Να συνάψουν ένα «δημοσιονομικό συμβόλαιο» κάλεσε τα κράτη-μέλη της Ευρώπης ο επικεφαλής της ΕΚΤ Μario Draghi, προκειμένου να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη της επενδυτικής κοινότητας προς το ευρώ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι αυτό το βήμα θα άνοιγε τον δρόμο για περισσότερο επιθετική δράση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κατά της κρίσης χρέους.

Στη χθεσινή του ομιλία στο ευρωκοινοβούλιο σημείωσε πως το να δεθούν οι χώρες με ισχυρότερους κανόνες για τα ελλείμματα και το χρέος «θα αποτελούσε σίγουρα το πιο σημαντικό στοιχείο στην προσπάθεια αποκατάστασης της εμπιστοσύνης» και ότι «τα υπόλοιπα συστατικά μπορούν να ακολουθήσουν, αλλά η αλληλουχία έχει σημασία».

Αναλυτές εκτιμούν ότι η παραπάνω θέση είναι ξεκάθαρη ένδειξη πως η ΕΚΤ αφήνει για τον εαυτό της χώρο ώστε να ελιχθεί αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες στη σύνοδο της 9ης Δεκεμβρίου αποφασίσουν να κάνουν τα απαραίτητα βήματα για την υιοθέτηση πιο σφιχτής δημοσιονομικής ένωσης.

Ο κ. Draghi επισήμανε ότι η κρίση έχει οδηγήσει στην επιδείνωση της οικονομικής εικόνας της ευρωζώνης και πως η αδυναμία των ευρωπαϊκών τραπεζών έχει προκαλέσει ανησυχητική μείωση του δανεισμού. Σημείωσε πως έχουν πληγεί περισσότερο οι μικρές και οι μεσαίες επιχειρήσεις και ότι το πιο σημαντικό για την ΕΚΤ είναι να διορθώσει το κανάλι χρηματοδότησης.

Ο επικεφαλής της ΕΚΤ ανέφερε επίσης ότι το δημοσιονομικό συμβόλαιο θα κατοχυρώσει τη σημασία των κανόνων για την οικονομική πολιτική και τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν έως σήμερα οι κυβερνήσεις, καθώς και ότι θα εξασφαλίσει ότι και ο «τελευταίος» θα είναι απολύτως αξιόπιστος τόσο ατομικά όσο και συλλογικά.

Επισήμανε ακόμα ότι μια άγκυρα σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα κάνει ευκολότερη τη διατήρηση της εμπιστοσύνης και βραχυπρόθεσμα γιατί οι επενδυτές συχνά λαμβάνουν αποφάσεις για μακρινό ορίζοντα, ειδικά όταν πρόκειται για κρατικά ομόλογα.

Όπως σημειώνουν αναλυτές, ο κ. Draghi ζητά να δεσμευτούν οι κυβερνήσεις να ακολουθήσει επιθετική πολιτική, καθώς σε διαφορετική περίπτωση θα αγόραζε κρατικά ομόλογα με στόχο να μειωθούν τα επιτόκια και οι επιμέρους κυβερνήσεις θα συνέχιζαν να κινούνται κατά το δοκούν ακυρώνοντας στην πράξη την προσπάθεια. Ήδη η ΕΚΤ έχει διαθέσει περισσότερα από 200 δισ. ευρώ αγοράζοντας κρατικά ομόλογα.

Ο ίδιος ο επικεφαλής της EKT προειδοποίησε ότι η κεντρική τράπεζα πρέπει να παραμείνει πιστή στις ευρωπαϊκές συνθήκες. Η δράση της στις αγορές ομολόγων είναι προσωρινή και περιορισμένη και είχε ως στόχο να εξασφαλίσει ότι οι αποφάσεις της σε επίπεδο νομισματικής πολιτικής (επιτόκια) περνούν στην πραγματική οικονομία. «Δεν είναι αιώνια και δεν είναι άπειρη», επισήμανε.

Οι εξελίξεις, όμως, εγείρουν ένα άλλο σοβαρό ερώτημα, αν το φάρμακο τελικά είναι το κατάλληλο για την ασθένεια της Ευρώπης. Η επιβολή αυστηρών κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας συνεπάγεται ότι τα περιθώρια κινήσεων για να τονωθεί η ανάπτυξη θα είναι πολύ περιορισμένα. Οι κοινοί δημοσιονομικοί κανόνες δεν λύνουν το πρόβλημα ότι εντός της ευρωζώνης υπάρχουν χώρες που αναπτύσσονται και άλλες που απειλούνται ή βρίσκονται σε ύφεση.

Υπό αυτήν την οπτική, μπορεί η παρέμβαση της ΕΚΤ, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, να δώσει λύση στο άμεσο πρόβλημα, μακροπρόθεσμα όμως υπάρχει ο κίνδυνος παρατεταμένης ύφεσης. Εκτός κι αν εφαρμοστούν δομικές μεταρρυθμίσεις ή δημιουργηθεί μια πραγματική Ευρώπη «μεταβιβάσεων πόρων» από τους ισχυρούς προς τους αδύναμους.