μας".

Το ανακοινωθέν της συνόδου της ευρωζώνης

Σε ανακοίνωση που βγήκε μετά το πέρας της συνόδου αναφέρονται τα εξής:

"Επιβεβαιώνουμε πως είναι ζωτικής σημασίας να σπάσει ο φαύλος κύκλος μεταξύ των τραπεζών και των κρατών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει σύντομα προτάσεις στη βάση του άρθρου 127 (6) για έναν ενιαίο μηχανισμό εποπτείας. Ζητούμε από το Συμβούλιο να εξετάσει αυτές τις προτάσεις ως επείγον ζήτημα μέχρι το τέλος του 2012. Όταν ιδρυθεί ένας αποτελεσματικός ενιαίος μηχανισμός εποπτείας, που θα συμπεριλαμβάνει την ΕΚΤ, για τις τράπεζες στην ευρωζώνη, ο ESM θα μπορεί, υλοποιώντας μια κανονική απόφαση, να έχει τη δυνατότητα να ανακεφαλαιοποιεί τις τράπεζες άμεσα. Αυτό θα εξαρτηθεί από διάφορους όρους, συμπεριλαμβανομένης της συμμόρφωσης με τους κανόνες της κρατικής βοήθειας, που θα πρέπει να αφορούν συγκεκριμένα ιδρύματα, συγκεκριμένους τομείς ή την οικονομία και θα επισημοποιείται μέσω μνημονίου κατανόησης. Το Eurogroup θα εξετάσει την κατάσταση του ιρλανδικού χρηματοοικονομικού τομέα με την προοπτική της περαιτέρω βελτίωσης της βιωσιμότητας του προγράμματος προσαρμογής. Παρόμοιες περιπτώσεις θα αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο.

Καλούμε να υπάρξει άμεση κατάληξη του μνημονίου κατανόησης που συνοδεύει τη χρηματοοικονομική βοήθεια προς την Ισπανία για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού της τομέα. Επαναβεβαιώνουμε πως η χρηματοοικονομική βοήθεια θα παρασχεθεί από τον EFSF μέχρις ότου γίνει διαθέσιμος ο ESM και στη συνέχεια θα μεταφερθεί στον ESM χωρίς να υπάρχει το status του προνομιακού πιστωτή.

Επιβεβαιώνουμε την ισχυρή μας δέσμευση να κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί η χρηματοοικονομική σταθερότητα της ευρωζώνης, ιδιαίτερα μέσω της χρήσης των υφιστάμενων μηχανισμών EFSF-ESM, με ευέλικτο και αποδοτικό τρόπο, προκειμένου να σταθεροποιηθούν οι αγορές κρατών-μελών, σεβόμενοι τις συγκεκριμένες συστάσεις για τις χώρες αυτές και τις άλλες δεσμεύσεις τους, συμπεριλαμβανομένων των συγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων τους, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής εξαμηνιαίας αναθεώρησης, του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και της Διαδικασίας Μακροοικονομικών Ανισορροπιών. Αυτοί οι όροι θα πρέπει να αντανακλώνται σε ένα μνημόνιο κατανόησης. Χαιρετίζουμε το γεγονός ότι η ΕΚΤ έχει συμφωνήσει να λειτουργήσει ως αντισυμβαλλόμενος στον EFSF-ESM για τη διενέργεια επιχειρήσεων στις αγορές με αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο.

Αναθέτουμε στο Eurogroup να εφαρμόσει αυτές τις αποφάσεις μέχρι τις 9 Ιουλίου 2012".

*** Το ανακοινωθέν της συνόδου (στην αγγλική) επισυνάπτεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".


**** To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.