* Οι πίνακες που αφορούν στο δημόσιο χρέος και στις αποδόσεις στις αναδυόμενες αγορές δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

Aποδόσεις έως 66% σημειώνουν το πρώτο διάστημα του 2010 οι αναδυόμενες αγορές, οι οποίες ευνοούνται από τις θετικές ροές θεσμικών κεφαλαίων, ενώ, αν και η ανάκαμψη παραμένει ανομοιογενής σε παγκόσμια κλίμακα, η ανάπτυξη των αναδυόμενων οικονομιών αναμένεται τριπλάσια σε σχέση με τις ανεπτυγμένες, οι οποίες υπολογίζεται ότι θα βρεθούν στο 6,7% φέτος.

Οι προοπτικές ανάπτυξης, τα σχετικά χαμηλά επίπεδα χρέους τους και τα υγιή τραπεζικά τους συστήματα, την ώρα όπου ορισμένες έχουν πλεόνασμα στο τρέχον ισοζύγιο πληρωμών τους και πολύ λιγότερα προβληματικά δημοσιονομικά ελλείμματα, ευνοούν την πορεία των αναδυόμενων οικονομιών σε μια παγκόσμια συγκυρία όπου βρισκόμαστε αντιμέτωποι με πιθανή κρίση χρέους στον δυτικό κόσμο, καθώς οι ανάγκες δανεισμού μόνο για το 2010 στις βασικές αγορές ξεπερνούν τα 4,5 τρισ. δολάρια.

Την ίδια στιγμή, παρότι τα επιτόκια στις ΗΠΑ και στην ευρωζώνη πιστεύεται πως θα παραμείνουν χαμηλά, η προοπτική για πιο επιθετική σύσφιγξη στην Κίνα και στις αναδυόμενες χώρες, όπου αναμένεται να υπάρξουν και ανατιμήσεις νομισμάτων σε περιορισμένη κλίμακα, μπορεί να παίξει τον δικό της ρόλο στο επενδυτικό τοπίο.

--- Το μεγάλο ρίσκο

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.grFOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

Ένα από τα βασικότερα ρίσκα στις διεθνείς αγορές συνδέεται σε αυτήν τη χρονική στιγμή με την κινεζική πολιτική σχετικά με τον ανοδικό πληθωρισμό και το υποτιμημένο νόμισμα. Τυχόν βίαιη άνοδος των επιτοκίων της Κίνας θα ήταν φύσει αρνητική για τις μετοχές και τα εμπορεύματα, ενώ η ανατίμηση του νομίσματος (αν και πολύ θετική μακροπρόθεσμα) ίσως προκαλούσε κλυδωνισμούς βραχυχρόνια λόγω της πτώσης στη ζήτηση για αμερικανικά κυβερνητικά ομόλογα, τα οποία ενδεχομένως να υποχωρούσαν πολύ (με δεδομένο ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα στις ΗΠΑ προσεγγίζει το 10,2% του ΑΕΠ).

Σε αυτό το πλαίσιο, συνολικά, οι επενδυτές παραμένουν επιλεκτικοί για τις αναδυόμενες χώρες (παίρνοντας επιθετικές θέσεις -και μεγάλα κέρδη- από τις περιφερειακές αγορές), την ώρα όπου ο δείκτης MSCI των αναδυόμενων οικονομιών υποαποδίδει, σημειώνοντας απόδοση 2% σε σχέση με το 6% του παγκόσμιου δείκτη των ανεπτυγμένων αγορών της MSCI.

Συνολικά, επίσης, αν και τα περιθώρια ανόδου από τα σημερινά επίπεδα έως το τέλος του τρέχοντος έτους για τον παγκόσμιο δείκτη των αναδυόμενων κρατών της MSCI βάσει της μέσης εκτίμησης των αναλυτών κινούνται στο 6% (στοιχεία της Thomson Reuters και της Datastream), για τον αντίστοιχο δείκτη των ανεπτυγμένων αγορών φτάνουν στο 10%.

Πάντως, σύμφωνα με τις αναλύσεις της HSBC, η σύσταση για «αύξηση θέσεων» σήμερα δίνεται στις αγορές της Ταϊβάν, της Κορέας, της Τουρκίας, της Ρωσίας, της Αιγύπτου, της Ουγγαρίας και του Μεξικού, ενώ συνολικά τα ισχυρά θεμελιώδη μεγέθη των οικονομιών τους και το γεγονός πως συνεχίζουν να αποτελούν την «ατμομηχανή» της παγκόσμιας ανάπτυξης ενισχύουν τις ροές θεσμικών κεφαλαίων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να θεωρούν πως οι προοπτικές τους μεσοπρόθεσμα θα παραμείνουν θετικές.

Από την άλλη πλευρά, κάποιοι αναλυτές πιστεύουν πως σήμερα ο πληθωρισμός, ο οποίος έχει εκπλήξει ανοδικά σε ορισμένες χώρες, και η νομισματική πολιτική σε κάποιες άλλες είναι τα μεγαλύτερα ερωτήματα για τις αναδυόμενες αγορές. Σύμφωνα με εκτιμήσεις τους, καθώς θα αυξάνεται ο πληθωρισμός και θα ανακάμπτουν οι εξαγωγές, θα υπάρξουν πιο επιθετικά μέτρα σύσφιγξης της πολιτικής, όταν θα πλησιάζουμε στα μέσα του έτους.

Αν και πιο περιοριστική πολιτική δεν αναμένεται να ανατρέψει τη δυνατή οικονομική ανάκαμψη, θα μπορούσε να δημιουργήσει πιέσεις σε αξίες που επηρεάζονται από την κινεζική ρευστότητα (μετοχές, εμπορεύματα, ομόλογα των ΗΠΑ).

--- Σε θέση οδηγού

Στην αρχή της οικονομικής κρίσης, πάντως, οι αναδυόμενες οικονομίες ήταν το ασφαλές καταφύγιο των επενδυτών καθώς υπεραπέδιδαν, αφού κυριαρχούσε ακόμη η θεωρία της αποδέσμευσής τους από τις ανεπτυγμένες. Η θεωρία αυτή, όμως, κατέρρευσε το 2008 όταν κατέστη σαφές πως η επιβράδυνση στον ανεπτυγμένο κόσμο δεν μπορεί να μην αποτυπωθεί και στις αναδυόμενες αγορές.

Ύστερα ήρθε η ανάκαμψη και, παρά τις αρχικές ανησυχίες, το 2009 οι αναδυόμενες χώρες υπεραπέδωσαν, αφού οι έντονες κρατικές παρεμβάσεις απέτρεψαν μια μεγάλη ύφεση, προκαλώντας ισχυρή ενίσχυση όλων των ριψοκίνδυνων αξιών. Το 2010, καθώς η ανάπτυξη στον ανεπτυγμένο κόσμο συγκρατείται από τα υψηλά χρέη, οι αναδυόμενες οικονομίες είναι αυτές που, όπως λένε οι αναλυτές, για κυκλικούς και διαρθρωτικούς λόγους θα ηγηθούν της παγκόσμιας οικονομίας.

Εκτός από την Κίνα, τα στοιχεία και σε άλλες αναδυόμενες οικονομίες δείχνουν ισχυρά. Στη Βραζιλία και στην Ινδία η μεταποίηση και η βιομηχανική παραγωγή παραμένουν ανοδικές. Επίσης, και η Ρωσία ίσως είναι έτοιμη να εισέλθει σε τροχιά περισσότερο διατηρήσιμης ανάκαμψης. Επιπλέον, εκτός από την Κίνα, ενδείξεις υπερθέρμανσης φάνηκαν και στην Ινδία, όπου η κεντρική τράπεζα της χώρας προχώρησε σε αύξηση των επιτοκίων κατά 0,25%, καθώς η συγκράτηση του πληθωρισμού κατέστη επιτακτική.

Η οικονομική ανάπτυξη των αναδυόμενων αγορών καθοδηγείται ακόμα από τις εξαγωγές. Χώρες όπως η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν, το Βιετνάμ και η Βραζιλία σημείωσαν αύξηση στις εξαγωγές σε ποσοστό άνω του 30% σε ετήσια βάση.

Την ίδια ώρα, το παγκόσμιο εμπόριο φαίνεται πως ανακάμπτει ύστερα από μικρή επιβράδυνση μέσα στον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο. Ο ρυθμός αύξησης των εξαγωγών της Κίνας ήταν «μόνο» 24% τον Μάρτιο. Η μικρότερη αυτή άνοδος των εξαγωγών σε σχέση με αυτήν της Κορέας και της Ιαπωνίας μπορεί να εξηγηθεί από την έντονη εισαγωγική δραστηριότητα της Κίνας. Τόσο η Κορέα όσο και η Ταϊβάν συγκέντρωσαν σε μεγάλο βαθμό την εξαγωγική τους δραστηριότητα στην Κίνα.

Η μετατόπιση της οικονομικής ισχύος, εξάλλου, προς τις αναδυόμενες αγορές είναι εντυπωσιακή τα τελευταία χρόνια, αφού από το 1992 μια τυπική αναδυόμενη οικονομία αναπτύχθηκε κατά μέσο όρο 130%, έναντι μόλις 38% των επτά πλουσιότερων χωρών του πλανήτη. Έτσι σήμερα, πέντε από τις δέκα μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κόσμου προέρχονται από τις αναδυόμενες αγορές, ενώ το 49% του παγκόσμιου ΑΕΠ παράγεται σε αυτές.

Για ορισμένους αναλυτές, μάλιστα, η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία και η Κίνα -τα μέλη δηλαδή της ομάδας BRIC- θα ξεπεράσουν σε μέγεθος τις έξι τωρινές μεγαλύτερες οικονομίες έως το 2039, ενώ η Κίνα μόνη της είναι πιθανόν να ξεπεράσει τις ΗΠΑ το 2041.

Συνολικά, πάντως, οι οικονομολόγοι θεωρούν πως η ισχυρή και σταθερή ανάπτυξη των αναδυόμενων αγορών σε ολόκληρο τον κόσμο, σε συνδυασμό με τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από τα δημογραφικά τους χαρακτηριστικά και την ταχεία αύξηση των εισοδημάτων, που οδηγεί όλο και μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες στη λεγόμενη «μεσαία τάξη», καθιστά τις αγορές αυτές σταθερά ελκυστική επενδυτική επιλογή, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι θα μπορέσουν να διαφοροποιηθούν πολύ από τη γενικότερη τάση η οποία θα κυριαρχήσει στα διεθνή χρηματιστήρια.

--- Οι νέοι κίνδυνοι

Ωστόσο, σήμερα μία νέα πηγή ρίσκου δείχνει να σκιάζει τόσο το οικονομικό όσο και το επενδυτικό περιβάλλον. Όταν το 2008 ο υπερχρεωμένος χρηματοπιστωτικός κλάδος βρέθηκε στη δίνη της κρίσης διασώθηκε από τις κυβερνήσεις, οι οποίες είδαν το χρέος τους ως ποσοστό του ΑΕΠ να αυξάνεται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 50 ετών. Αυτή η κληρονομιά του χρέους φέρνει πιο κοντά, σύμφωνα με τους αναλυτές, την πιθανότητα μιας κρίσης κρατικού χρέους στον δυτικό κόσμο.

Όπως με το εταιρικό χρέος, έτσι και με το κρατικό, οι βαριά χρεωμένοι, φτωχότεροι και μικρότεροι οφειλέτες, και ειδικά στις περιπτώσεις όπου δεν μπορούν να τυπώσουν το νόμισμα στο οποίο έχουν δανειστεί, κινδυνεύουν περισσότερο με χρεοκοπία, υποστηρίζουν οι οικονομολόγοι, αν και στον σημερινό αλληλοεξαρτώμενο κόσμο η χρεοκοπία, ακόμη και μιας μικρής χώρας, μπορεί να προκαλέσει μεγάλη οικονομική αναταραχή.

Αρκετοί επενδυτές, εξάλλου, που κατέχουν ομόλογα κάποιων θεωρούμενων σήμερα ευάλωτων κρατών όπως η Ελλάδα, είχαν την αντίληψη μέχρι πρόσφατα ότι τα ομόλογα αυτά ήταν εκτεθειμένα στον επιτοκιακό κίνδυνο και όχι, όπως αποδεικνύεται τώρα, και στον πιστωτικό κίνδυνο. Έτσι, άρχισε να διαμορφώνεται η άποψη πως ορισμένες ανεπτυγμένες χώρες δεν αντιμετωπίζουν απλώς κρίση ρευστότητας, αλλά βαθιά κρίση φερεγγυότητας.

Μάλιστα, όπως υποστηρίζεται, μπορεί από το 1973 να μην έχει χρεοκοπήσει καμία πλούσια χώρα, όμως μετά την τελευταία ύφεση είναι δυνατόν να φανταστεί κάποιος ένα κύμα χρεοκοπιών ή ένα κύμα υποτιμήσεων από τα πλούσια κράτη, με πολύ μεγάλες οικονομικές, πολιτικές και γεωπολιτικές συνέπειες.

Ορισμένοι ειδικοί παρακολουθούν π.χ. τώρα την ομολογιακή αγορά των ΗΠΑ, η οποία θεωρείται ότι είναι νέα πηγή ρίσκου. Εκτός από τις αυτονόητες ανησυχίες υπερπροσφοράς ομολόγων, οι οποίες προκύπτουν από δημοσιονομικά ελλείμματα, υπάρχουν πρόσθετοι παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν κρίση.

Η κινεζική νομισματική σύσφιγξη και η ανατίμηση του γουάν ή ακόμη και μια ανοδική έκπληξη στον πληθωρισμό στην Ιαπωνία είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε δραματική υποχώρηση της ζήτησης για αμερικανικά κρατικά ομόλογα και σε έντονη μεταβλητότητα στο σύνολο των οικονομιών.

Το μέλλον της αγοράς ομολόγων των ΗΠΑ συνδέεται επίσης σημαντικά με αυτό των ομολόγων της Ιαπωνίας. Λαμβάνοντας υπόψη πως το χρέος της Ιαπωνίας ανέρχεται στο 200% του ΑΕΠ, ότι η οικονομία της χώρας βελτιώνεται και οι αποταμιεύσεις υποχωρούν, καθώς ο πληθυσμός εμφανίζει γήρανση, οι αποδόσεις των ιαπωνικών ομολόγων μπορεί να εκτιναχτούν πιέζοντας ανοδικά και τις αμερικανικές (αφού οι Ιάπωνες αντικαθιστούν τα αμερικανικά ομόλογα με ιαπωνικά).

Αν και αυτός ο προβληματισμός είναι μακροπρόθεσμος, διαπιστώνεται ότι τα ασφάλιστρα κινδύνου CDSs στην Ιαπωνία (όπως και τα βρετανικά) παραμένουν σε ανοδική τάση και μπορεί να προοιωνίζονται μελλοντικά προβλήματα στις αγορές ομολόγων. Συνεπώς, παρότι οι επενδυτές μοιάζουν να εστιάζουν στο ελληνικό ζήτημα, ίσως τα ευρύτερα δημοσιονομικά προβλήματα να μην έχουν ακόμη ξεσπάσει πλήρως στις αγορές...

* Οι πίνακες που αφορούν στο δημόσιο χρέος και στις αποδόσεις στις αναδυόμενες αγορές δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

** Αναδημοσίευση από το 632ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 29 Απριλίου - 4 Μαΐου 2010.